VietLang
09-27-2005, 10:49 PM
Thuốc thang suốt một ngày thâu,
Giấc mê nghe đã dàu dàu vừa tan.
Tú bà chực sẵn bên màn,
Lựa l?i khuyên giải mơn man gỡ dần:
“Một ngư?i dễ có mấy thân!
“Hoa xuân đương nhụy, ngày xuân còn dài.
“Cũng là lỡ một lầm hai,
“?á vàng sao nỡ ép nài mưa mây!
“Lỡ chưn trót đã vào đây,
“Khóa buồng xuân để đợi ngày đào non.
“Ngư?i còn thì của hãy còn,
“Tìm nơi xứng đáng là con cái nhà.
“Làm chi tội báo oan gia,
“Thiệt mình mà hại đến ta hay gì??
K? tai mấy mỗi nằn nì,
Nàng nghe dư?ng cũng thị phi rạch ròi.
Vả trong thần mộng mấy l?i,
Túc nhân âu cũng có tr?i ở trong.
Kiếp này nợ trả chưa xong,
Làm chi thêm một nợ chồng kiếp sau!
Lặng nghe, thấm thía gót đầu,
Thưa rằng: “Ai có muốn đâu thế này?
“?ược như l?i, thế là may,
“Hẳn rằng mai có như vầy cho chăng!
“Sợ khi ong bướm đãi đằng,
“?ến đi?u sống đục, sao bằng thác trong!?
Mụ rằng: “Con hãy thong dong,
“Phải đi?u lòng lại dối lòng mà chơi!
“Mai sau ở chẳng như l?i,
“Trên đầu có bóng mặt tr?i rạng soi.?
Thấy l?i quyết đoán hẳn hoi,
?ành lòng, nàng cũng sẽ nguôi nguôi dần.
Trước lầu Ngưng bích khóa xuân,
Vẻ non xa, tấm trăng gần, ở chung.
Bốn b? bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn n?, bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình, nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tưởng ngư?i dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai ch?.
Bên tr?i góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao gi? cho phai.
Xót ngư?i tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh, những ai đó gi??
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa ngư?i ôm?
Buồn trông cửa bể gần hôm,
Thuy?n ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ng?n nước mới sa,
Hoa trôi man mác, biết là v? đâu?
Buồn trông nội c? dàu dàu,
Chưn mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt du?n,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Chung quanh những nước non ngư?i,
?au lòng lưu lạc, nên vài bốn câu.
Ngậm ngùi rũ bước rèm châu,
Cách tư?ng, nghe có tiếng đâu h?a vần.
Một chàng vừa trạc thanh xuân,
Hình dong chải chuốt, áo khăn dịu dàng.
Nghĩ rằng cũng mạch thư hương,
H?i ra mới biết rằng chàng Sở Khanh.
Bóng Nga thấp thoáng dưới mành,
Trông nàng, chàng cũng ra tình đeo đai.
“Than ôi! sắc nước hương tr?i,
“Tiếc cho đâu bỗng lạc loài đến đây?
“Giá đành trong nguyệt trên mây,
“Hoa sao, hoa khéo đ?a đày bấy hoa?
“Nỗi gan riêng giận tr?i già,
“Lòng này ai t? cho ta, hỡi lòng?
“Thuy?n quyên ví biết anh hùng,
“Ra tay tháo cũi, sổ lồng như chơi!?
Song thu đã khép cánh ngoài,
Tai còn đồng v?ng mấy l?i sắt đanh.
Nghĩ ngư?i thôi lại nghĩ mình,
Cám lòng chua xót, nhạt tình chơ vơ.
Những là lần lữa nắng mưa,
Kiếp phong trần biết bao gi? là thôi?
?ánh li?u nhắn một hai l?i,
Nh? tay tế độ vớt ngư?i trầm luân.
Mảnh tiên kể hết xa gần,
Nỗi nhà báo đáp, nỗi thân lạc loài.
Tan sương vừa rạng ngày mai,
Tiện hồng nàng mới nhắn l?i gửi sang.
Tr?i tây lãng đãng bóng vàng,
Phúc thư đã thấy tin chàng đến nơi.
Mở xem một bức tiên mai,
Rành rành “Tích việt? có hai chữ đ?.
Lấy trong ý tứ mà suy:
“Ngày hai mươi mốt, tuất thì phải chăng??
Chim hôm thoi thót v? rừng,
?óa trà mi đã ngậm trăng nửa vành.
Tư?ng đông lay động bóng cành,
Rẽ song, đã thấy Sở Khanh lẻn vào.
Sượng sùng đánh dạn ra chào,
Lạy thôi, nàng mới rĩ trao ân cần.
Rằng: “Tôi bèo b?t chút thân,
“Lạc đàn mang lấy nợ nần yến anh.
“Dám nh? cốt nhục tử sinh,
“Còn nhi?u kết c? ngậm vành v? sau!?
Lặng ngồi, lẩm nhẩm gật đầu:
“Ta đây phải mượn ai đâu mà rằng!
“Nàng đà biết đến ta chăng,
“Bể trầm luân, lấp cho bằng mới thôi!?
Nàng rằng: “Muôn sự ơn ngư?i,
“Thế nào xin quyết một bài cho xong.?
Rằng: “Ta có ngựa truy phong,
“Có tên dưới trướng, vốn dòng kiện nhi.
“Thừa cơ lẻn bước ra đi,
“Ba mươi sáu chước, chước gì là hơn.
“Dù khi gió kép, mưa đơn,
“Có ta đây cũng chẳng can cớ gì!?
Nghe l?i nàng đã sinh nghi,
Song đà quá đỗi, quản gì được thân.
Cũng li?u nhắm mắt đưa chân,
Mà xem con Tạo xoay vần đến đâu!
Cùng nhau lẻn bước xuống lầu,
Song song ngựa trước, ngựa sau một đoàn.
?êm thu khắc lậu canh tàn,
Gió cây trút lá, trăng ngàn ngậm gương.
Lối mòn c? nhợt mù sương,
Lòng quê đi một bước đư?ng, một đau.
Tiếng gà xao xác gáy mau,
Tiếng ngư?i đâu đã mái sau dậy dàng.
Nàng còn thổn thức gan vàng,
Sở Khanh đã rẽ dây cương lối nào!
Một mình khôn biết làm sao,
Dặm rừng bước thấp, bước cao hãi hùng.
Hóa nhi thật có nỡ lòng,
Làm chi dày tía, vò hồng, lắm nau!
Một đoàn đổ đến trước sau,
Vuốt đâu xuống đất, cánh đâu lên tr?i.
Tú bà tốc thẳng đến nơi,
Hăm hăm áp điệu một hơi lại nhà.
Hung hăng chẳng nói chẳng tra,
?ang tay vùi liễu, giập hoa tơi b?i.
Thịt da ai cũng là ngư?i,
Lòng nào hồng rụng, thắm r?i chẳng đau.
Hết l?i thủ phục, khẩn cầu,
Uốn lưng thịt đổ, giật đầu máu sa.
Rằng: “Tôi chút phận đàn bà,
“Nước non lìa cửa, lìa nhà, đến đâỵ
“Bây gi? sống thác ở tay,
“Thân này đã đến thế này thì thôi!
“Nhưng tôi có sá chi tôi,
“Phận tôi đành vậy, vốn ngư?i để đâu?
“Thân lươn bao quản lấm đầu,
“Chút lòng trinh bạch từ sau cũng chừa!?
?ược l?i mụ mới tùy cơ,
Bắt ngư?i bảo lĩnh làm t? cung chiêu.
Bày vai có ả Mã Ki?u,
Xót nàng, ra mới đánh li?u chịu đoan.
Mụ càng kể nhặt, kể khoan,
Gạn gùng đến mực, nồng nàn mới tha.
Vực nàng vào nghỉ trong nhà,
Mã Ki?u lại ng? ý ra dặn l?i:
“Thôi đà mắc lận thì thôi!
“?i đâu chẳng biết con ngư?i Sở Khanh?
“Bạc tình, nổi tiếng lầu xanh,
“Một tay chôn biết mấy cành phù dung!
“?à đào lập sẵn chước dùng,
“Lạ gì một cốt một đồng xưa nay!
“Có ba mươi lạng trao tay,
“Không dưng chi có chuyện này, trò kia!
“Rồi ra trở mặt tức thì,
“Bớt l?i, liệu chớ trây chi, mà đ?i?!
Nàng rằng: “Th? thốt nặng l?i,
“Có đâu mà lại ra ngư?i hiểm sâu!?
Còn đương suy trước, nghĩ sau,
Mặt mo đã thấy ở đâu dẫn vào.
Sở Khanh lên tiếng rêu rao:
“N? nghe rằng có con nào ở đây.
“Phao cho quyến gió rủ mây,
“Hãy xem có biết mặt này là ai??
Nàng rằng: “Thôi thế thì thôi!
“Rằng không, thì cũng vâng l?i rằng không!?
Sở Khanh quắt mắng đùng đùng,
Bước vào, vừa rắp thị hùng ra tay,
Nàng rằng: “Tr?i nhé có hay!
“Quyến anh, rủ yến, sự này tại ai?
“?em ngư?i giẩy xuống giếng thơi,
“Nói rồi, rồi lại ăn l?i được ngay!
“Còn tiên “Tích việt? ở tay,
“Rõ ràng mặt ấy, mặt này chứ ai??
L?i ngay, đông mặt trong ngoài,
Kẻ chê bất nghĩa, ngư?i cư?i vô lương!
Phụ tình án đã rõ ràng,
Dơ tuồng, nghỉ mới kiếm đư?ng tháo lui.
Buồng riêng, riêng những sụt sùi:
“Nghĩ thân, mà lại ngậm ngùi cho thân.
“Tiếc thay trong giá trắng ngần,
“?ến phong trần, cũng phong trần như ai!
“Tẻ vui cũng một kiếp ngư?i,
“Hồng nhan phải giống ở đ?i mãi ru!
“Kiếp xưa đã vụng đư?ng tu,
“Kiếp này chẳng kẻo đ?n bù mới xuôi!
“Dẫu sao bình đã vỡ rồi,
“Lấy thân mà trả nợ đ?i cho xong!?
Vừa tuần nguyệt sáng, gương trong,
Tú bà ghé lại thong dong dặn dò:
“Ngh? chơi cũng lắm công phu,
“Làng chơi ta phải biết cho đủ đi?u.?
Nàng rằng: “Mưa gió dập dìu,
“Li?u thân, thì cũng phải li?u thế thôi!?
Mụ rằng: “Ai cũng như ai,
“Ngư?i ta ai mất ti?n hoài đến đây?
“Ở trong còn lắm đi?u hay,
“Nỗi đêm khép mở, nỗi ngày riêng chung.
“Này này thuộc lấy nằm lòng,
“Vành ngoài bảy chữ, vành trong tám ngh?.
“Chơi cho liễu chán, hoa chê,
“Cho lăn lóc đá, cho mê mẫn đ?i.
“Khi khóe hạnh, khi nét ngài,
“Khi ngâm ngợi nguyệt, khi cư?i cợt hoa.
“?i?u là ngh? nghiệp trong nhà,
“?ủ ngần ấy nết, mới là ngư?i soi.?
Gót đầu vâng dạy mấy l?i,
Dư?ng chau nét nguyệt, dư?ng phai vẻ hồng.
Những nghe nói, đã thẹn thùng,
Nước đ?i lắm nỗi lạ lùng, khắt khe!
Xót mình cửa các, buồng khuê,
Vỡ lòng, h?c lấy những ngh? nghiệp hay!
Khéo là mặt dạn, mày dày,
Kiếp ngư?i đã đến thế này thì thôi!
Thương thay thân phận lạc loài,
Dẫu sao cũng ở tay ngư?i biết sao?
Lầu xanh, mới rủ trướng đào,
Càng treo giá ng?c, càng cao phẩm ngư?i.
Biết bao bướm lả, ong lơi,
Cuộc say đầy tháng, trận cư?i suốt đêm.
Dập dìu lá gió, cành chim,
Sớm đưa Tống Ng?c, tối tìm Tràng Khanh.
Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh,
Giật mình, mình lại thương mình xót xa.
Khi sao phong gấm rủ là,
Gi? sao tan tác như hoa giữa đư?ng?
Mặt sao dày gió dạn sương,
Thân sao bướm chán, ong chư?ng bấy thân?
Mặt ngư?i mưa Sở, mây Tần,
Những mình nào biết có xuân là gì!
?ôi phen gió tựa, hoa k?,
Nửa rèm tuyết ngậm, bốn b? trăng thâu.
Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,
Ngư?i buồn, cảnh có vui đâu bao gi?!
?ôi phen nét vẽ, câu thơ,
Cung cầm trong nguyệt, nước c? dưới hoa,
Vui là vui gượng kẻo là,
Ai tri âm đó, mặn mà với ai?
Th? ơ gió trúc, mưa mai,
Ngẩn ngơ trăm nỗi, giùi mài một thân.
Nỗi lòng đòi đoạn xa gần,
Chẳng vò mà rối, chẳng dần mà đau!
Nhớ ơn chín chữ cao sâu,
Một ngày một ngả bóng dâu tà tà.
