Nguyên Sa, l�?i thơ nét nhạc

Nguyên Sa, l�?i thơ nét nhạc
Vương Trùng Dương

Vào th�?i điểm cuối thập niên 90, nhi�?u khuôn mặt tên tuổi trong Văn H�?c Việt Nam hiện đại nói chung, lưu vong nói riêng đã vĩnh viễn ra đi. Một trong những cây bút nổi tiếng v�? thơ, văn, biên khảo... đã góp mặt trong suốt bốn thập niên từ quê nhà và hải ngoại: Nguyên Sa.

Ngày 10 tháng Giêng năm 1998, Mai Thảo r�?i xa cõi trần. Vĩnh biệt Mai Thảo được yên nghỉ ở Vư�?n Vĩnh Cửu - Westminster Memorial Park - Little Saigon, Cali, Nguyên Sa đã “Tiễn Bạn�? đồng nghiệp với dòng thơ:

“Tiễn nhau nhớ tháng Giêng, mưa
Sông hồng nước động bóng chưa nhập hình
Tiễn anh linh hiển u minh
Cấu vào da thịt thấy mình b�? đi�?.

Thứ Bảy ngày 17 tháng 4 năm 1998, Nguyên Sa không còn nữa, được yên nghỉ cùng nơi chốn với Mai Thảo. Cả hai, cùng th�?i điểm bước vào con đư�?ng văn nghệ, có mối tương quan với nhau và lại ra đi trong bao ni�?m thương tiếc.

Mai Thảo bước vào cửa ngõ văn chương chữ nghĩa trước Nguyên Sa khoảng th�?i gian ngắn. Sau hiệp định Genève 1954, di cư vào Sài Gòn, truyện ngắn �?êm Giã Từ Hà Nội được trình làng trên t�? Lửa Việt vào năm 1955 của Hội Sinh Viên �?ại H�?c Hà Nội, tạo thế đứng cho ngư�?i cầm bút.

�?ầu năm 1956, từ Paris trở v�? Sài Gòn, Nguyên Sa khởi đầu góp mặt trong dòng sinh hoạt văn nghệ với bài thơ Nga, sáng tác vào Giáng Sinh 1954 ở Solden, trình làng trên t�? Ngư�?i Việt đã đáp ứng luồng gió mới trong thi ca.

Thanh Tâm Tuy�?n đã viết những l�?i chào mừng Nguyên Sa trên trang báo văn nghệ, trong sự mong ước, trong bước khởi đầu của thi phái tự do, có bạn đồng hành với dòng thơ rất tuyệt. Sau bài Nga, bài Tự Do trên Sáng Tạo số 2 tháng 11-56, Tiễn Biệt trên Sáng Tạo số 4 tháng 1-57... từ đó, dòng thơ Nguyên Sa dần dà xuất hiện và được giới trẻ xem như thông điệp tình yêu, truy�?n đạt cho nhau.

Mùa Thu năm 1956, được sự tài trợ của Phòng Thông Tin Hoa Kỳ, Mai Thảo đảm nhận t�? Sáng Tạo, quy tụ nhi�?u cây bút của t�? Lửa Việt, Ngư�?i Việt đình bản, tên tuổi Nguyên Sa đã xuất hiện đ�?u đặn v�? tiểu luận văn h�?c, triết h�?c và thi ca. Sau 3 thập niên, trong tác phẩm Chân Dung (Văn Khoa 9-1985), Mai Thảo viết v�? kỷ niệm, dấu tích với 15 nhà thơ, nhà văn, trong đó có Nguyên Sa:

"... Bấy gi�? là 1955-1956, Nguyên Sa mới chia tay với tả ngạn sông Seine và �?ại h�?c Sorbonne từ Pháp trở v�?... Nguyên Sa lập tức đi giầy mặc áo ra sân chơi văn chương... �?ó là bài thơ Nga với tiểu đ�? “thay cho thiệp báo hỷ�?, cũng là bài thơ đầu tiên Nguyên Sa làm từ Paris mang v�? và trao cho chúng tôi. Báo hỷ thật. Báo hỷ không chỉ v�? sắp sống chung hòa bình với một vị hôn thê mà thơ ngộ nghĩnh tả lúc như “một con chó ốm�? lúc như “một con mèo ngủ�?. Mà còn báo hỷ cho thơ. Rằng thơ vừa có tin vui. Rằng thơ Việt Nam có một vì sao mới... Nguyên Sa hồi hương đã đi ngay vào thơ trên lối vào rực rỡ sinh động nhất của thơ lúc bấy gi�?. �?iểm nầy tôi viết như nhận định một sự thật v�? thơ Nguyên Sa th�?i kỳ khởi đầu, cái vị trí ti�?n phong của tiếng thơ Nguyên Sa mới v�? nước và trong thập niên 50, tuyệt đối không vì cảm tình hoặc xô đẩy của ngòi bút... Thành ra mấy chục năm rồi, cái anh chàng lệu bệu tròn hoay v�? từ Paris và ra sân với chúng tôi ngày nào đã là tay đua đư�?ng trư�?ng ngoại hạng. �?ã là một Nguyên Sa marathon�?.

