nguyenminhanhtu
12-14-2005, 07:09 AM
?ồng bào Ê ?ê Bih ở buôn Trấp, huyện Krông Ana, Tây Nguyên có phong tục chôn ngư?i chết không kín và tiếp thức ăn hàng ngày cho ngư?i chết qua một ống thông xuống huyệt mộ.
Cách chôn ngư?i chết của đồng bào ở đây là: Sau khi đào huyệt, b? ngư?i chết xuống huyệt cùng với các thứ của nả mà ngư?i chết được chia, ngư?i ta đúc một tấm ximăng (ngày xưa là tấm gỗ) đậy lên miệng huyệt.
Phía đầu của ngư?i chết, ngư?i ta chừa một cái lỗ và đặt vào đó một cái ống bằng nhựa (ngày xưa là tre), đư?ng kính khoảng 8cm và hàng ngày, mỗi ngày 2 lần (sáng và chi?u), ngư?i ta tiếp thức ăn, nước uống, rượu cho ngư?i chết qua cái ống đó.
Theo quan niệm của đồng bào, ngư?i chết rồi nhưng vẫn hữu linh, vì thế vẫn cần ăn uống như ngư?i bình thư?ng. Không làm như vậy ngư?i chết sẽ đói, sẽ trở v? nhà quậy phá, con cháu, anh chị em của ngư?i chết sẽ bị ốm đau, làm ăn bất ổn.
Tuy nhiên, cách chôn hở như thế là rất mất vệ sinh, làm ô nhiễm môi trư?ng. Trong trư?ng hợp ngư?i chết có các mầm bệnh, có thể gây lây lan, thì cách chôn hở như thế sẽ rất nguy hiểm.
Việc tiếp thức ăn cho ngư?i chết được thực hiện mỗi ngày 2 lần và được thực hiện liên tục cho đến bao gi? gia đình có đủ đi?u kiện làm lễ b? mả, có thể là 1 tháng, 3 tháng, hoặc 6 tháng... (tức là khi gia đình có đủ đi?u kiện vật chất (bò, heo, rượu cần và nhi?u lễ vật khác để làm lễ cúng và thết đãi cả buôn làng).
Nếu nghĩa địa ở xa thì việc đi tiếp thức ăn hàng ngày sẽ rất mất th?i gian, ảnh hưởng đến sản xuất, đồng th?i hàng ngày cứ đổ thức ăn vào huyệt như vậy càng góp phần làm cho môi trư?ng bị ô nhiễm thêm. ?ó là chưa nói đến việc chia của cho ngư?i chết có thể làm mất đi những thứ quý giá.
Trư?ng hợp mà chúng tôi được chứng kiến là bà A Duôn Rai - đội trưởng đội chiêng nữ duy nhất ở Tây Nguyên, cả gia đình bà chỉ còn 2 bộ chiêng quý (mỗi bộ 6 cái). Bà A Duôn Rai chết, gia đình chia cho bà 2 cái, làm khuyết đi bộ chiêng đủ.
Cách chôn ngư?i chết của đồng bào ở đây là: Sau khi đào huyệt, b? ngư?i chết xuống huyệt cùng với các thứ của nả mà ngư?i chết được chia, ngư?i ta đúc một tấm ximăng (ngày xưa là tấm gỗ) đậy lên miệng huyệt.
Phía đầu của ngư?i chết, ngư?i ta chừa một cái lỗ và đặt vào đó một cái ống bằng nhựa (ngày xưa là tre), đư?ng kính khoảng 8cm và hàng ngày, mỗi ngày 2 lần (sáng và chi?u), ngư?i ta tiếp thức ăn, nước uống, rượu cho ngư?i chết qua cái ống đó.
Theo quan niệm của đồng bào, ngư?i chết rồi nhưng vẫn hữu linh, vì thế vẫn cần ăn uống như ngư?i bình thư?ng. Không làm như vậy ngư?i chết sẽ đói, sẽ trở v? nhà quậy phá, con cháu, anh chị em của ngư?i chết sẽ bị ốm đau, làm ăn bất ổn.
Tuy nhiên, cách chôn hở như thế là rất mất vệ sinh, làm ô nhiễm môi trư?ng. Trong trư?ng hợp ngư?i chết có các mầm bệnh, có thể gây lây lan, thì cách chôn hở như thế sẽ rất nguy hiểm.
Việc tiếp thức ăn cho ngư?i chết được thực hiện mỗi ngày 2 lần và được thực hiện liên tục cho đến bao gi? gia đình có đủ đi?u kiện làm lễ b? mả, có thể là 1 tháng, 3 tháng, hoặc 6 tháng... (tức là khi gia đình có đủ đi?u kiện vật chất (bò, heo, rượu cần và nhi?u lễ vật khác để làm lễ cúng và thết đãi cả buôn làng).
Nếu nghĩa địa ở xa thì việc đi tiếp thức ăn hàng ngày sẽ rất mất th?i gian, ảnh hưởng đến sản xuất, đồng th?i hàng ngày cứ đổ thức ăn vào huyệt như vậy càng góp phần làm cho môi trư?ng bị ô nhiễm thêm. ?ó là chưa nói đến việc chia của cho ngư?i chết có thể làm mất đi những thứ quý giá.
Trư?ng hợp mà chúng tôi được chứng kiến là bà A Duôn Rai - đội trưởng đội chiêng nữ duy nhất ở Tây Nguyên, cả gia đình bà chỉ còn 2 bộ chiêng quý (mỗi bộ 6 cái). Bà A Duôn Rai chết, gia đình chia cho bà 2 cái, làm khuyết đi bộ chiêng đủ.