Dặm ngàn, nước thẳm, non xa,
Nghĩ đâu thân phận con ra thế này!
Sân hòe đôi chút thơ ngây
Trân cam, ai kẻ đỡ thay việc mình?
Nhớ l?i nguyện ước ba sinh,
Xa xôi ai có biết tình chăng ai?
Khi v? h?i liễu Chương đài,
Cành xuân đã bẻ cho ngư?i chuyên tay.
Tình sâu mong trả nghĩa đày,
Hoa kia đã chắp cây này cho chưa?
Mối tình đòi đoạn vò tơ,
Giấc hương quan luống lần mơ canh dài.
Song sa vò võ phương tr?i,
Nay hoàng hôn đã, lại mai hôn hoàng.
Lần lần th? bạc ác vàng,
Xót ngư?i trong hội đoạn trư?ng đòi cơn!
?ã cho lấy chữ hồng nhan,
Làm cho, cho hại, cho tàn, cho cân!
?ã đày vào kiếp phong trần,
Sao cho sỉ nhục một lần mới thôi!
Khách du bỗng có một ngư?i,
Kỳ Tâm h? Thúc cũng nòi thư hương.
Vốn ngư?i huyện Tích châu Thư?ng,
Theo nghiêm đư?ng mở ngôi hàng Lâm tri.
Hoa khôi mộ tiếng Ki?u nhi,
Thiếp hồng tìm đến hương khuê gửi vào.
Trướng tô giáp mặt hoa đào,
Vẻ nào chẳng mặn nét nào chăng ưa?
Hải đư?ng mơn mởn cành tơ,
Ngày xuân càng gió càng mưa càng nồng.
Nguyệt hoa hoa nguyệt não nùng,
?êm xuân ai dễ cầm lòng được chăng?
Lạ gì thanh khí lẽ hằng,
Một dây một buộc ai giằng cho ra.
Sớm đào tối mận lân la,
Trước còn trăng gió sau ra đá vàng.
Dịp đâu may mắn lạ dư?ng,
Lại vừa gặp khoảng xuân đư?ng lại quê.
Sinh càng một tỉnh mư?i mê,
Ngày xuân lắm lúc đi v? với xuân.
Khi gió gác khi trăng sân,
Bầu tiên chuốc rượu câu thần nối thơ.
Khi hương sớm khi trà trưa,
Bàn vây điểm nước đư?ng tơ h?a đàn.
Miệt mài trong cuộc truy hoan,
Càng quen thuộc nết càng dan díu tình.
Lạ cho cái sóng khuynh thành,
Làm cho đổ quán xiêu đình như chơi.
Thúc sinh quen thói bốc r?i,
Trăm nghìn đổ một trận cư?i như không.
Mụ càng tô lục chuốt hồng,
Máu tham hễ thấy hơi đồng thì mê.
Dưới trăng quyên đã g?i hè,
?ầu tư?ng lửa lựu lập loè đâm bông.
Buồng the phải buổi thong dong,
Thang lan rủ bức trướng hồng tẩm hoa.
Rõ màu trong ng?c trắng ngà!
Dày dày sẵn đúc một tòa thiên nhiên.
Sinh càng t? nét càng khen,
Ngụ tình tay thảo một thiên luật ?ư?ng.
Nàng rằng: “Vâng biết ý chàng.
“L?i l?i châu ng?c hàng hàng gấm thêu.
“Hay hèn lẽ cũng nối điêu,
“Nỗi quê nghĩ một hai đi?u ngang ngang.
“Lòng còn gửi áng mây vàng.
“H?a vần xin hãy chịu chàng hôm nay.?
Rằng: “Sao nói lạ lùng thay!
“Cảnh kia chẳng phải cỗi này mà ra??
Nàng càng ủ đột thu ba,
?oạn trư?ng lúc ấy nghĩ mà buồn tênh:
“Thiếp như hoa đã lìa cành,
“Chàng như con bướm lượn vành mà chơi.
“Chúa xuân đành đã có nơi,
“Vắn ngày thôi chớ dài l?i làm chi.?
Sinh răng: “Từ thuở tương tri,
“Tấm riêng riêng những nặng vì nước non.
“Trăm năm tính cuộc vuông tròn,
“Phải dò cho đến ng?n nguồn lạch sông.?
Nàng rằng: “Muôn đội ơn lòng.
“Chút e bên thú bên tòng dễ đâu.
“Bình khang nấn ná bấy lâu,
“Yêu hoa yêu được một màu điểm trang.
“Rồi ra lạt phấn phai hương,
“Lòng kia giữ được thư?ng thư?ng mãi chăng?
“Vả trong th?m quế cung trăng,
“Chủ trương đành đã chị Hằng ở trong.
“Bấy lâu khăng khít dải đồng,
“Thêm ngư?i ngư?i cũng chia lòng riêng tây.
“Vẻ chi chút phận bèo mây,
“Làm cho bể ái khi đầy khi vơi.
“Trăm đi?u ngang ngửa vì tôi,
“Thân sau ai chịu tội tr?i ấy cho?
“Như chàng có vững tay co,
“Mư?i phần cũng đắp điếm cho một vài.
“Thế trong dầu lớn hơn ngoài,
“Trước hàm sư tử gửi ngư?i đằng la.
“Cúi đầu luồn xuống mái nhà,
“Giấm chua lại tội băng ba lửa nồng.
“Ở trên còn có nhà thông,
“Lượng trên trong xuống biết lòng có thương?
“Sá chi liễu ngõ hoa tư?ng?
“Lầu xanh lại b? ra phư?ng lầu xanh.
“Lại càng dơ dáng dại hình,
“?ành thân phận thiếp ngại danh giá chàng.
“Thương sao cho vẹn thì thương.
“Tính sao cho tr?n m?i đư?ng xin vâng.?
Sinh rằng: “Hay nói dè chừng!
“Lòng đây lòng đấy chưa từng hay sao?
“?ư?ng xa chớ ngại Ngô Lào,
“Trăm đi?u hãy cứ trông vào một ta.
“?ã gần chi có đi?u xa?
“?á vàng đã quyết phong ba cũng li?u.?
Cùng nhau căn vặn đến đi?u,
Chỉ non th? bể nặng gieo đến l?i.
Nỉ non đêm ngắn tình dài,
Ngoài hiên th? đã non đoài ngậm gương.
Mượn đi?u trúc viện thừa lương,
Rước v? hãy tạm giấu nàng một nơi.
Chiến hòa sắp sẵn hai bài,
Cậy tay thầy thợ mượn ngư?i dò la.
Bắn tin đến mặt Tú bà,
Thua cơ mụ cũng cầu hòa dám sao.
Rõ ràng của dẫn tay trao,
Hoàn lương một thiếp thân vào cửa công.
Công tư hai lẽ đ?u xong,
Gót tiên phút đã thoát vòng trần ai.
Một nhà sum h?p trúc mai,
Càng sâu nghĩa bể càng dài tình sông.
Hương càng đượm lửa càng nồng,
Càng sôi vẻ ng?c càng lồng màu sen.
Nửa năm hơi tiếng vừa quen,
Sân ngô cành biếc đã chen lá vàng.
Giậu thu vừa nảy giò sương,
Gối yên đã thấy xuân đư?ng đến nơi.
Phong lôi nổi trận b?i b?i,
Nặng lòng e ấp tính bài phân chia.
Quyết ngay biện bạch một b?,
Dạy cho má phấn lại v? lầu xanh.
Thấy l?i nghiêm huấn rành rành,
?ánh li?u sinh mới lấy tình nài kêu.
Rằng: “Con biết tội đã nhi?u,
“Dẫu rằng sấm sét búa rìu cũng cam.
“Trót vì tay đã nhúng chàm,
“Dại rồi còn biết khôn làm sao đây.
“Cùng nhau vả tiếng một ngày,
“Ôm cầm ai nỡ dứt dây cho đành.
“Lượng trên quyết chẳng thương tình,
“Bạc đen thôi có tiếc mình làm chi.?
Thấy l?i sắt đá tri tri,
Sốt gan ông mới cáo quì cửa công.
?ất bằng nổi sóng đùng đùng,
Phủ đư?ng sai lá phiếu hồng thôi tra.
Cùng nhau theo gót sai nha,
Song song vào trước sân hoa lạy quì.
Trông lên mặt sắt đen sì,
Lập nghiêm trước đã ra uy nặng l?i:
“Gã kia dại nết chơi b?i,
“Mà con ngư?i thế là ngư?i đong đưa.
“Tuồng chi hoa thải hương thừa,
“Mượn màu son phấn đánh lừa con đen.
“Suy trong tình trạng bên nguyên,
“B? nào thì cũng chưa yên b? nào.
“Phép công chiếu án luận vào.
“Có hai đư?ng ấy muốn sao mặc mình.
“Một là cứ phép gia hình,
“Hai là lại cứ lầu xanh phó v?.?
Nàng rằng: “?ã quyết một b?!
“Nhện này vương lấy tơ kia mấy lần.
“?ục trong thân cũng là thân.
“Yếu thơ vâng chịu trước sân lôi đình!?
Dạy rằng: “Cứ phép gia hình!?
Ba cây chập lại một cành mẫu đơn.
Phận đành chi dám kêu oan,
?ào hoen quẹn má liễu tan tác mày.
Một sân lầm cát đã đầy,
Gương l? nước thủy mai gầy vóc sương.
Nghĩ tình chàng Thúc mà thương,
Nẻo xa trông thấy lòng càng xót xa.
Khóc rằng: “Oan khốc vì ta!
“Có nghe l?i trước chẳng đà lụy sau.
“Cạn lòng chẳng biết nghĩ sâu.
“?ể ai trăng tủi hoa sầu vì ai.?
Phủ đư?ng nghe thoảng vào tai,
?ộng lòng lại gạn đến l?i riêng tây.
Sụt sùi chàng mới thưa ngay,
?ầu đuôi kể lại sự ngày cầu thân:
“Nàng đà tính hết xa gần,
“Từ xưa nàng đã biết thân có rày.
“Tại tôi hứng lấy một tay,
“?ể nàng cho đến nỗi này vì tôi.?
Nghe l?i nói cũng thương l?i,
Dẹp uy mới dạy cho bài giải vi.
Rằng: “Như hẳn có thế thì
“Trăng hoa song cũng thị phi biết đi?u.?
Sinh rằng: “Chút phận b?t bèo,
“Theo đòi vả cũng ít nhi?u bút nghiên.?
Cư?i rằng: “?ã thế thì nên!
“Mộc già hãy thử một thiên trình ngh?.?
Nàng vâng cất bút tay đ?,
Tiên hoa trình trước án phê xem tư?ng.
Khen rằng: “Giá lợp Thịnh ?ư?ng!
“Tài này sắc ấy nghìn vàng chưa cân!
“Thật là tài tử giai nhân,
“Châu Trần còn có Châu Trần nào hơn?
“Thôi đừng rước dữ cưu h?n,
“Làm chi lỡ nhịp cho đòn ngang cung.
“?ã đưa đến trước cửa công,
“Ngoài thì là lý song trong là tình.
“Dâu con trong đạo gia đình,
“Thôi thì dẹp nỗi bất bình là xong.?
Kíp truy?n sắm sửa lễ công,
Kiệu hoa cất gió đuốc hồng ruổi sao.
Bày hàng cổ xúy xôn xao,
Song song đưa tới trướng đào sánh đôi.
Thương vì hạnh tr?ng vì tài,
Thúc ông thôi cũng dẹp l?i phong ba.
Huệ lan sực nức một nhà,
Từng cay đắng lại mặn mà hơn xưa.
Mảng vui rượu sớm c? trưa,
?ào đà phai thắm sen vừa nẩy xanh.
Trướng hồ vắng vẻ đêm thanh,
E tình nàng mới bày tình riêng chung:
“Phận bồ từ vẹn chữ tòng,
“?ổi thay nhạn yến đã hòng đầy niên.
“Tin nhà ngày một vắng tin,
“Mặn tình cát lũy lạt tình tao khang.
“Nghĩ ra thật cũng nên đư?ng,
“Tăm hơi ai dễ giữ giàng cho ta?
“Trộm nghe kẻ lớn trong nhà,
“Ở vào khuôn phép nói ra mối giư?ng.
“E thay những dạ phi thư?ng,
“Dễ dò rốn bể khôn lư?ng đáy sông!
“Mà ta suốt một năm ròng,
“Thế nào cũng chẳng dấu xong được nà?
“Bấy chầy chưa t? tiêu hao,
“Hoặc là trong có làm sao chăng là?
“Xin chàng kíp liệu lại nhà,
“Trước ngư?i đẹp ý sau ta biết tình.
“?êm ngày như mực dấu quanh,
“Rày lần mai lữa giữ hình chưa thông.?
Nghe l?i khuyên nhủ thong dong,
?ành lòng sinh mới quyết lòng hồi trang.
Rạng ra gửi đến xuân đư?ng,
Thúc ông cũng vội giục chàng ninh gia.
Tiễn đưa một chén quan hà,
Xuân đình thoắt đã đổi ra cao đình.
Sông Tần một dải xanh xanh,
Loi thoi b? liễu mấy cành Dương quan.
Cầm tay dài ngắn thở than,
Chia phôi ngừng chén hợp tan nghẹn l?i.