Mai Thảo, nhà văn có nhi�?u hệ lụy tình cảm và cuộc sống nổi trôi trong thế giới đèn mầu. Nguyên Sa không ngụp lặn trong thế giới đèn mầu, sống trong phong cách nhà giáo, làm thơ, viết văn, viết báo...

Nguyên Sa vẫn giữ phong cách đạo mạo của nhà giáo như thuở nào. Khi đổi đ�?i, tị nạn tại Paris, Pháp, là thành viên trong Văn Bút Việt Nam, Nguyên Sa cùng Minh �?ức Hoài Trinh, Trần Thanh Hiệp và anh em cầm bút xúc tiến việc hình thành Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại. Sang định cư tại Cali, Hoa Kỳ, Nguyên Sa thực hiện tạp chí �?�?i, sau chuyển sang tuần báo khổ standard, Phụ Nữ Việt Nam và bước vào thế giới âm nhạc, nhà sản xuất băng nhạc, video với Trung Tâm băng nhạc “�?�?i�?. Thế nhưng, khi hạt cát trở v�? với cát bụi, hạt cát đã dệt thành những dòng thơ trác tuyệt, nhập vào cung bậc, lơ lững, óng ánh giữa chốn hồng trần.

****************************

Trần Bích Lan sinh ngày 1 tháng 3 năm 1932 tại Hà Nội. Năm 1949 được gia đình gửi sang Pháp du h�?c. Năm 1953 theo h�?c Triết H�?c ở �?ại h�?c Sorbonne. Lập gia đình năm 1955 với cô Trịnh Thúy Nga ở Paris, đầu năm 1956, vợ chồng trở v�? Sài Gòn.
Theo nhà giáo Lưu Trung Khảo, em rễ, Trần Bích Lan ch�?n “Bút hiệu Nguyên Sa, ông sử dụng từ th�?i ở Pháp và theo l�?i ông thì bút hiệu đó không có gì sâu sắc cả. Thành thực, lúc nào tôi cũng cho tôi là số không, tôi không lớn nên tôi tự cho mình vốn dễ chỉ là hạt cát�?.

