"Bài Thánh ca buồn" được viết trong hai giờ đồng hồ, vào tháng 10/1972 và ngay lập tức được hãng đĩa Sơn Ca mua độc quyền, ca sĩ Thái Châu là người đầu tiên thể hiện... Nhạc sĩ Nguyễn Vũ đã gửi trong đó những nỗi niềm hoài nhớ về một hình bóng người thiếu nữ xa xôi.
Bài Thánh ca đó còn nhớ không em, Noel năm nào chúng mình có nhau, long lanh sao trời đẹp thêm môi, mắt. Áo trắng em bay tựa cánh thiên thần... Giai điệu ngân vang đó đã khơi gợi biết bao điều. Nhạc sĩ Nguyễn Vũ sinh năm 1944 tại Hà Nội nhưng suốt thời niên thiếu ông sống ở Đà Lạt. Chú ruột dạy vĩ cầm, bạn của bố ông cũng là nhạc sĩ, vì thế từ nhỏ Nguyễn Vũ đã hát cho Ban thiếu nhi Đài Phát thanh Đà Lạt. Năm 12 tuổi, cậu bé Khanh nhận được giải nhất đơn ca thiếu nhi của đài là một cây đàn mandolin - như là một định mệnh - cậu bé đã gắn bó với âm nhạc suốt gần nửa thế kỷ và trở thành nhạc sĩ Nguyễn Vũ sau này.
Năm 23 tuổi, nhạc sĩ Nguyễn Vũ đã có tác phẩm đầu tay tạo được tiếng vang: ca khúc Huyền thoại chiều mưa rồi lần lượt là Lời cuối cho em, Bài Thánh ca buồn, Nhìn nhau lần cuối, Lời cuối cho người tình... thế nhưng người ta chỉ ấn tượng với mỗi ca khúc Bài Thánh ca buồn.
Nhạc sĩ 61 tuổi bồi hồi nhớ lại: “Thuở ấy tôi là một cậu bé 14 tuổi, ngày ngày đi lễ ở nhà thờ Con gà (Đà Lạt), sở dĩ tôi “chịu khó” đi lễ bởi vì phát hiện ra một cô gái rất xinh và ngoan đạo mỗi ngày vẫn ngang qua ngõ nhà tôi để đến nhà thờ. Trái tim vụng dại của thằng con trai mới lớn đập loạn nhịp trước bóng hình thiếu nữ tóc xõa vai mềm bềnh bồng trong gió cao nguyên.
Ngày lại qua ngày suốt hơn ba tháng trời tôi âm thầm, lầm lũi làm “cái đuôi” cô ấy, kẻ trước người sau đi về mỗi bận trên 3 km đường đèo nhưng một lời bẻ đôi không dám thốt. “Lòng thành” của tôi chỉ được hưởng một “ân huệ” cỏn con: Tôi được biết cô ấy tên Th., lớn hơn tôi 2 tuổi... Thế rồi một buổi chiều gần lễ Giáng sinh, tan lễ ra thì trời đổ mưa, “đối tượng” của tôi nép vội vào mái hiên trú mưa, tôi cũng... trú tạm bên cạnh, hai người chỉ cách nhau độ một gang tay. Hòa lẫn trong tiếng mưa là giai điệu quen thuộc của bản Thánh ca Đêm Thánh vô cùng (Silent night) vẳng ra từ ngôi nhà gần đấy: Đêm Thánh vô cùng, giây phút tưng bừng, đất với trời, se chữ đồng, đêm nay Chúa con thần thánh tôn thờ.... Th. đưa tay hứng lấy những giọt nước mưa và khẽ hát theo.
Tôi lặng người. Giọng hát Th. sao mà buồn da diết. Tự dưng tôi cảm thấy hết... sợ quê, khẽ đưa tay vuốt nhẹ lên... những hạt mưa bụi li ti bám bên ngoài chiếc áo ấm của Th., bất chợt Th. quay sang tôi nhoẻn miệng cười: “Cảm ơn nghen!”. Mưa tạnh, “người trong mộng” đã khuất dạng tự bao giờ mà thằng con trai 14 tuổi vẫn còn đứng ngẩn ngơ như “một nửa hồn tôi mất”.