Nàng rằng: “Non nước xa khơi,
“Sao cho trong ấm thì ngoài mới êm.
“Dễ lòa yếm thắm trôn kim,
“Làm chi bưng mắt bắt chim khó lòng!
“?ôi ta chút nghĩa đèo bòng,
“?ến nhà trước liệu nói sòng cho minh.
“Dù khi sóng gió bất tình,
“Lớn ra uy lớn tôi đành phận tôi.
“Hơn đi?u giấu ngược giấu xuôi.
“Lại mang những việc tày tr?i đến sau.
“Thương nhau xin nhớ l?i nhau,
“Năm chầy cũng chẳng đi đâu mà chầỵ
“Chén đưa nhớ bữa hôm nay,
“Chén mừng xin đợi ngày này năm sau!?
Ngư?i lên ngựa kẻ chia bào,
Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san.
Dặm hồng bụi cuốn chinh an,
Trông ngư?i đã khuất mấy ngàn dâu xanh.
Ngư?i v? chiếc bóng năm canh,
Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi.
Vầng trăng ai sẻ làm đôi,
Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trư?ng.
Kể chi những nỗi d?c đư?ng,
Buồn trong này nỗi chủ trương ở nhà:
Vốn dòng h? Hoạn danh gia,
Con quan Lại bộ tên là Hoạn thư.
Duyên ?ằng thuận nẻo gió đưa,
Cùng chàng kết tóc xe tơ những ngàỵ
Ở ăn thì nết cũng hay,
Nói đi?u ràng buộc thì tay cũng già.
Từ nghe vư?n mới thêm hoa,
Miệng ngư?i đã lắm tin nhà thì không.
Lửa tâm càng dập càng nồng,
Trách ngư?i đen bạc ra lòng trăng hoa:
“Ví bằng thú thật cùng ta,
“Cũng dung kẻ dưới mới là lượng trên.
“Dại chi chẳng giữ lấy n?n,
“Tốt chi mà rước tiếng ghen vào mình?
“Lại còn bưng bít giấu quanh,
“Làm chi những thói trẻ ranh nực cư?i!
“Tính rằng cách mặt khuất l?i,
“Giấu ta ta cũng liệu bài giấu cho!
“Lo gì việc ấy mà lo,
“Kiến trong miệng chén có bò đi đâu?
“Làm cho nhìn chẳng được nhau,
“Làm cho đầy đ?a cất đầu chẳng lên!
“Làm cho trông thấy nhãn ti?n,
“Cho ngư?i thăm ván bán thuy?n biết tay.?
Nỗi lòng kín chẳng ai hay,
Ngoài tai để mặc gió bay mái ngoài.
Tuần sau bỗng thấy hai ngư?i,
Mách tin ấy cũng liệu bài tâng công.
Tiểu thư nổi giận đùng đùng:
“Gớm tay thêu dệt ra lòng trêu ngươi!
“Chồng tao nào phải như ai,
“?i?u này hẳn miệng những ngư?i thị phi!?
Vội vàng xuống lệnh ra uy,
?ứa thì vả miệng đứa thì bẻ răng.
Trong ngoài kín mít như bưng.
Nào ai còn dám nói năng một l?i!
Buồng đào khuya sớm thảnh thơi,
Ra vào một mực nói cư?i như không.
?êm ngày lòng những dặn lòng,
Sinh đà v? đến lầu hồng xuống yên.
L?i tan hợp nỗi hàn huyên,
Chữ tình càng mặn chữ duyên càng nồng.
Tẩy trần vui chén thong dong,
Nỗi lòng ai ở trong lòng mà ra.
Chàng v? xem ý tứ nhà,
Sự mình cũng rắp lân la giãi bàỵ
Mấy phen cư?i nói tỉnh say,
Tóc tơ bất động mảy may sự tình.
Nghĩ đà bưng kín miệng bình,
Nào ai có khảo mà mình lại xưng?
Những là e ấp dùng dằng,
Rút dây sợ nữa động rừng lại thôi.
Có khi vui chuyện mua cư?i,
Tiểu thư lại giở những l?i đâu đâu.
Rằng: “Trong ng?c đá vàng thau,
“Mư?i phần ta đã tin nhau cả mư?i.
“Khen cho những miệng dông dài,
“Bướm ong lại đặt những l?i n? kia.
“Thiếp dù bụng chẳng hay suy,
“?ã dơ bụng nghĩ lại bia miệng cư?i!?
Thấy l?i thủng thỉnh như chơi,
Thuận l?i chàng cũng nói xuôi đỡ đòn.
Những là cư?i cợt phấn son,
?èn khuya chung bóng trăng tròn sánh vai.
Thú quê thuần vược bén mùi,
Giếng vàng đã rụng một vài lá ngô.
Chạnh ni?m nhớ cảnh giang hồ,
Một màu quan tái mấy mùa gió trăng.
Tình riêng chưa dám rỉ răng,
Tiểu thư trước đã liệu chừng nhủ qua:
“Cách năm mây bạc xa xa,
“Lâm truy cũng phải tính mà thần hôn.?
?ược l?i như mở tấc son,
Vó câu chẳng ruổi nước non quê ngư?i.
Long lanh đáy nước in tr?i,
Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng.
Roi câu vừa gióng dặm trư?ng,
Xe hương nàng cũng thuận đư?ng quy ninh.
Thưa nhà huyên hết m?i tình,
Nỗi chàng ở bạc nỗi mình chịu đen.
Nghĩ rằng: “Ngứa ghẻ h?n ghen,
“Xấu chàng mà có ai khen chi mình!
“Vậy nên ngoảnh mặt làm thinh,
“Mưu cao vốn đã rắp ranh những ngày.
“Lâm truy đư?ng bộ tháng chầy,
“Mà đư?ng hải đạo sang ngay thì gần.
“D?n thuy?n lựa mặt gia nhân,
“Hãy đem dây xích buộc chân nàng v?.
“Làm cho cho mệt cho mê,
“Làm cho đau đớn ê ch? cho coi!
“Trước cho b? ghét những ngư?i,
“Sau cho để một trò cư?i v? sau.?
Phu nhân khen chước rất mầu,
Chi?u con mới dạy mặc dầu ra tay.
Sửa sang buồm gió lèo mây,
Khuyển Ưng lại ch?n một bầy côn quang.
Dặn dò hết các m?i đư?ng,
Thuận phong một lá vượt sang biển T?.
Nàng từ chiếc bóng song the,
?ư?ng kia nỗi n? như chia mối sầu.
Bóng đâu đã xế ngang đầu,
Biết đâu ấm lạnh biết đâu ng?t bùi.
Tóc th? đã chấm ngang vai,
Nào l?i non nước nào l?i sắt son.
Sắn bìm chút phận c?n con,
Khuôn duyên biết có vuông tròn cho chăng?
Thân sao nhi?u nỗi bất bằng,
Li?u như cung Quảng ả Hằng nghĩ nao!
?êm thu gió l?t song đào,
Nửa vành trăng khuyết ba sao giữa tr?i.
Nén hương đến trước Phật đài,
Nỗi lòng khấn chửa cạn l?i vân vân.
Dưới hoa dậy lũ ác nhân,
Ầm ầm khốc quỷ kinh thần m?c ra.
?ầy sân gươm tuốt sáng lòa,
Thất kinh nàng chửa biết là làm sao.
Thuốc mê đâu đã tưới vào,
Mơ màng như giấc chiêm bao biết gì.
Vực ngay lên ngựa tức thì,
Phòng đào viện sách bốn b? lửa dong.
Sẵn thây vô chủ bên sông,
?em vào để đó lộn sòng ai hay?
Tôi đôi phách lạc hồn bay,
Pha càn bụi c? gốc cây ẩn mình.
Thúc ông nhà cũng gần quanh,
Chợt trông ng?n lửa thất kinh rụng r?i.
Tớ thầy chạy thẳng đến nơi,
Tơi b?i tưới lửa tìm ngư?i lao xao.
Gió cao ng?n lửa càng cao,
Tôi đòi tìm đủ nàng nào thấy đâu!
Hớt hơ hớt hải nhìn nhau,
Giếng sâu bụi rậm trước sau tìm quàng.
Chạy vào chốn cũ phòng hương,
Trong tro thấy một đống xương cháy tàn.
Ngay tình ai biết mưu gian,
Hẳn nàng thôi lại có bàn rằng ai!
Thúc ông sùi sụt ngắn dài,
Nghĩ con vắng vẻ thương ngư?i nết na.
Di hài nhặt sắp v? nhà,
Nào là khâm liệm nào là tang trai.
Lễ thư?ng đã đủ một hai,
Lục trình chàng cũng đến nơi bấy gi?.
Bước vào chốn cũ lầu thơ,
Tro than một đống nắng mưa bốn tư?ng.
Sang nhà cha tới trung đư?ng,
Linh sàng bài vị th? nàng ở trên.
Hỡi ôi nói hết sự duyên,
Tơ tình đứt ruột lửa phi?n cháy gan!
Gieo mình vật vã khóc than:
“Con ngư?i thế ấy thác oan thế nàỵ
“Chắc rằng mai trúc lại vầy,
“Ai hay vĩnh quyết là ngày đưa nhau!
“Thương càng nghĩ nghĩ càng đau,
“Dễ ai rấp thảm quạt sầu cho khuây.?
Gần mi?n nghe có một thầy,
Phi phù trí quỷ cao tay thông huy?n.
Trên tam đảo dưới cửu tuy?n,
Tìm đâu thì cũng biết tin rõ ràng.
Sắm sanh lễ vật rước sang,
Xin tìm cho thấy mặt nàng h?i han.
?ạo nhân phục trước tĩnh đàn,
Xuất thần giây phút chưa tàn nén hương.
Trở v? minh bạch nói tư?ng:
“Mặt nàng chẳng thấy việc nàng đã tra.
“Ngư?i này nặng nghiệp oan gia,
“Còn nhi?u nợ lắm sao đà thoát cho!
“Mệnh cung đang mắc nạn to,
“Một năm nữa mới thăm dò được tin.
“Hai bên giáp mặt chi?n chi?n,
“Muốn nhìn mà chẳng dám nhìn lạ thay!?
Nghe l?i nói lạ dư?ng này,
Sự nàng đã thế l?i thầy dám tin!
Chẳng qua đồng cốt quàng xiên,
Ngư?i đâu mà lại thấy trên cõi trần?
Tiếc hoa những ngậm ngùi xuân,
Thân này dễ lại mấy lần gặp tiên.
Nước trôi hoa rụng đã yên,
Hay đâu địa ngục ở mi?n nhân gian.
Khuyển Ưng đã đắt mưu gian,
Vực nàng đưa xuống để an dưới thuy?n.
Buồm cao lèo thẳng cánh suy?n,
?è chừng huyện Tích băng mi?n vượt sang.
Dỡ đò lên trước sảnh đư?ng,
Khuyển Ưng hai đứa nộp nàng dâng công.
Vực nàng tạm xuống môn phòng,
Hãy còn thiêm thiếp giấc nồng chưa phai.
Hoàng lương chợt tỉnh hồn mai,
Cửa nhà đâu mất lâu đài nào đây?
Bàng hoàng dở tỉnh dở say,
Sảnh đư?ng mắng tiếng đòi ngay lên hầu.
A hoàn trên dưới giục mau,
Hãi hùng nàng mới theo sau một ngư?i.
Ngước trông tòa rộng dãy dài,
“Thiên Quan Trủng Tể? có bài treo trên.
Ban ngày sáp thắp hai bên,
Giữa đư?ng thất bảo ngồi trên một bà.
Gạn gùng ng?n h?i ngành tra,
Sự mình nàng phải cứ mà gửi thưa.
Bất tình nổi trận mây mưa,
Mắng rằng: “Những giống bơ th? quên thân!
“Con này chẳng phải thiện nhân,
“Chẳng phư?ng trốn chúa thì quân lộn chồng.
“Ra tuồng mèo mả gà đồng,
“Ra tuồng lúng túng chẳng xong b? nào.
“?ã đem mình bán cửa tao,
“Lại còn khủng khỉnh làm cao thế này.
“Nào là gia pháp n? bay!
“Hãy cho ba chục biết tay một lần.?
A hoàn trên dưới dạ rân,
Dẫu rằng trăm miệng khôn phân lẽ nào.
Trúc côn ra sức đập vào,
Thịt nào chẳng nát gan nào chẳng kinh.
Xót thay đào lý một cành,
Một phen mưa gió tan tành một phen.
Hoa nô truy?n dạy đổi tên,
Buồng the dạy ép vào phiên thị tì.
Ra vào theo lũ thanh y,
Dãi dầu tóc rối da chì quản bao.
Quản gia có một mụ nào,
Thấy ngư?i thấy nét ra vào mà thương.
Khi chè chén khi thuốc thang,
?em l?i phương tiện mở đư?ng hiếu sinh.
Dạy rằng: “May rủi đã đành,
“Liễu bồ giữ lấy phận mình cho hay.
“Cũng là oan nghiệp chi đây,
“Sa cơ mới đến thế này chẳng dưng.
“Ở đây tai vách mạch rừng,
“Thấy ai ngư?i cũ cũng đừng nhìn chi.