Nguyên Sa dạy Triết cho nhi�?u trư�?ng Trung h�?c & �?ại h�?c Văn Khoa ở Sài Gòn. Xây dựng trư�?ng Văn H�?c trên đư�?ng Phan Thanh Giản ở Sài Gòn. Năm 1966 nhập ngũ Khóa 24 SQTB/Thủ �?ức, phục vụ tại Trư�?ng Quốc Gia Nghĩa Tử từ năm 1967 đến tháng 4-1975.
Bài thơ đầu đ�?i “Nga�? xuất hiện trên t�? Lửa Việt, sau đó Nguyên Sa cộng tác với tạp chí Sáng Tạo của Mai Thảo. Năm 1960, chủ trương tạp chí Hiện �?ại. Thuở đó, có 3 t�? được trợ cấp của Phủ Tổng thống, t�? Sáng Tạo của Mai Thảo, t�? Thế Kỷ Hai Mươi của Nguyễn Khắc Hoạch và t�? Hiện �?ại do Nguyên Sa chủ trương, Chủ bút: Thanh Nam và Tổng thư ký: Thái Thủy. Hiện �?ại sống được 9 số từ tháng 4-60 đến 12-60. Nguyên Sa tiếp tục xuất hiện trên nhi�?u báo ở Sài Gòn và cả t�? �?ất Nước phát xuất từ �?ại h�?c Huế với nhóm Nguyễn Văn Trung, �?ỗ Long Vân do Thành Hiện �?ại đảm nhận phân phối. Năm 1974, ra đ�?i tạp chí Nhà Văn... Nguyên Sa sáng tác trên nhi�?u lãnh vực, ngoài thơ, văn còn biên khảo v�? triết h�?c & văn h�?c, giáo khoa, nhận định... Mỗi lãnh vực chỉ có vài tác phẩm nhưng thể hiện được sự sâu sắc, sinh động, mới lạ, giá trị. Trần Bích Lan lấy nhi�?u bút hiệu, trong đó ngòi bút phiếm luận với tên Hư Trúc trên t�? Sống xuất thủ nhi�?u tuyệt chiêu sắc sảo, độc đáo mới lạ thoáng hiện giữa chiêu thức chính giáo Thiếu Lâm Tự và tà giáo Tiêu Dao.
Tên tuổi nhà thơ gắn li�?n với thi phẩm Thơ Nguyên Sa, xuất bản cuối năm 1957 tại Sài Gòn, tái bản gần 20 lần. Năm 1987, nhà xuất bản Văn H�?c Hà Nội ấn hành tập thơ nầy cùng với nhi�?u tập thơ th�?i ti�?n chiến.
Trải qua ba thập niên, Thơ Nguyên Sa, tập hai, sáng tác trong khoảng th�?i gian 1982 đến 1988 và số bài thơ ở thập niên 60-70, ấn hành tại Cali, nhà xuất bản �?�?i, tháng 8, 1988. Thơ Nguyên Sa, tập ba, sáng tác trong khoảng th�?i gian 1988 đến 1995 (tháng 8, 1988 là th�?i điểm Nguyên Sa bị giải phẫu ung thư cổ), ấn hành tại Cali, nhà xuất bản �?�?i, tháng 7, 1995. Trong 3 tập thơ của Nguyên Sa, tập hai & ba, hình như ít ai biết đ�? cập đến dòng thơ Nguyên Sa. Trong 55 bài thơ ở tập hai, còn vang v�?ng bài Tám Phố Sài Gòn; trong 42 bài thơ ở tập ba, có lẽ bài Phân Thân với thể lục bát còn gợi nhớ trong ngôn ngữ thi ca. Thơ Nguyên Sa, tập bốn, xuất bản sau ngày nhà thơ qua đ�?i.
Giữa thập niên 1950, ở kinh thành ánh sáng Paris, Nguyên Sa mở cánh cửa vào n�?n thơ mới, thơ tự do dung dị từ ngôn ngữ lẫn âm điệu, ý thơ rất trữ tình, lãng mạn trong lứa tuổi yêu đương đầy mộng mơ của th�?i gian đèn sách. Hình ảnh thần nữ ngự trị thi ca theo thần thoại của một th�?i xa xưa không còn chi phối tâm hồn nhà thơ trẻ ở giảng đư�?ng Sorbonne. Nguyên Sa mở lối vào ngôn ngữ thi ca bằng ngôn ngữ trẻ trung, mới, giản dị. Thể tỷ hứng, cách liên tưởng, so sánh của Nguyên Sa, qua bao thập niên, chỉ có ở Nguyên Sa. Hình ảnh “Nga�? trong thơ từ ngày còn thuở sinh viên trở thành ngư�?i tình, ngư�?i bạn đ�?i đi bên cạnh nhà thơ suốt cả chặng đư�?ng dài, mang cả luồng gió lẫn phong ba, tạo nguồn sinh khí trong ngôn ngữ thi ca, để lại dấu ấn trong văn h�?c Việt Nam:

“Hôm nay Nga buồn như con chó ốm
Như con mèo ngái ngủ trên tay anh
�?ôi mắt cá ươn như sắp sửa se mình
�?ể anh giận sao chả là nước biển!...
...Không ai cấm được anh làm cả bài thơ
Với một chữ N
Với một chữ G
Và với một chữ A...�?

Thơ Nguyên Sa tập một, gồm 40 bài thơ sáng tác vào giữa thập niên 50 ở Pháp và những bài thơ khi trở v�? nước. Thi phẩm xuất hiện, được đón nhận như món quà trân quý cho th�?i kỳ chuyển hướng trong thi ca. Ngoài ra, hồn thơ Nguyên Sa xâm nhập vào cửa sổ, sân trư�?ng, cặp sách, trang vở h�?c trò; là nỗi ni�?m, tâm sự, là nhịp cầu nối kết thương yêu, là l�?i bầy t�? chất chứa ni�?m khát khao, ước v�?ng của trái tim đang mong mõi v�? hình ảnh muốn thổ lộ tình cảm như bài Cần Thiết:

“Không có anh lấy ai đưa em đi h�?c v�?
Lấy ai viết thư cho em mang vào lớp h�?c
Ai lau nước mắt cho em ngồi khóc
Ai đưa em đi chơi trong chi�?u mưa...
...Không có anh nhỡ một mai em khóc
�?nh thu buồn trong mắt sẽ hao đi
Tóc sẽ dài thêm mái tóc buồn thơ
Không có anh thì ai ve vuốt.
Không có anh lấy ai cư�?i trong mắt
Ai ngồi nghe em nói chuyện thu phong
Ai cầm tay mà dắt mùa xuân
Nghe đư�?ng máu run từng cành lộc biếc.
Không có anh nhỡ ngày mai em chết
Thượng đế h�?i anh sao tóc em buồn
Sao tay gầy, sao đôi mắt héo hon
Anh sẽ phải cúi đầu đi v�? địa ngục...�?