Ba ngày sau gia đình tôi chuyển vào Sài Gòn sinh sống, thế là hết. Tâm trạng tôi lúc đó y như người vừa đánh mất một vật quý giá. Từ đó mỗi khi chợt nghe bài Thánh ca Đêm Thánh vô cùng lòng tôi lại tái tê với ánh mắt, nụ cười hồn nhiên, thánh thiện tựa thiên thần của “người ấy”. Ôm hình bóng ấy cho đến mãi 14 năm sau, tình cờ nghe lại Đêm Thánh vô cùng từ chiếc máy đĩa bỗng dưng cảm xúc từ một mối tình thánh thiện, hồn nhiên như trẻ thơ - tưởng như đã vùi sâu dưới lớp bụi thời gian - chợt ùa về trong ký ức, thôi thúc tôi”.
[...] Sự nghiệp sáng tác âm nhạc của Nguyễn Vũ không lớn lao như nhiều nhạc sĩ khác, nhưng không ít tác phẩm đã đi vào lòng người. Ngoài ca khúc Bài thánh ca buồn, ông còn được biết đến qua ca khúc Huyền thoại một chiều mưa. Ông bảo: "Tôi đặc biệt thích viết về biển. Cái lạnh khô khốc của gió biển, mùi mặn của nước biển và màu xanh của nó luôn khiến cảm xúc của tôi dâng tràn.
Có lẽ tôi yêu thích biển, viết khá nhiều về biển nhưng tôi vẫn để dành những bài hát đó cho riêng mình". Đó cũng chính là sở thích lạ đời của một nhạc sĩ luôn đổ tâm huyết vào sáng tác. Ông lý giải: "Tôi chưa từng nghĩ đến sáng tác để kiếm tiền, tôi làm vì yêu thích công việc ấy, thế thôi! Hơn nữa, nghề này bạc lắm. Có ai biết đến người sáng tác ca khúc cho dù nó nổi tiếng đâu! Với khán giả, họ chỉ cần biết ai hát ca khúc ấy mà hay như thế là đủ!".
Điều đó khiến ông chẳng còn đặt nhiều quan tâm cho việc phổ biến những ca khúc của mình. Sau này ông không tiếp tục công việc sáng tác nữa. "Điều ấy khiến đến tận bây giờ tôi vẫn còn hối tiếc. Bởi ngưng sáng tác cũng đồng nghĩa với việc tôi mất đi một thói quen trải lòng mình bằng âm nhạc", ông tâm sự.
Không sáng tác nhưng ông lấy công việc dạy nhạc cho lớp trẻ làm niềm vui. Đó là lớp dạy đàn, dạy nhạc mà ông mở tại tư gia của mình (Q.Tân Bình, TP.HCM). "Hình ảnh những đứa học trò cặm cụi, đánh vật với những nốt nhạc như tiếp thêm sức lực cho tôi. Và tôi tin biết đâu một ngày nào đó, niềm vui đó sẽ giúp tôi tiếp tục quay trở lại với công việc sáng tác". Ông tin như vậy.
Chỉ còn một chuyện nhỏ ít ai biết là ca - nhạc sĩ Đức Huy không chỉ là em họ ông mà còn là học trò giỏi của ông mấy chục năm trước. Nhạc sĩ Nguyễn Vũ là người đã phát hiện và dẫn dắt ca - nhạc sĩ Đức Huy bước vào con đường ca hát.
Không thích kể nhiều về chuyện đã qua, con người lặng lẽ ấy, đến hôm nay chỉ tự hào nói rằng thành công nhất trong suốt cuộc đời ông là bốn đứa con đều thành người. Dù không ai trong số họ nối nghiệp cha nhưng tất cả đều biết đàn biết hát. "Cha con chúng tôi trở thành ban nhạc trong những ngày nghỉ, hội tụ gia đình. Với tôi, như thế là đủ”.
Bài Thanh Ca Buồn - Tuấn Anh
:alert: Bài Thanh Ca Buồn
Tác giả: Nguyễn Vũ
Bài thánh ca đó còn nhớ không em
Noel năm nào chúng mình có nhau
Long lanh sao trời thêm đẹp môi mắt
Áo trắng em bay như cánh thiên thần
Giọt môi hôn dưới tháp chuông ngân
Cùng nhau quỳ dưới tượng Chúa cao sang
Xin cho đôi mình suốt đời có nhau
Vang trong đêm lạnh bài ca Thiên Chúa
Khẽ hát theo câu đêm thánh vô cùng
Ôi giọng hát em mênh mông buồn ...