“Kẻo khi sấm sét bất kỳ,
“Con ong cái kiến kêu gì được oan??
Nàng càng gi?t ng?c như chan,
Nỗi lòng luống những bàng hoàng ni?m tây:
“Phong trần kiếp chịu đã đầy,
“Lầm than lại có thứ này bằng hai.
“Phận sao bạc chẳng vừa thôi,
“Khăng khăng buộc mãi lấy ngư?i hồng nhan.
“?ã đành túc trái ti?n oan,
“Cũng li?u ng?c nát hoa tàn mà chi.?
Những là nương náu qua thì,
Tiểu thư phải buổi mới v? ninh gia.
Mẹ con trò chuyện lân la,
Phu nhân mới g?i nàng ra dạy l?i:
“Tiểu thư dưới trướng thiếu ngư?i,
“Cho v? bên ấy theo đòi lầu trang.?
Lãnh l?i nàng mới theo sang,
Biết đâu địa ngục thiên đư?ng là đâu.
Sớm khuya khăn mắt lược đầu,
Phận con hầu giữ con hầu dám sai.
Phải đêm êm ả chi?u tr?i,
Trúc tơ h?i đến ngh? chơi m?i ngày.
Lãnh l?i nàng mới lựa dây,
Nỉ non thánh thót dễ say lòng ngư?i.
Tiểu thư xem cũng thương tài,
Khuôn uy dư?ng cũng bớt vài bốn phân.
Cửa ngư?i đày đ?a chút thân,
Sớm năn nỉ bóng đêm ân hận lòng.
Lâm tri chút nghĩa đèo bồng,
Nước bèo để chữ tương phùng kiếp sau.
Bốn phương mây trắng một màu,
Trông v?i cố quốc biết đâu là nhà.
Lần lần tháng tr?n ngày qua,
Nỗi gần nào biết đư?ng xa thế này.
Lâm truy từ thuở uyên bay,
Phòng không thương kẻ tháng ngày chiếc thân.
Mày ai trăng mới in ngần,
Phần thừa hương cũ bội phần xót xa.
Sen tàn cúc lại nở hoa,
Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân.
Tìm đâu cho thấy cố nhân?
Lấy câu vận mệnh khuây dần nhớ thương.
Chạnh ni?m nhớ cảnh gia hương,
Nhớ quê chàng lại tìm đư?ng thăm quê.
Tiểu thư đón cửa giãi gi?,
Hàn huyên vừa cạn m?i b? gần xa.
Nhà hương cao cuốn bức là,
Phòng trong truy?n g?i nàng ra lạy mừng.
Bước ra một bước một dừng,
Trông xa nàng đã t? chừng nẻo xa:
“Phải rằng nắng quáng đèn lòa,
“Rõ ràng ngồi đó chẳng là Thúc Sinh?
“Bây gi? tình mới t? tình,
“Thôi thôi đã mắc vào vành chẳng sai.
“Chước đâu có chước lạ đ?i?
“Ngư?i đâu mà lại có ngư?i tinh ma?
“Rõ ràng thật lứa đôi ta,
“Làm ra con ở chúa nhà đôi nơi.
“B? ngoài thơn thớt nói cư?i,
“Mà trong nham hiểm giết ngư?i không dao.
“Bây gi? đất thấp tr?i cao,
“Ăn làm sao nói làm sao bây gi???
Càng trông mặt càng ngẩn ngơ,
Ruột tằm đòi đoạn như tơ rối b?i.
Sợ uy dám chẳng vâng l?i,
Cúi đầu nép xuống sân mai một chi?u.
Sinh đà phách lạc hồn siêu:
“Thương ơi chẳng phải nàng Ki?u ở đây?
“Nhân làm sao đến thế này?
“Thôi thôi ta đã mắc tay ai rồi!?
Sợ quen dám hở ra l?i,
Không ngăn gi?t ng?c sụt sùi nh? sa.
Tiểu thư trông mặt h?i tra:
“Mới v? có việc chi mà động dong??
Sinh rằng hiếu phục vừa xong,
“Suy lòng trắc dĩ đau lòng chung thiên.?
Khen rằng: “Hiếu tử đã nên!?
“Tẩy trần mượn chén giải phi?n đêm thu.?
Vợ chồng chén tạc chén thù,
Bắt nàng đứng chực trì hồ hai nơi.
Bắt khoan bắt nhặt đến l?i,
Bắt quì tận mặt bắt m?i tận tay.
Sinh càng như dại như ngây,
Gi?t dài gi?t ngắn chén đầy chén vơi.
Ngoảnh đi chợt nói chợt cư?i,
Cáo say chàng đã giạm bài lảng ra.
Tiểu thư vội thét: “Con Hoa!
“Khuyên chàng chẳng cạn thì ta có đòn.?
Sinh càng nát ruột tan hồn,
Chén m?i phải ngậm bồ hòn ráo ngay.
Tiểu thư cư?i nói tỉnh say,
Chưa xong cuộc rượu lại bày trò chơi.
Rằng: “Hoa nô đủ m?i tài,
“Bản đàn thử dạo một bài chàng nghe.?
Nàng đà tán hoán đê mê,
Vâng l?i ra trước bình the vặn đàn.
Bốn dây như khóc như than,
Khiến ngư?i trên tiệc cũng tan nát lòng.
Cùng chung một tiếng tơ đồng,
Ngư?i ngoài cư?i nụ ngư?i trong khóc thầm.
Gi?t châu lã chã khôn cầm,
Cúi đầu chàng những gạt thầm gi?t Tương.
Tiểu thư lại thét lấy nàng:
“Cuộc vui gảy khúc đoạn trư?ng ấy chi?
“Sao chẳng biết ý tứ gì?
“Cho chàng buồn bã tội thì tại ngươi.?
Sinh càng thảm thiết bồi hồi,
Vội vàng gượng nói gượng cư?i cho qua.
Gi?t rồng canh đã điểm ba,
Tiểu thư nhìn mặt dư?ng đà can tâm.
Lòng riêng khấp khởi mừng thầm:
“Vui này đã bõ đau ngầm xưa nay.?
Sinh thì gan héo ruột đầy,
Nỗi lòng càng nghĩ càng cay đắng lòng.
Ngư?i vào chung gối loan phòng,
Nàng ra tựa bóng đèn chong canh dài:
“Bây gi? mới rõ tăm hơi,
“Máu ghen đâu có lạ đ?i nhà ghen!
“Chước đâu rẽ thúy chia uyên,
“Ai ra đư?ng nấy ai nhìn được ai.
“Bây gi? một vực một tr?i,
“Hết đi?u khinh tr?ng hết l?i thị phi.
“Nhẹ như bạc nặng như chì,
“Gỡ cho ra nợ còn gì là duyên?
“Lỡ làng chút phận thuy?n quyên,
“Bể sâu sóng cả có tuy?n được vay??
Một mình âm ỉ đêm chày,
?ĩa dầu vơi nước mắt đầy năm canh.
Sớm trưa hầu hạ đài doanh,
Tiểu thư chạm mặt đè tình h?i tra.
Lựa l?i nàng mới thưa qua:
“Phải khi mình lại xót xa nỗi mình.?
Tiểu thư h?i lại Thúc sinh:
“Cậy chàng tra lấy thực tình cho nao!?
Sinh đà rát ruột như bào,
Nói ra chẳng tiện trông vào chẳng đang!
Những e lại lụy đến nàng,
?ánh li?u mới sẽ lựa đư?ng h?i tra.
Cúi đầu quỳ trước sân hoa,
Thân cung nàng mới thảo qua một t?.
Diện ti?n trình với Tiểu thư,
Thoắt xem dư?ng có ngẩn ngơ chút tình.
Li?n tay trao lại Thúc sinh,
Rằng: “Tài nên tr?ng mà tình nên thương!
“Ví chăng có số giàu sang,
“Giá này dẫu đúc nhà vàng cũng nên!
“Bể trần chìm nổi thuy?n quyên,
“Hữu tài thương nỗi vô duyên lạ đ?i!?
Sinh rằng: “Thật có như l?i,
“Hồng nhan bạc mệnh một ngư?i nào vay!
“Nghìn xưa âu cũng thế này,
“Từ bi âu liệu bớt tay mới vừa.?
Tiểu thư rằng: “? trong t?,
“Rắp đem mệnh bạc xin nh? cửa Không.
“Thôi thì thôi cũng chi?u lòng,
“Cũng cho kh?i lụy trong vòng bước ra.
“Sẵn Quan âm các vư?n ta,
“Có cây trăm thước, có hoa bốn mùa.
“Có cổ thụ, có sơn hồ,
“Cho nàng ra đó giữ chùa chép kinh.?
Tâng tâng tr?i mới bình minh,
Hương hoa, ngũ cúng, sắm sanh lễ thư?ng.
?ưa nàng đến trước Phật đư?ng,
Tam qui, ngũ giới, cho nàng xuất gia.
?o xanh đổi lấy cà sa,
Pháp danh lại đổi tên ra Trạc Tuy?n.
Sớm khuya tính đủ dầu đèn,
Xuân, Thu, cắt sẵn hai tên hương trà.
Nàng từ lánh gót vư?n hoa,
Dư?ng gần rừng tía, dư?ng xa bụi hồng.
Nhân duyên đâu lại còn mong,
Kh?i đi?u thẹn phấn, tủi hồng thì thôi.
Phật ti?n thảm lấp sầu vùi,
Ngày pho thủ tự, đêm nhồi tâm hương.
Cho hay gi?t nước cành dương,
Lửa lòng tưới tắt m?i đư?ng trần duyên.
Nâu sồng từ trở màu thi?n,
Sân thu trăng đã vài phen đứng đầu,
Quan phòng, then nhặt, lưới mau,
Nói l?i trước mặt, rơi châu vắng ngư?i.
Gác kinh viện sách đôi nơi,
Trong gang tấc lại gấp mư?i quan san.
Những là ngậm thở nuốt than,
Tiểu thư phải buổi vấn an v? nhà.
Thừa cơ, Sinh mới lẻn ra,
Xăm xăm đến mé vư?n hoa với nàng.
Sụt sùi giở nỗi đoạn trư?ng,
Gi?t châu tầm tã đẫm tràng áo xanh:
“?ã cam chịu bạc với tình,
“Chúa xuân để tội một mình cho hoa!
“Thấp cơ thua trí đàn bà,
“Trông vào đau ruột nói ra ngại l?i.
“Vì ta cho lụy đến ngư?i,
“Cát lầm ng?c trắng, thiệt đ?i xuân xanh!
“Quản chi lên thác xuống gh?nh,
“Cũng toan sống thác với tình cho xong.
“Tông đư?ng chút chửa cam lòng,
“Nghiến răng bẻ một chữ đồng làm hai.
“Thẹn mình đá nát vàng phai,
“Trăm thân dễ chuộc một l?i được sao??
Nàng rằng: “Chiếc bách sóng đào,
“Nổi chìm cũng mặc lúc nào rủi may!
“Chút thân quằn quại vũng lầy,
“Sống thừa còn tưởng đến rày nữa sao?
“Cũng li?u một gi?t mưa rào,
“Mà cho thiên hạ trông vào cũng hay!
“Xót vì cầm đã bén dây,
“Chẳng trăm năm cũng một ngày duyên ta.
“Liệu bài mở cửa cho ra,
“Ấy là tình nặng ấy là ân sâu!?
Sinh rằng: “Riêng tưởng bấy lâu,
“Lòng ngư?i nham hiểm biết đâu mà lư?ng.
“Nữa khi giông tố phũ phàng,
“Thiệt riêng đấy cũng lại càng cực đây.
“Liệu mà xa chạy cao bay,
“?i ân ta có ngần này mà thôi!
“Bây gi? kẻ ngược ngư?i xuôi,
“Biết bao gi? lại nối l?i nước non?
“Dẫu rằng sông cạn đá mòn,
“Con tằm đến thác cũng còn vương tơ!?
Cùng nhau kể lể sau xưa,
Nói rồi lại nói, l?i chưa hết l?i.
Mặt trông tay chẳng nỡ r?i,
Hoa tì đã động tiếng ngư?i nẻo xa.
Nhận ngừng, nuốt tủi, đứng ra,
Tiểu thư đâu đã rẽ hoa bước vào.
Cư?i cư?i, nói nói ng?t ngào,
H?i: “Chàng mới ở chốn nào lại chơi??
Dối quanh Sinh mới liệu l?i:
“Tìm hoa quá bước, xem ngư?i viết kinh.?
Khen rằng: “Bút pháp đã tinh,
“So vào với thiếp Lan đình nào thua!
“Tiếc thay lưu lạc giang hồ,
“Nghìn vàng, thật cũng nên mua lấy tài!?
Thuy?n trà cạn nước hồng mai,
Thong dong nối gót thư trai cùng v?.
Nàng càng e lệ ủ ê,
Rỉ tai, h?i lại hoa tì trước sau.
Hoa rằng: “Bà đã đến lâu,
“Nhón chân đứng nép độ đâu nửa gi?.
“Rành rành kẽ tóc chân tơ,
“Mấy l?i nghe hết đã dư t? tư?ng.
“Bao nhiêu đoạn khổ, tình thương,
“Nỗi ông vật vã, nỗi nàng thở than.
Giấc mê nghe đã dàu dàu vừa tan.
Tú bà chực sẵn bên màn,
Lựa l?i khuyên giải mơn man gỡ dần:
“Một ngư?i dễ có mấy thân!
“Hoa xuân đương nhụy, ngày xuân còn dài.
“Cũng là lỡ một lầm hai,
“?á vàng sao nỡ ép nài mưa mây!
“Lỡ chưn trót đã vào đây,
“Khóa buồng xuân để đợi ngày đào non.
“Ngư?i còn thì của hãy còn,
“Tìm nơi xứng đáng là con cái nhà.
“Làm chi tội báo oan gia,
“Thiệt mình mà hại đến ta hay gì??
K? tai mấy mỗi nằn nì,
Nàng nghe dư?ng cũng thị phi rạch ròi.
Vả trong thần mộng mấy l?i,
Túc nhân âu cũng có tr?i ở trong.
Kiếp này nợ trả chưa xong,
Làm chi thêm một nợ chồng kiếp sau!
Lặng nghe, thấm thía gót đầu,
Thưa rằng: “Ai có muốn đâu thế này?
“?ược như l?i, thế là may,
“Hẳn rằng mai có như vầy cho chăng!
“Sợ khi ong bướm đãi đằng,
“?ến đi?u sống đục, sao bằng thác trong!?
Mụ rằng: “Con hãy thong dong,
“Phải đi?u lòng lại dối lòng mà chơi!
“Mai sau ở chẳng như l?i,
“Trên đầu có bóng mặt tr?i rạng soi.?
Thấy l?i quyết đoán hẳn hoi,
?ành lòng, nàng cũng sẽ nguôi nguôi dần.
Trước lầu Ngưng bích khóa xuân,
Vẻ non xa, tấm trăng gần, ở chung.
Bốn b? bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn n?, bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình, nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tưởng ngư?i dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai ch?.
Bên tr?i góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao gi? cho phai.
Xót ngư?i tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh, những ai đó gi??
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa ngư?i ôm?
Buồn trông cửa bể gần hôm,
Thuy?n ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ng?n nước mới sa,
Hoa trôi man mác, biết là v? đâu?
Buồn trông nội c? dàu dàu,
Chưn mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt du?n,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Chung quanh những nước non ngư?i,
?au lòng lưu lạc, nên vài bốn câu.
Ngậm ngùi rũ bước rèm châu,
Cách tư?ng, nghe có tiếng đâu h?a vần.
Một chàng vừa trạc thanh xuân,
Hình dong chải chuốt, áo khăn dịu dàng.
Nghĩ rằng cũng mạch thư hương,
H?i ra mới biết rằng chàng Sở Khanh.
Bóng Nga thấp thoáng dưới mành,
Trông nàng, chàng cũng ra tình đeo đai.
“Than ôi! sắc nước hương tr?i,
“Tiếc cho đâu bỗng lạc loài đến đây?
“Giá đành trong nguyệt trên mây,
“Hoa sao, hoa khéo đ?a đày bấy hoa?
“Nỗi gan riêng giận tr?i già,
“Lòng này ai t? cho ta, hỡi lòng?
“Thuy?n quyên ví biết anh hùng,
“Ra tay tháo cũi, sổ lồng như chơi!?
Song thu đã khép cánh ngoài,
Tai còn đồng v?ng mấy l?i sắt đanh.
Nghĩ ngư?i thôi lại nghĩ mình,
Cám lòng chua xót, nhạt tình chơ vơ.
Những là lần lữa nắng mưa,
Kiếp phong trần biết bao gi? là thôi?
?ánh li?u nhắn một hai l?i,
Nh? tay tế độ vớt ngư?i trầm luân.
Mảnh tiên kể hết xa gần,
Nỗi nhà báo đáp, nỗi thân lạc loài.
Tan sương vừa rạng ngày mai,
Tiện hồng nàng mới nhắn l?i gửi sang.
Tr?i tây lãng đãng bóng vàng,
Phúc thư đã thấy tin chàng đến nơi.
Mở xem một bức tiên mai,
Rành rành “Tích việt? có hai chữ đ?.
Lấy trong ý tứ mà suy:
“Ngày hai mươi mốt, tuất thì phải chăng??
Chim hôm thoi thót v? rừng,
?óa trà mi đã ngậm trăng nửa vành.
Tư?ng đông lay động bóng cành,
Rẽ song, đã thấy Sở Khanh lẻn vào.
Sượng sùng đánh dạn ra chào,
Lạy thôi, nàng mới rĩ trao ân cần.
Rằng: “Tôi bèo b?t chút thân,
“Lạc đàn mang lấy nợ nần yến anh.
“Dám nh? cốt nhục tử sinh,
“Còn nhi?u kết c? ngậm vành v? sau!?
Lặng ngồi, lẩm nhẩm gật đầu:
“Ta đây phải mượn ai đâu mà rằng!
“Nàng đà biết đến ta chăng,
“Bể trầm luân, lấp cho bằng mới thôi!?
Nàng rằng: “Muôn sự ơn ngư?i,
“Thế nào xin quyết một bài cho xong.?
Rằng: “Ta có ngựa truy phong,
“Có tên dưới trướng, vốn dòng kiện nhi.
“Thừa cơ lẻn bước ra đi,
“Ba mươi sáu chước, chước gì là hơn.
“Dù khi gió kép, mưa đơn,
“Có ta đây cũng chẳng can cớ gì!?
Nghe l?i nàng đã sinh nghi,
Song đà quá đỗi, quản gì được thân.
Cũng li?u nhắm mắt đưa chân,
Mà xem con Tạo xoay vần đến đâu!
Cùng nhau lẻn bước xuống lầu,
Song song ngựa trước, ngựa sau một đoàn.
?êm thu khắc lậu canh tàn,
Gió cây trút lá, trăng ngàn ngậm gương.
Lối mòn c? nhợt mù sương,
Lòng quê đi một bước đư?ng, một đau.
Tiếng gà xao xác gáy mau,
Tiếng ngư?i đâu đã mái sau dậy dàng.
Nàng còn thổn thức gan vàng,
Sở Khanh đã rẽ dây cương lối nào!
Một mình khôn biết làm sao,
Dặm rừng bước thấp, bước cao hãi hùng.
Hóa nhi thật có nỡ lòng,
Làm chi dày tía, vò hồng, lắm nau!
Một đoàn đổ đến trước sau,
Vuốt đâu xuống đất, cánh đâu lên tr?i.
Tú bà tốc thẳng đến nơi,
Hăm hăm áp điệu một hơi lại nhà.
Hung hăng chẳng nói chẳng tra,
?ang tay vùi liễu, giập hoa tơi b?i.
Thịt da ai cũng là ngư?i,
Lòng nào hồng rụng, thắm r?i chẳng đau.
Hết l?i thủ phục, khẩn cầu,
Uốn lưng thịt đổ, giật đầu máu sa.
Rằng: “Tôi chút phận đàn bà,
“Nước non lìa cửa, lìa nhà, đến đâỵ
“Bây gi? sống thác ở tay,
“Thân này đã đến thế này thì thôi!
“Nhưng tôi có sá chi tôi,
“Phận tôi đành vậy, vốn ngư?i để đâu?
“Thân lươn bao quản lấm đầu,
“Chút lòng trinh bạch từ sau cũng chừa!?
?ược l?i mụ mới tùy cơ,
Bắt ngư?i bảo lĩnh làm t? cung chiêu.
Bày vai có ả Mã Ki?u,
Xót nàng, ra mới đánh li?u chịu đoan.
Mụ càng kể nhặt, kể khoan,
Gạn gùng đến mực, nồng nàn mới tha.
Vực nàng vào nghỉ trong nhà,
Mã Ki?u lại ng? ý ra dặn l?i:
“Thôi đà mắc lận thì thôi!
“?i đâu chẳng biết con ngư?i Sở Khanh?
“Bạc tình, nổi tiếng lầu xanh,
“Một tay chôn biết mấy cành phù dung!
“?à đào lập sẵn chước dùng,
“Lạ gì một cốt một đồng xưa nay!
“Có ba mươi lạng trao tay,
“Không dưng chi có chuyện này, trò kia!
“Rồi ra trở mặt tức thì,
“Bớt l?i, liệu chớ trây chi, mà đ?i?!
Nàng rằng: “Th? thốt nặng l?i,
“Có đâu mà lại ra ngư?i hiểm sâu!?
Còn đương suy trước, nghĩ sau,
Mặt mo đã thấy ở đâu dẫn vào.
Sở Khanh lên tiếng rêu rao:
“N? nghe rằng có con nào ở đây.
“Phao cho quyến gió rủ mây,
“Hãy xem có biết mặt này là ai??
Nàng rằng: “Thôi thế thì thôi!
“Rằng không, thì cũng vâng l?i rằng không!?
Sở Khanh quắt mắng đùng đùng,
Bước vào, vừa rắp thị hùng ra tay,
Nàng rằng: “Tr?i nhé có hay!
“Quyến anh, rủ yến, sự này tại ai?
“?em ngư?i giẩy xuống giếng thơi,
“Nói rồi, rồi lại ăn l?i được ngay!
“Còn tiên “Tích việt? ở tay,
“Rõ ràng mặt ấy, mặt này chứ ai??
L?i ngay, đông mặt trong ngoài,
Kẻ chê bất nghĩa, ngư?i cư?i vô lương!
Phụ tình án đã rõ ràng,
Dơ tuồng, nghỉ mới kiếm đư?ng tháo lui.
Buồng riêng, riêng những sụt sùi:
“Nghĩ thân, mà lại ngậm ngùi cho thân.
“Tiếc thay trong giá trắng ngần,
“?ến phong trần, cũng phong trần như ai!
“Tẻ vui cũng một kiếp ngư?i,
“Hồng nhan phải giống ở đ?i mãi ru!
“Kiếp xưa đã vụng đư?ng tu,
“Kiếp này chẳng kẻo đ?n bù mới xuôi!
“Dẫu sao bình đã vỡ rồi,
“Lấy thân mà trả nợ đ?i cho xong!?
Vừa tuần nguyệt sáng, gương trong,
Tú bà ghé lại thong dong dặn dò:
“Ngh? chơi cũng lắm công phu,
“Làng chơi ta phải biết cho đủ đi?u.?
Nàng rằng: “Mưa gió dập dìu,
“Li?u thân, thì cũng phải li?u thế thôi!?
Mụ rằng: “Ai cũng như ai,
“Ngư?i ta ai mất ti?n hoài đến đây?
“Ở trong còn lắm đi?u hay,
“Nỗi đêm khép mở, nỗi ngày riêng chung.
“Này này thuộc lấy nằm lòng,
“Vành ngoài bảy chữ, vành trong tám ngh?.
“Chơi cho liễu chán, hoa chê,
“Cho lăn lóc đá, cho mê mẫn đ?i.
“Khi khóe hạnh, khi nét ngài,
“Khi ngâm ngợi nguyệt, khi cư?i cợt hoa.
“?i?u là ngh? nghiệp trong nhà,
“?ủ ngần ấy nết, mới là ngư?i soi.?
Gót đầu vâng dạy mấy l?i,
Dư?ng chau nét nguyệt, dư?ng phai vẻ hồng.
Những nghe nói, đã thẹn thùng,
Nước đ?i lắm nỗi lạ lùng, khắt khe!
Xót mình cửa các, buồng khuê,
Vỡ lòng, h?c lấy những ngh? nghiệp hay!
Khéo là mặt dạn, mày dày,
Kiếp ngư?i đã đến thế này thì thôi!
Thương thay thân phận lạc loài,
Dẫu sao cũng ở tay ngư?i biết sao?
Lầu xanh, mới rủ trướng đào,
Càng treo giá ng?c, càng cao phẩm ngư?i.
Biết bao bướm lả, ong lơi,
Cuộc say đầy tháng, trận cư?i suốt đêm.
Dập dìu lá gió, cành chim,
Sớm đưa Tống Ng?c, tối tìm Tràng Khanh.
Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh,
Giật mình, mình lại thương mình xót xa.
Khi sao phong gấm rủ là,
Gi? sao tan tác như hoa giữa đư?ng?
Mặt sao dày gió dạn sương,
Thân sao bướm chán, ong chư?ng bấy thân?
Mặt ngư?i mưa Sở, mây Tần,
Những mình nào biết có xuân là gì!
?ôi phen gió tựa, hoa k?,
Nửa rèm tuyết ngậm, bốn b? trăng thâu.
Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,
Ngư?i buồn, cảnh có vui đâu bao gi?!
?ôi phen nét vẽ, câu thơ,
Cung cầm trong nguyệt, nước c? dưới hoa,
Vui là vui gượng kẻo là,
Ai tri âm đó, mặn mà với ai?
Th? ơ gió trúc, mưa mai,
Ngẩn ngơ trăm nỗi, giùi mài một thân.
Nỗi lòng đòi đoạn xa gần,
Chẳng vò mà rối, chẳng dần mà đau!
Nhớ ơn chín chữ cao sâu,
Một ngày một ngả bóng dâu tà tà.
Dặm ngàn, nước thẳm, non xa,
Nghĩ đâu thân phận con ra thế này!