ĐK :
Rồi mùa giá buốt cũng qua mau
Lời hẹn đầu ai nhớ dài lâu
Rồi một chiều áo trắng phai màu
Em qua cầu xác pháo bay sau
Lời nguyện mình Chúa có nghe không
Sao bây giờ mình hoài xa vắng
Bao nhiêu đêm Chúa xuống dương gian
Bấy nhiêu lần anh nhớ người yêu
Rồi những đêm thánh đường đón Noel
Lang thang qua miền giáo đường dấu yêu
Tiếng thánh ca ngày xưa vang đêm tối
Nhớ quá đi thôi giọng hát ai buồn
Đêm thánh vô cùng lạnh giá hồn tôi ...
:dizzy1:
12-17-2007, 10:29 PM
NEP
Re: Nguyễn Vũ ( Nhạc Sĩ )
Elvis Phương trình bày bài nầy ác liệt lắm. Đêm Noel năm ngoái npe tính post bài nầy vào trong Động Nhím nhưng nghe đi nghe lại không giám post tại sợ có chuyện.
Delta đăng nhiều bài viết về nhạc sĩ và ca sĩ rất hay. Thanks!!!
12-18-2007, 10:51 AM
delta
Re: Nguyễn Vũ ( Nhạc Sĩ )
Delta cũng công nhận với bro Npe, không ai hát Bài Thánh Ca Buồn hay bằng Elvis Phương...
Tại sao Bro không dám post Bài Thánh Ca Buồn do Elvis Phương hát last year?? chắc là sợ những ai có tâm sự như trong bài hát sẽ buồn nguyên cả mùa Giáng sinh và Têt phải không? :)
Có những bài hát nghe chỉ một lần đã chán.... Nhưng có những bài... nghe hoài vẫn mạng trong lòng một cảm giác, lâng lâng và đầy xúc cảm, như bài nầy chẳng hạn :roll1: Bro và các bạn có công nhận như vậy không?
12-18-2007, 10:42 PM
NEP
Re: Nguyễn Vũ ( Nhạc Sĩ )
Đêm Noel mà đi dạo trong mạng thì không phải chuyện thường rồi. NPE nghĩ trong trạng thái đó không nên nghe bài nầy, nhất là do Elvis Phương trình bày.
Nghe nhạc thì cũng tùy hoàn cảnh và sở thích. Bài nầy mà cho giới trẻ bây giờ nghe họ sẽ bất thình lình ngủ gục.:biggrin: Nhưng phải công nhận Bài Thánh Ca Buồn bất hủ.
Trong chương trình Live in concert của nhạc sĩ – ca sĩ Đức Huy vào hai đêm 21 và 22 – 12 tới đây tại Nhà hát Hòa Bình (Q.10 - TPHCM), sẽ có mặt nhạc sĩ Nguyễn Vũ, tác giả nhạc phẩm nổi tiếng, luôn vang lên trong mùa Giáng sinh hằng năm kể từ khi nó ra đời. Đó là ca khúc Bài thánh ca buồn
Giai điệu cũng như lời bài ca cho người ta hiểu rằng bài hát đã được viết ra từ một kỷ niệm buồn của riêng anh?
- Cũng không hẳn thế. Mùa Giáng sinh thường được hiểu là một mùa vui nhưng năm 1972, khi được một nhà xuất bản đề nghị sáng tác một ca khúc nhân mùa Noel, tôi nghĩ mãi không biết nên viết như thế nào. Khi về nhà mở nghe bài Đêm thánh vô cùng (Silent Night), tôi bỗng nhớ lại một kỷ niệm hồi còn là cậu bé 14 tuổi. Lúc ấy, nhà tôi ở Đà Lạt nằm cạnh con dốc dẫn lên nhà thờ Con Gà.
Mỗi lần chuông nhà thờ đổ, tôi lại thấy bóng dáng một người con gái rất xinh đi lễ ngang nhà. Tôi đã lặng lẽ theo sau cô ấy nhiều lần cho đến một hôm đúng ngày lễ Giáng sinh. Trời mưa lất phất khiến cả hai chúng tôi đều không hẹn mà tình cờ cùng núp dưới mái hiên. Tôi bất ngờ xúc động khi nghe cô nhẩm hát theo bài Đêm thánh vô cùng với một chất giọng khá hay.