Sân hòe đôi chút thơ ngây
Trân cam, ai kẻ đỡ thay việc mình?
Nhớ l?i nguyện ước ba sinh,
Xa xôi ai có biết tình chăng ai?
Khi v? h?i liễu Chương đài,
Cành xuân đã bẻ cho ngư?i chuyên tay.
Tình sâu mong trả nghĩa đày,
Hoa kia đã chắp cây này cho chưa?
Mối tình đòi đoạn vò tơ,
Giấc hương quan luống lần mơ canh dài.
Song sa vò võ phương tr?i,
Nay hoàng hôn đã, lại mai hôn hoàng.
Lần lần th? bạc ác vàng,
Xót ngư?i trong hội đoạn trư?ng đòi cơn!
?ã cho lấy chữ hồng nhan,
Làm cho, cho hại, cho tàn, cho cân!
?ã đày vào kiếp phong trần,
Sao cho sỉ nhục một lần mới thôi!
Khách du bỗng có một ngư?i,
Kỳ Tâm h? Thúc cũng nòi thư hương.
Vốn ngư?i huyện Tích châu Thư?ng,
Theo nghiêm đư?ng mở ngôi hàng Lâm tri.
Hoa khôi mộ tiếng Ki?u nhi,
Thiếp hồng tìm đến hương khuê gửi vào.
Trướng tô giáp mặt hoa đào,
Vẻ nào chẳng mặn nét nào chăng ưa?
Hải đư?ng mơn mởn cành tơ,
Ngày xuân càng gió càng mưa càng nồng.
Nguyệt hoa hoa nguyệt não nùng,
?êm xuân ai dễ cầm lòng được chăng?
Lạ gì thanh khí lẽ hằng,
Một dây một buộc ai giằng cho ra.
Sớm đào tối mận lân la,
Trước còn trăng gió sau ra đá vàng.
Dịp đâu may mắn lạ dư?ng,
Lại vừa gặp khoảng xuân đư?ng lại quê.
Sinh càng một tỉnh mư?i mê,
Ngày xuân lắm lúc đi v? với xuân.
Khi gió gác khi trăng sân,
Bầu tiên chuốc rượu câu thần nối thơ.
Khi hương sớm khi trà trưa,
Bàn vây điểm nước đư?ng tơ h?a đàn.
Miệt mài trong cuộc truy hoan,
Càng quen thuộc nết càng dan díu tình.
Lạ cho cái sóng khuynh thành,
Làm cho đổ quán xiêu đình như chơi.
Thúc sinh quen thói bốc r?i,
Trăm nghìn đổ một trận cư?i như không.
Mụ càng tô lục chuốt hồng,
Máu tham hễ thấy hơi đồng thì mê.
Dưới trăng quyên đã g?i hè,
?ầu tư?ng lửa lựu lập loè đâm bông.
Buồng the phải buổi thong dong,
Thang lan rủ bức trướng hồng tẩm hoa.
Rõ màu trong ng?c trắng ngà!
Dày dày sẵn đúc một tòa thiên nhiên.
Sinh càng t? nét càng khen,
Ngụ tình tay thảo một thiên luật ?ư?ng.
Nàng rằng: “Vâng biết ý chàng.
“L?i l?i châu ng?c hàng hàng gấm thêu.
“Hay hèn lẽ cũng nối điêu,
“Nỗi quê nghĩ một hai đi?u ngang ngang.
“Lòng còn gửi áng mây vàng.
“H?a vần xin hãy chịu chàng hôm nay.?
Rằng: “Sao nói lạ lùng thay!
“Cảnh kia chẳng phải cỗi này mà ra??
Nàng càng ủ đột thu ba,
?oạn trư?ng lúc ấy nghĩ mà buồn tênh:
“Thiếp như hoa đã lìa cành,
“Chàng như con bướm lượn vành mà chơi.
“Chúa xuân đành đã có nơi,
“Vắn ngày thôi chớ dài l?i làm chi.?
Sinh răng: “Từ thuở tương tri,
“Tấm riêng riêng những nặng vì nước non.
“Trăm năm tính cuộc vuông tròn,
“Phải dò cho đến ng?n nguồn lạch sông.?
Nàng rằng: “Muôn đội ơn lòng.
“Chút e bên thú bên tòng dễ đâu.
“Bình khang nấn ná bấy lâu,
“Yêu hoa yêu được một màu điểm trang.
“Rồi ra lạt phấn phai hương,
“Lòng kia giữ được thư?ng thư?ng mãi chăng?
“Vả trong th?m quế cung trăng,
“Chủ trương đành đã chị Hằng ở trong.
“Bấy lâu khăng khít dải đồng,
“Thêm ngư?i ngư?i cũng chia lòng riêng tây.
“Vẻ chi chút phận bèo mây,
“Làm cho bể ái khi đầy khi vơi.
“Trăm đi?u ngang ngửa vì tôi,
“Thân sau ai chịu tội tr?i ấy cho?
“Như chàng có vững tay co,
“Mư?i phần cũng đắp điếm cho một vài.
“Thế trong dầu lớn hơn ngoài,
“Trước hàm sư tử gửi ngư?i đằng la.
“Cúi đầu luồn xuống mái nhà,
“Giấm chua lại tội băng ba lửa nồng.
“Ở trên còn có nhà thông,
“Lượng trên trong xuống biết lòng có thương?
“Sá chi liễu ngõ hoa tư?ng?
“Lầu xanh lại b? ra phư?ng lầu xanh.
“Lại càng dơ dáng dại hình,
“?ành thân phận thiếp ngại danh giá chàng.
“Thương sao cho vẹn thì thương.
“Tính sao cho tr?n m?i đư?ng xin vâng.?
Sinh rằng: “Hay nói dè chừng!
“Lòng đây lòng đấy chưa từng hay sao?
“?ư?ng xa chớ ngại Ngô Lào,
“Trăm đi?u hãy cứ trông vào một ta.
“?ã gần chi có đi?u xa?
“?á vàng đã quyết phong ba cũng li?u.?
Cùng nhau căn vặn đến đi?u,
Chỉ non th? bể nặng gieo đến l?i.
Nỉ non đêm ngắn tình dài,
Ngoài hiên th? đã non đoài ngậm gương.
Mượn đi?u trúc viện thừa lương,
Rước v? hãy tạm giấu nàng một nơi.
Chiến hòa sắp sẵn hai bài,
Cậy tay thầy thợ mượn ngư?i dò la.
Bắn tin đến mặt Tú bà,
Thua cơ mụ cũng cầu hòa dám sao.
Rõ ràng của dẫn tay trao,
Hoàn lương một thiếp thân vào cửa công.
Công tư hai lẽ đ?u xong,
Gót tiên phút đã thoát vòng trần ai.
Một nhà sum h?p trúc mai,
Càng sâu nghĩa bể càng dài tình sông.
Hương càng đượm lửa càng nồng,
Càng sôi vẻ ng?c càng lồng màu sen.
Nửa năm hơi tiếng vừa quen,
Sân ngô cành biếc đã chen lá vàng.
Giậu thu vừa nảy giò sương,
Gối yên đã thấy xuân đư?ng đến nơi.
Phong lôi nổi trận b?i b?i,
Nặng lòng e ấp tính bài phân chia.
Quyết ngay biện bạch một b?,
Dạy cho má phấn lại v? lầu xanh.
Thấy l?i nghiêm huấn rành rành,
?ánh li?u sinh mới lấy tình nài kêu.
Rằng: “Con biết tội đã nhi?u,
“Dẫu rằng sấm sét búa rìu cũng cam.
“Trót vì tay đã nhúng chàm,
“Dại rồi còn biết khôn làm sao đây.
“Cùng nhau vả tiếng một ngày,
“Ôm cầm ai nỡ dứt dây cho đành.
“Lượng trên quyết chẳng thương tình,
“Bạc đen thôi có tiếc mình làm chi.?
Thấy l?i sắt đá tri tri,
Sốt gan ông mới cáo quì cửa công.
?ất bằng nổi sóng đùng đùng,
Phủ đư?ng sai lá phiếu hồng thôi tra.
Cùng nhau theo gót sai nha,
Song song vào trước sân hoa lạy quì.
Trông lên mặt sắt đen sì,
Lập nghiêm trước đã ra uy nặng l?i:
“Gã kia dại nết chơi b?i,
“Mà con ngư?i thế là ngư?i đong đưa.
“Tuồng chi hoa thải hương thừa,
“Mượn màu son phấn đánh lừa con đen.
“Suy trong tình trạng bên nguyên,
“B? nào thì cũng chưa yên b? nào.
“Phép công chiếu án luận vào.
“Có hai đư?ng ấy muốn sao mặc mình.
“Một là cứ phép gia hình,
“Hai là lại cứ lầu xanh phó v?.?
Nàng rằng: “?ã quyết một b?!
“Nhện này vương lấy tơ kia mấy lần.
“?ục trong thân cũng là thân.
“Yếu thơ vâng chịu trước sân lôi đình!?
Dạy rằng: “Cứ phép gia hình!?
Ba cây chập lại một cành mẫu đơn.
Phận đành chi dám kêu oan,
?ào hoen quẹn má liễu tan tác mày.
Một sân lầm cát đã đầy,
Gương l? nước thủy mai gầy vóc sương.
Nghĩ tình chàng Thúc mà thương,
Nẻo xa trông thấy lòng càng xót xa.
Khóc rằng: “Oan khốc vì ta!
“Có nghe l?i trước chẳng đà lụy sau.
“Cạn lòng chẳng biết nghĩ sâu.
“?ể ai trăng tủi hoa sầu vì ai.?
Phủ đư?ng nghe thoảng vào tai,
?ộng lòng lại gạn đến l?i riêng tây.
Sụt sùi chàng mới thưa ngay,
?ầu đuôi kể lại sự ngày cầu thân:
“Nàng đà tính hết xa gần,
“Từ xưa nàng đã biết thân có rày.
“Tại tôi hứng lấy một tay,
“?ể nàng cho đến nỗi này vì tôi.?
Nghe l?i nói cũng thương l?i,
Dẹp uy mới dạy cho bài giải vi.
Rằng: “Như hẳn có thế thì
“Trăng hoa song cũng thị phi biết đi?u.?
Sinh rằng: “Chút phận b?t bèo,
“Theo đòi vả cũng ít nhi?u bút nghiên.?
Cư?i rằng: “?ã thế thì nên!
“Mộc già hãy thử một thiên trình ngh?.?
Nàng vâng cất bút tay đ?,
Tiên hoa trình trước án phê xem tư?ng.
Khen rằng: “Giá lợp Thịnh ?ư?ng!
“Tài này sắc ấy nghìn vàng chưa cân!
“Thật là tài tử giai nhân,
“Châu Trần còn có Châu Trần nào hơn?
“Thôi đừng rước dữ cưu h?n,
“Làm chi lỡ nhịp cho đòn ngang cung.
“?ã đưa đến trước cửa công,
“Ngoài thì là lý song trong là tình.
“Dâu con trong đạo gia đình,
“Thôi thì dẹp nỗi bất bình là xong.?
Kíp truy?n sắm sửa lễ công,
Kiệu hoa cất gió đuốc hồng ruổi sao.
Bày hàng cổ xúy xôn xao,
Song song đưa tới trướng đào sánh đôi.
Thương vì hạnh tr?ng vì tài,
Thúc ông thôi cũng dẹp l?i phong ba.
Huệ lan sực nức một nhà,
Từng cay đắng lại mặn mà hơn xưa.
Mảng vui rượu sớm c? trưa,
?ào đà phai thắm sen vừa nẩy xanh.
Trướng hồ vắng vẻ đêm thanh,
E tình nàng mới bày tình riêng chung:
“Phận bồ từ vẹn chữ tòng,
“?ổi thay nhạn yến đã hòng đầy niên.
“Tin nhà ngày một vắng tin,
“Mặn tình cát lũy lạt tình tao khang.
“Nghĩ ra thật cũng nên đư?ng,
“Tăm hơi ai dễ giữ giàng cho ta?
“Trộm nghe kẻ lớn trong nhà,
“Ở vào khuôn phép nói ra mối giư?ng.
“E thay những dạ phi thư?ng,
“Dễ dò rốn bể khôn lư?ng đáy sông!
“Mà ta suốt một năm ròng,
“Thế nào cũng chẳng dấu xong được nà?
“Bấy chầy chưa t? tiêu hao,
“Hoặc là trong có làm sao chăng là?
“Xin chàng kíp liệu lại nhà,
“Trước ngư?i đẹp ý sau ta biết tình.
“?êm ngày như mực dấu quanh,
“Rày lần mai lữa giữ hình chưa thông.?
Nghe l?i khuyên nhủ thong dong,
?ành lòng sinh mới quyết lòng hồi trang.
Rạng ra gửi đến xuân đư?ng,
Thúc ông cũng vội giục chàng ninh gia.
Tiễn đưa một chén quan hà,
Xuân đình thoắt đã đổi ra cao đình.
Sông Tần một dải xanh xanh,
Loi thoi b? liễu mấy cành Dương quan.
Cầm tay dài ngắn thở than,
Chia phôi ngừng chén hợp tan nghẹn l?i.
Nàng rằng: “Non nước xa khơi,
“Sao cho trong ấm thì ngoài mới êm.
“Dễ lòa yếm thắm trôn kim,
“Làm chi bưng mắt bắt chim khó lòng!
“?ôi ta chút nghĩa đèo bòng,
“?ến nhà trước liệu nói sòng cho minh.
“Dù khi sóng gió bất tình,
“Lớn ra uy lớn tôi đành phận tôi.
“Hơn đi?u giấu ngược giấu xuôi.
“Lại mang những việc tày tr?i đến sau.
“Thương nhau xin nhớ l?i nhau,
“Năm chầy cũng chẳng đi đâu mà chầỵ
“Chén đưa nhớ bữa hôm nay,
“Chén mừng xin đợi ngày này năm sau!?
Ngư?i lên ngựa kẻ chia bào,
Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san.
Dặm hồng bụi cuốn chinh an,
Trông ngư?i đã khuất mấy ngàn dâu xanh.
Ngư?i v? chiếc bóng năm canh,
Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi.
Vầng trăng ai sẻ làm đôi,
Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trư?ng.
Kể chi những nỗi d?c đư?ng,
Buồn trong này nỗi chủ trương ở nhà:
Vốn dòng h? Hoạn danh gia,
Con quan Lại bộ tên là Hoạn thư.
Duyên ?ằng thuận nẻo gió đưa,
Cùng chàng kết tóc xe tơ những ngàỵ
Ở ăn thì nết cũng hay,
Nói đi?u ràng buộc thì tay cũng già.
Từ nghe vư?n mới thêm hoa,
Miệng ngư?i đã lắm tin nhà thì không.
Lửa tâm càng dập càng nồng,
Trách ngư?i đen bạc ra lòng trăng hoa:
“Ví bằng thú thật cùng ta,
“Cũng dung kẻ dưới mới là lượng trên.
“Dại chi chẳng giữ lấy n?n,
“Tốt chi mà rước tiếng ghen vào mình?
“Lại còn bưng bít giấu quanh,
“Làm chi những thói trẻ ranh nực cư?i!
“Tính rằng cách mặt khuất l?i,
“Giấu ta ta cũng liệu bài giấu cho!
“Lo gì việc ấy mà lo,
“Kiến trong miệng chén có bò đi đâu?
“Làm cho nhìn chẳng được nhau,
“Làm cho đầy đ?a cất đầu chẳng lên!
“Làm cho trông thấy nhãn ti?n,
“Cho ngư?i thăm ván bán thuy?n biết tay.?
Nỗi lòng kín chẳng ai hay,
Ngoài tai để mặc gió bay mái ngoài.
Tuần sau bỗng thấy hai ngư?i,
Mách tin ấy cũng liệu bài tâng công.
Tiểu thư nổi giận đùng đùng:
“Gớm tay thêu dệt ra lòng trêu ngươi!
“Chồng tao nào phải như ai,
“?i?u này hẳn miệng những ngư?i thị phi!?
Vội vàng xuống lệnh ra uy,
?ứa thì vả miệng đứa thì bẻ răng.
Trong ngoài kín mít như bưng.
Nào ai còn dám nói năng một l?i!
Buồng đào khuya sớm thảnh thơi,
Ra vào một mực nói cư?i như không.
?êm ngày lòng những dặn lòng,
Sinh đà v? đến lầu hồng xuống yên.
L?i tan hợp nỗi hàn huyên,
Chữ tình càng mặn chữ duyên càng nồng.
Tẩy trần vui chén thong dong,
Nỗi lòng ai ở trong lòng mà ra.
Chàng v? xem ý tứ nhà,
Sự mình cũng rắp lân la giãi bàỵ
Mấy phen cư?i nói tỉnh say,
Tóc tơ bất động mảy may sự tình.
Nghĩ đà bưng kín miệng bình,
Nào ai có khảo mà mình lại xưng?
Những là e ấp dùng dằng,
Rút dây sợ nữa động rừng lại thôi.
Có khi vui chuyện mua cư?i,
Tiểu thư lại giở những l?i đâu đâu.
Rằng: “Trong ng?c đá vàng thau,
“Mư?i phần ta đã tin nhau cả mư?i.
“Khen cho những miệng dông dài,
“Bướm ong lại đặt những l?i n? kia.
“Thiếp dù bụng chẳng hay suy,
“?ã dơ bụng nghĩ lại bia miệng cư?i!?
Thấy l?i thủng thỉnh như chơi,
Thuận l?i chàng cũng nói xuôi đỡ đòn.
Những là cư?i cợt phấn son,
?èn khuya chung bóng trăng tròn sánh vai.
Thú quê thuần vược bén mùi,
Giếng vàng đã rụng một vài lá ngô.
Chạnh ni?m nhớ cảnh giang hồ,
Một màu quan tái mấy mùa gió trăng.
Tình riêng chưa dám rỉ răng,
Tiểu thư trước đã liệu chừng nhủ qua:
“Cách năm mây bạc xa xa,
“Lâm truy cũng phải tính mà thần hôn.?
?ược l?i như mở tấc son,
Vó câu chẳng ruổi nước non quê ngư?i.
Long lanh đáy nước in tr?i,
Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng.
Roi câu vừa gióng dặm trư?ng,
Xe hương nàng cũng thuận đư?ng quy ninh.
Thưa nhà huyên hết m?i tình,
Nỗi chàng ở bạc nỗi mình chịu đen.
Nghĩ rằng: “Ngứa ghẻ h?n ghen,
“Xấu chàng mà có ai khen chi mình!
“Vậy nên ngoảnh mặt làm thinh,
“Mưu cao vốn đã rắp ranh những ngày.
“Lâm truy đư?ng bộ tháng chầy,
“Mà đư?ng hải đạo sang ngay thì gần.
“D?n thuy?n lựa mặt gia nhân,
“Hãy đem dây xích buộc chân nàng v?.
“Làm cho cho mệt cho mê,
“Làm cho đau đớn ê ch? cho coi!
“Trước cho b? ghét những ngư?i,
“Sau cho để một trò cư?i v? sau.?
Phu nhân khen chước rất mầu,
Chi?u con mới dạy mặc dầu ra tay.
Sửa sang buồm gió lèo mây,
Khuyển Ưng lại ch?n một bầy côn quang.
Dặn dò hết các m?i đư?ng,
Thuận phong một lá vượt sang biển T?.
Nàng từ chiếc bóng song the,
?ư?ng kia nỗi n? như chia mối sầu.
Bóng đâu đã xế ngang đầu,
Biết đâu ấm lạnh biết đâu ng?t bùi.
Tóc th? đã chấm ngang vai,
Nào l?i non nước nào l?i sắt son.
Sắn bìm chút phận c?n con,
Khuôn duyên biết có vuông tròn cho chăng?
Thân sao nhi?u nỗi bất bằng,
Li?u như cung Quảng ả Hằng nghĩ nao!
?êm thu gió l?t song đào,
Nửa vành trăng khuyết ba sao giữa tr?i.
Nén hương đến trước Phật đài,
Nỗi lòng khấn chửa cạn l?i vân vân.
Dưới hoa dậy lũ ác nhân,
Ầm ầm khốc quỷ kinh thần m?c ra.
?ầy sân gươm tuốt sáng lòa,
Thất kinh nàng chửa biết là làm sao.
Thuốc mê đâu đã tưới vào,
Mơ màng như giấc chiêm bao biết gì.
Vực ngay lên ngựa tức thì,
Phòng đào viện sách bốn b? lửa dong.
Sẵn thây vô chủ bên sông,
?em vào để đó lộn sòng ai hay?
Tôi đôi phách lạc hồn bay,
Pha càn bụi c? gốc cây ẩn mình.
Thúc ông nhà cũng gần quanh,
Chợt trông ng?n lửa thất kinh rụng r?i.
Tớ thầy chạy thẳng đến nơi,
Tơi b?i tưới lửa tìm ngư?i lao xao.
Gió cao ng?n lửa càng cao,
Tôi đòi tìm đủ nàng nào thấy đâu!
Hớt hơ hớt hải nhìn nhau,
Giếng sâu bụi rậm trước sau tìm quàng.
Chạy vào chốn cũ phòng hương,
Trong tro thấy một đống xương cháy tàn.
Ngay tình ai biết mưu gian,
Hẳn nàng thôi lại có bàn rằng ai!
Thúc ông sùi sụt ngắn dài,
Nghĩ con vắng vẻ thương ngư?i nết na.
Di hài nhặt sắp v? nhà,
Nào là khâm liệm nào là tang trai.
Lễ thư?ng đã đủ một hai,
Lục trình chàng cũng đến nơi bấy gi?.
Bước vào chốn cũ lầu thơ,
Tro than một đống nắng mưa bốn tư?ng.
Sang nhà cha tới trung đư?ng,
Linh sàng bài vị th? nàng ở trên.
Hỡi ôi nói hết sự duyên,
Tơ tình đứt ruột lửa phi?n cháy gan!
Gieo mình vật vã khóc than:
“Con ngư?i thế ấy thác oan thế nàỵ
“Chắc rằng mai trúc lại vầy,
“Ai hay vĩnh quyết là ngày đưa nhau!
“Thương càng nghĩ nghĩ càng đau,
“Dễ ai rấp thảm quạt sầu cho khuây.?
Gần mi?n nghe có một thầy,
Phi phù trí quỷ cao tay thông huy?n.
Trên tam đảo dưới cửu tuy?n,
Tìm đâu thì cũng biết tin rõ ràng.
Sắm sanh lễ vật rước sang,
Xin tìm cho thấy mặt nàng h?i han.
?ạo nhân phục trước tĩnh đàn,
Xuất thần giây phút chưa tàn nén hương.
Trở v? minh bạch nói tư?ng:
“Mặt nàng chẳng thấy việc nàng đã tra.
“Ngư?i này nặng nghiệp oan gia,
“Còn nhi?u nợ lắm sao đà thoát cho!
“Mệnh cung đang mắc nạn to,
“Một năm nữa mới thăm dò được tin.
“Hai bên giáp mặt chi?n chi?n,
“Muốn nhìn mà chẳng dám nhìn lạ thay!?
Nghe l?i nói lạ dư?ng này,
Sự nàng đã thế l?i thầy dám tin!
Chẳng qua đồng cốt quàng xiên,
Ngư?i đâu mà lại thấy trên cõi trần?
Tiếc hoa những ngậm ngùi xuân,
Thân này dễ lại mấy lần gặp tiên.
Nước trôi hoa rụng đã yên,
Hay đâu địa ngục ở mi?n nhân gian.
Khuyển Ưng đã đắt mưu gian,
Vực nàng đưa xuống để an dưới thuy?n.
Buồm cao lèo thẳng cánh suy?n,
?è chừng huyện Tích băng mi?n vượt sang.
Dỡ đò lên trước sảnh đư?ng,
Khuyển Ưng hai đứa nộp nàng dâng công.
Vực nàng tạm xuống môn phòng,
Hãy còn thiêm thiếp giấc nồng chưa phai.
Hoàng lương chợt tỉnh hồn mai,
Cửa nhà đâu mất lâu đài nào đây?
Bàng hoàng dở tỉnh dở say,
Sảnh đư?ng mắng tiếng đòi ngay lên hầu.
A hoàn trên dưới giục mau,
Hãi hùng nàng mới theo sau một ngư?i.
Ngước trông tòa rộng dãy dài,
“Thiên Quan Trủng Tể? có bài treo trên.
Ban ngày sáp thắp hai bên,
Giữa đư?ng thất bảo ngồi trên một bà.
Gạn gùng ng?n h?i ngành tra,
Sự mình nàng phải cứ mà gửi thưa.
Bất tình nổi trận mây mưa,
Mắng rằng: “Những giống bơ th? quên thân!
“Con này chẳng phải thiện nhân,
“Chẳng phư?ng trốn chúa thì quân lộn chồng.
“Ra tuồng mèo mả gà đồng,
“Ra tuồng lúng túng chẳng xong b? nào.
“?ã đem mình bán cửa tao,
“Lại còn khủng khỉnh làm cao thế này.
“Nào là gia pháp n? bay!
“Hãy cho ba chục biết tay một lần.?
A hoàn trên dưới dạ rân,
Dẫu rằng trăm miệng khôn phân lẽ nào.
Trúc côn ra sức đập vào,
Thịt nào chẳng nát gan nào chẳng kinh.
Xót thay đào lý một cành,
Một phen mưa gió tan tành một phen.
Hoa nô truy?n dạy đổi tên,
Buồng the dạy ép vào phiên thị tì.
Ra vào theo lũ thanh y,
Dãi dầu tóc rối da chì quản bao.
Quản gia có một mụ nào,
Thấy ngư?i thấy nét ra vào mà thương.
Khi chè chén khi thuốc thang,
?em l?i phương tiện mở đư?ng hiếu sinh.
Dạy rằng: “May rủi đã đành,
“Liễu bồ giữ lấy phận mình cho hay.
“Cũng là oan nghiệp chi đây,
“Sa cơ mới đến thế này chẳng dưng.
“Ở đây tai vách mạch rừng,
“Thấy ai ngư?i cũ cũng đừng nhìn chi.