Vì vậy, nghe lại bài hát này, trong tôi, kỷ niệm xưa chợt ùa về và những giai điệu cứ thế tuôn trào. Chỉ trong gần hai tiếng đồng hồ, tôi đã ký âm xong bài hát và khi cầm đàn guitar chơi lại, chính tôi cũng cảm thấy xúc động. Ca sĩ Thái Châu là người đầu tiên hát bài hát này và ngay sau đó, nó trở thành ca khúc “hot” nhất trong mùa Giáng sinh năm đó. Và trong suốt 35 năm qua, nhất là những năm gần đây, khi các trung tâm băng dĩa nhạc thực hiện chương trình nhạc Giáng sinh, Bài thánh ca buồn vẫn luôn được người nghe yêu thích. Đó là điều chính tôi cũng không ngờ. Thật ra, ai trong đời cũng trải qua một thời yêu thương mơ mộng mà thường những kỷ niệm buồn bao giờ cũng khắc sâu và dễ làm mềm lòng người mỗi khi được gợi lại. Có lẽ Bài thánh ca buồn của tôi phần nào đã làm được điều đó chăng?
. Nhiều người yêu thích Bài thánh ca buồn nhưng không mấy ai biết về tác giả của nó. Anh có thể tự giới thiệu đôi nét về mình?
- Từ nhỏ, bằng việc tự học, tôi đã biết chơi nhiều nhạc cụ như guitar, harmonica, banjo, piano, sáo,... Năm 19 tuổi, tôi lập nhóm kích động nhạc Les pénitens chơi cùng ba người bạn khác và năm 21 tuổi, tôi sáng tác bản nhạc đầu tay Loài chim biển. Hai năm sau, tôi được công chúng yêu nhạc biết đến nhiều hơn qua série ba bài có chữ “cuối”: Lời cuối cho em, Nhìn nhau lần cuối, Bài cuối cho người tình. Cả ba đều do ca sĩ Elvis Phương trình bày đầu tiên. Vào thời sung sức nhất, tôi đã viết và phổ biến được khoảng 50 - 60 ca khúc, trong đó hết 1/3 ca khúc nói về biển vì tôi rất yêu biển. Sau năm 1975, tôi là cán bộ văn thể mỹ của Xí nghiệp Dược phẩm Trung ương 22. Thời gian này, những sáng tác của tôi cho phong trào văn nghệ tại đơn vị đã đoạt nhiều giải thưởng trong các kỳ hội diễn cấp TP và quốc gia. Từ 20 năm nay, tôi mở lớp dạy nhạc tại nhà. Thỉnh thoảng, có trung tâm băng nhạc nào yêu cầu, tôi lại viết ca khúc bán cho họ. Thật ra, việc dạy nhạc cũng như sáng tác của tôi sau này là để cho vui, nhằm thỏa mãn nỗi đam mê âm nhạc chứ không phải để mưu sinh. Các con tôi đều trưởng thành, có cuộc sống ổn định và muốn tôi được sống thảnh thơi, vui thú với bạn bè.
. Nhạc sĩ – ca sĩ Đức Huy thường giới thiệu anh là người thầy âm nhạc đầu tiên của mình, điều đó được hiểu như thế nào?
- Tôi với Đức Huy là anh em con cô con cậu. Bố tôi là anh ruột của mẹ cậu ấy. Tôi lớn hơn Đức Huy vài ba tuổi nên thuở nhỏ ở Hà Nội, chúng tôi cùng đi sinh hoạt “sói con” (hướng đạo sinh) với nhau. Tôi thường qua nhà cô tôi (mẹ Đức Huy) chơi và khi thấy tôi biết đánh đàn, Đức Huy nhờ tôi chỉ dẫn cho cậu ấy. Năm đó, Đức Huy 14 - 15 tuổi. Tôi chưa bao giờ dám nhận mình là thầy của Đức Huy vì thật ra, tôi chỉ hướng dẫn vài “ngón” ban đầu thôi, rồi anh em tôi mỗi người lại đi theo con đường riêng của mình. Tôi mừng là sau này Đức Huy vừa sáng tác vừa biểu diễn, tạo được vị trí riêng trong làng nhạc Việt.
. Trong chương trình Live in concert của Đức Huy, anh xuất hiện với tư cách khách mời?
- Không, khách mời là Hồ Ngọc Hà, còn tôi với tư cách là người bạn trong nghề. Nhà thơ Đỗ Trung Quân, NSƯT Thành Lộc và tôi đến để trò chuyện với Đức Huy. Nhân dịp này, chúng tôi sẽ cùng nhau hát lại ca khúc Bài thánh ca buồn và Lời cuối cho em của tôi, gọi là để góp vui nhân chương trình Live in concert đầu tiên của Đức Huy. Tôi mong khán giả sẽ cổ vũ cho chúng tôi.
Cát Vũ thực hiện