“Kẻo khi sấm sét bất kỳ,
“Con ong cái kiến kêu gì được oan??
Nàng càng gi?t ng?c như chan,
Nỗi lòng luống những bàng hoàng ni?m tây:
“Phong trần kiếp chịu đã đầy,
“Lầm than lại có thứ này bằng hai.
“Phận sao bạc chẳng vừa thôi,
“Khăng khăng buộc mãi lấy ngư?i hồng nhan.
“?ã đành túc trái ti?n oan,
“Cũng li?u ng?c nát hoa tàn mà chi.?
Những là nương náu qua thì,
Tiểu thư phải buổi mới v? ninh gia.
Mẹ con trò chuyện lân la,
Phu nhân mới g?i nàng ra dạy l?i:
“Tiểu thư dưới trướng thiếu ngư?i,
“Cho v? bên ấy theo đòi lầu trang.?
Lãnh l?i nàng mới theo sang,
Biết đâu địa ngục thiên đư?ng là đâu.
Sớm khuya khăn mắt lược đầu,
Phận con hầu giữ con hầu dám sai.
Phải đêm êm ả chi?u tr?i,
Trúc tơ h?i đến ngh? chơi m?i ngày.
Lãnh l?i nàng mới lựa dây,
Nỉ non thánh thót dễ say lòng ngư?i.
Tiểu thư xem cũng thương tài,
Khuôn uy dư?ng cũng bớt vài bốn phân.
Cửa ngư?i đày đ?a chút thân,
Sớm năn nỉ bóng đêm ân hận lòng.
Lâm tri chút nghĩa đèo bồng,
Nước bèo để chữ tương phùng kiếp sau.
Bốn phương mây trắng một màu,
Trông v?i cố quốc biết đâu là nhà.
Lần lần tháng tr?n ngày qua,
Nỗi gần nào biết đư?ng xa thế này.
Lâm truy từ thuở uyên bay,
Phòng không thương kẻ tháng ngày chiếc thân.
Mày ai trăng mới in ngần,
Phần thừa hương cũ bội phần xót xa.
Sen tàn cúc lại nở hoa,
Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân.
Tìm đâu cho thấy cố nhân?
Lấy câu vận mệnh khuây dần nhớ thương.
Chạnh ni?m nhớ cảnh gia hương,
Nhớ quê chàng lại tìm đư?ng thăm quê.
Tiểu thư đón cửa giãi gi?,
Hàn huyên vừa cạn m?i b? gần xa.
Nhà hương cao cuốn bức là,
Phòng trong truy?n g?i nàng ra lạy mừng.
Bước ra một bước một dừng,
Trông xa nàng đã t? chừng nẻo xa:
“Phải rằng nắng quáng đèn lòa,
“Rõ ràng ngồi đó chẳng là Thúc Sinh?
“Bây gi? tình mới t? tình,
“Thôi thôi đã mắc vào vành chẳng sai.
“Chước đâu có chước lạ đ?i?
“Ngư?i đâu mà lại có ngư?i tinh ma?
“Rõ ràng thật lứa đôi ta,
“Làm ra con ở chúa nhà đôi nơi.
“B? ngoài thơn thớt nói cư?i,
“Mà trong nham hiểm giết ngư?i không dao.
“Bây gi? đất thấp tr?i cao,
“Ăn làm sao nói làm sao bây gi???
Càng trông mặt càng ngẩn ngơ,
Ruột tằm đòi đoạn như tơ rối b?i.
Sợ uy dám chẳng vâng l?i,
Cúi đầu nép xuống sân mai một chi?u.
Sinh đà phách lạc hồn siêu:
“Thương ơi chẳng phải nàng Ki?u ở đây?
“Nhân làm sao đến thế này?
“Thôi thôi ta đã mắc tay ai rồi!?
Sợ quen dám hở ra l?i,
Không ngăn gi?t ng?c sụt sùi nh? sa.
Tiểu thư trông mặt h?i tra:
“Mới v? có việc chi mà động dong??
Sinh rằng hiếu phục vừa xong,
“Suy lòng trắc dĩ đau lòng chung thiên.?
Khen rằng: “Hiếu tử đã nên!?
“Tẩy trần mượn chén giải phi?n đêm thu.?
Vợ chồng chén tạc chén thù,
Bắt nàng đứng chực trì hồ hai nơi.
Bắt khoan bắt nhặt đến l?i,
Bắt quì tận mặt bắt m?i tận tay.
Sinh càng như dại như ngây,
Gi?t dài gi?t ngắn chén đầy chén vơi.
Ngoảnh đi chợt nói chợt cư?i,
Cáo say chàng đã giạm bài lảng ra.
Tiểu thư vội thét: “Con Hoa!
“Khuyên chàng chẳng cạn thì ta có đòn.?
Sinh càng nát ruột tan hồn,
Chén m?i phải ngậm bồ hòn ráo ngay.
Tiểu thư cư?i nói tỉnh say,
Chưa xong cuộc rượu lại bày trò chơi.
Rằng: “Hoa nô đủ m?i tài,
“Bản đàn thử dạo một bài chàng nghe.?
Nàng đà tán hoán đê mê,
Vâng l?i ra trước bình the vặn đàn.
Bốn dây như khóc như than,
Khiến ngư?i trên tiệc cũng tan nát lòng.
Cùng chung một tiếng tơ đồng,
Ngư?i ngoài cư?i nụ ngư?i trong khóc thầm.
Gi?t châu lã chã khôn cầm,
Cúi đầu chàng những gạt thầm gi?t Tương.
Tiểu thư lại thét lấy nàng:
“Cuộc vui gảy khúc đoạn trư?ng ấy chi?
“Sao chẳng biết ý tứ gì?
“Cho chàng buồn bã tội thì tại ngươi.?
Sinh càng thảm thiết bồi hồi,
Vội vàng gượng nói gượng cư?i cho qua.
Gi?t rồng canh đã điểm ba,
Tiểu thư nhìn mặt dư?ng đà can tâm.
Lòng riêng khấp khởi mừng thầm:
“Vui này đã bõ đau ngầm xưa nay.?
Sinh thì gan héo ruột đầy,
Nỗi lòng càng nghĩ càng cay đắng lòng.
Ngư?i vào chung gối loan phòng,
Nàng ra tựa bóng đèn chong canh dài:
“Bây gi? mới rõ tăm hơi,
“Máu ghen đâu có lạ đ?i nhà ghen!
“Chước đâu rẽ thúy chia uyên,
“Ai ra đư?ng nấy ai nhìn được ai.
“Bây gi? một vực một tr?i,
“Hết đi?u khinh tr?ng hết l?i thị phi.
“Nhẹ như bạc nặng như chì,
“Gỡ cho ra nợ còn gì là duyên?
“Lỡ làng chút phận thuy?n quyên,
“Bể sâu sóng cả có tuy?n được vay??
Một mình âm ỉ đêm chày,
?ĩa dầu vơi nước mắt đầy năm canh.
Sớm trưa hầu hạ đài doanh,
Tiểu thư chạm mặt đè tình h?i tra.
Lựa l?i nàng mới thưa qua:
“Phải khi mình lại xót xa nỗi mình.?
Tiểu thư h?i lại Thúc sinh:
“Cậy chàng tra lấy thực tình cho nao!?
Sinh đà rát ruột như bào,
Nói ra chẳng tiện trông vào chẳng đang!
Những e lại lụy đến nàng,
?ánh li?u mới sẽ lựa đư?ng h?i tra.
Cúi đầu quỳ trước sân hoa,
Thân cung nàng mới thảo qua một t?.
Diện ti?n trình với Tiểu thư,
Thoắt xem dư?ng có ngẩn ngơ chút tình.
Li?n tay trao lại Thúc sinh,
Rằng: “Tài nên tr?ng mà tình nên thương!
“Ví chăng có số giàu sang,
“Giá này dẫu đúc nhà vàng cũng nên!
“Bể trần chìm nổi thuy?n quyên,
“Hữu tài thương nỗi vô duyên lạ đ?i!?
Sinh rằng: “Thật có như l?i,
“Hồng nhan bạc mệnh một ngư?i nào vay!
“Nghìn xưa âu cũng thế này,
“Từ bi âu liệu bớt tay mới vừa.?
Tiểu thư rằng: “? trong t?,
“Rắp đem mệnh bạc xin nh? cửa Không.
“Thôi thì thôi cũng chi?u lòng,
“Cũng cho kh?i lụy trong vòng bước ra.
“Sẵn Quan âm các vư?n ta,
“Có cây trăm thước, có hoa bốn mùa.
“Có cổ thụ, có sơn hồ,
“Cho nàng ra đó giữ chùa chép kinh.?
Tâng tâng tr?i mới bình minh,
Hương hoa, ngũ cúng, sắm sanh lễ thư?ng.
?ưa nàng đến trước Phật đư?ng,
Tam qui, ngũ giới, cho nàng xuất gia.
?o xanh đổi lấy cà sa,
Pháp danh lại đổi tên ra Trạc Tuy?n.
Sớm khuya tính đủ dầu đèn,
Xuân, Thu, cắt sẵn hai tên hương trà.
Nàng từ lánh gót vư?n hoa,
Dư?ng gần rừng tía, dư?ng xa bụi hồng.
Nhân duyên đâu lại còn mong,
Kh?i đi?u thẹn phấn, tủi hồng thì thôi.
Phật ti?n thảm lấp sầu vùi,
Ngày pho thủ tự, đêm nhồi tâm hương.
Cho hay gi?t nước cành dương,
Lửa lòng tưới tắt m?i đư?ng trần duyên.
Nâu sồng từ trở màu thi?n,
Sân thu trăng đã vài phen đứng đầu,
Quan phòng, then nhặt, lưới mau,
Nói l?i trước mặt, rơi châu vắng ngư?i.
Gác kinh viện sách đôi nơi,
Trong gang tấc lại gấp mư?i quan san.
Những là ngậm thở nuốt than,
Tiểu thư phải buổi vấn an v? nhà.
Thừa cơ, Sinh mới lẻn ra,
Xăm xăm đến mé vư?n hoa với nàng.
Sụt sùi giở nỗi đoạn trư?ng,
Gi?t châu tầm tã đẫm tràng áo xanh:
“?ã cam chịu bạc với tình,
“Chúa xuân để tội một mình cho hoa!
“Thấp cơ thua trí đàn bà,
“Trông vào đau ruột nói ra ngại l?i.
“Vì ta cho lụy đến ngư?i,
“Cát lầm ng?c trắng, thiệt đ?i xuân xanh!
“Quản chi lên thác xuống gh?nh,
“Cũng toan sống thác với tình cho xong.
“Tông đư?ng chút chửa cam lòng,
“Nghiến răng bẻ một chữ đồng làm hai.
“Thẹn mình đá nát vàng phai,
“Trăm thân dễ chuộc một l?i được sao??
Nàng rằng: “Chiếc bách sóng đào,
“Nổi chìm cũng mặc lúc nào rủi may!
“Chút thân quằn quại vũng lầy,
“Sống thừa còn tưởng đến rày nữa sao?
“Cũng li?u một gi?t mưa rào,
“Mà cho thiên hạ trông vào cũng hay!
“Xót vì cầm đã bén dây,
“Chẳng trăm năm cũng một ngày duyên ta.
“Liệu bài mở cửa cho ra,
“Ấy là tình nặng ấy là ân sâu!?
Sinh rằng: “Riêng tưởng bấy lâu,
“Lòng ngư?i nham hiểm biết đâu mà lư?ng.
“Nữa khi giông tố phũ phàng,
“Thiệt riêng đấy cũng lại càng cực đây.
“Liệu mà xa chạy cao bay,
“?i ân ta có ngần này mà thôi!
“Bây gi? kẻ ngược ngư?i xuôi,
“Biết bao gi? lại nối l?i nước non?
“Dẫu rằng sông cạn đá mòn,
“Con tằm đến thác cũng còn vương tơ!?
Cùng nhau kể lể sau xưa,
Nói rồi lại nói, l?i chưa hết l?i.
Mặt trông tay chẳng nỡ r?i,
Hoa tì đã động tiếng ngư?i nẻo xa.
Nhận ngừng, nuốt tủi, đứng ra,
Tiểu thư đâu đã rẽ hoa bước vào.
Cư?i cư?i, nói nói ng?t ngào,
H?i: “Chàng mới ở chốn nào lại chơi??
Dối quanh Sinh mới liệu l?i:
“Tìm hoa quá bước, xem ngư?i viết kinh.?
Khen rằng: “Bút pháp đã tinh,
“So vào với thiếp Lan đình nào thua!
“Tiếc thay lưu lạc giang hồ,
“Nghìn vàng, thật cũng nên mua lấy tài!?
Thuy?n trà cạn nước hồng mai,
Thong dong nối gót thư trai cùng v?.
Nàng càng e lệ ủ ê,
Rỉ tai, h?i lại hoa tì trước sau.
Hoa rằng: “Bà đã đến lâu,
“Nhón chân đứng nép độ đâu nửa gi?.
“Rành rành kẽ tóc chân tơ,
“Mấy l?i nghe hết đã dư t? tư?ng.
“Bao nhiêu đoạn khổ, tình thương,
“Nỗi ông vật vã, nỗi nàng thở than.