Bài thơ Cần Thiết, nhạc sĩ Anh Bằng dựa vào ý thơ viết thành ca khúc Nếu Vắng Anh. Vào giữa thập niên 60, trong không khí chiến tranh, Anh Bằng đem hình ảnh ngư�?i chiến binh hòa nhập vào trái tim “em gái hậu phương�? làm đẹp hình ảnh cho muôn nghìn mối tình trong thuở chiến chinh:

“Nếu vắng anh, ai dìu em đi chơi trong chi�?u lộng gió - Nếu vắng anh, ai đợi ch�? em khi sương m�? nẻo phố - Nếu vắng anh, ai đón em khi tan trư�?ng v�?, k�? bóng em ven sông chi�?u chi�?u, g�?i tên ngư�?i yêu...
... Có những đêm, âm thầm nghe tin vang xa ngoài ti�?n tuyến - Nhớ đến anh oai hùng xông pha gian nguy vòng chinh chiến - Phút luyến thương, em chắp hai tay lên nguyện cầu - Mộng ước quê hương thôi hận sầu, ta sớm gần nhau...�?

�? thơ Nguyên Sa, dòng nhạc Anh Bằng, tiếng hát Xuân Thu đủ làm rướm máu trái tim, đủ ru hồn chết lặng với yêu thương. Giữa chốn hồng trần, có được hình ảnh, mối tình, tuyệt v�?i dễ thương như vậy, dù trong khoảnh khắc rồi tan biến trong hư vô cũng mãn nguyện. Có dâng hiến, khổ đau, đ�?a đày bởi trái tim, ngụp lặn trong nòi tình mới thấm thía từng cung bậc, ý thơ như rượu nồng rót vào đầu lưỡi tử kẻ tình si.

Sau gần bốn thập niên, ở hải ngoại Hoàng Thanh Tâm sáng tác ca khúc Cần Thiết theo dòng thơ Nguyên Sa:

“Không có anh lấy ai đưa em đi h�?c
Ai viết thư để em mang vào lớp
Ai lau mắt cho em ngồi khóc
Ai dưa em đi chơi trong chi�?u mưa...
... Không có anh...
Anh phải cúi đầu đi vào địa ngục�?.

Nếu cung bậc của Phạm Duy, Phạm �?ình Chương, Cung Tiến, Từ Công Phụng ru vào hồn ngư�?i, t�? bầy với tha nhân dòng thơ của Cung Trầm Tưởng, Thanh Tâm Tuy�?n, Trần Dạ Từ, Du Tử Lê, Nguyễn Tất Nhiên... thì Ngô Thụy Miên lại mang ni�?m rung cảm dạt dào đưa dòng thơ Nguyên Sa vào vư�?n hoa âm nhạc.

Bài thơ Tuổi Mư�?i Ba:

“Tr�?i hôm nay mưa nhi�?u hay rất nắng?
Mưa tôi chả v�? bong bóng vỡ đầy tay
Tr�?i nắng ng�?t ngào...tôi ở lại đây
Như một buổi hiên nhà nàng dịu nắng...

Tr�?i hôm ấy mư�?i lăm hay mư�?i tám?
Tuổi của nàng tôi nhớ chỉ mư�?i ba
Tôi phải van lơn ngoan nhé, đừng ng�?
Tôi phải dỗ như là... tôi đã nhớn...

...�?o nàng vàng tôi v�? yêu hoa cúc
�?o nàng xanh tôi mến lá sân trư�?ng
Sợ thư tình không đủ nghĩa yêu đương
Tôi pha mực cho vừa màu áo tím...

...Rồi trách móc: tr�?i không gần cho tay với
Và cả nàng hư quá, sao mà kiêu
Nên đến trăm lần: nhất định mình chưa yêu
Hôm nay nữa... nhưng lòng mình sao lạ quá�?.

Ngô Thụy Miên đã ch�?n 16 câu thơ trong bài thơ dài 44 câu để viết thành ca khúc Tuổi Mư�?i Ba với 32 trư�?ng canh. Và hình ảnh “�?o nàng vàng anh v�? yêu hoa cúc. �?o nàng xanh anh mến lá sân trư�?ng�? trở thành hình ảnh rất thân quen cho lứa tuổi con tim biết rung động đến những l�?i tán tỉnh như mượn dòng lá thắm xe duyên.
Nguyên Sa mang kinh đô ánh sáng Paris với hình ảnh ngư�?i tình tạo thành dòng thơ tuyệt v�?i, rất nên thơ, trữ tình, mộng ảo, lãng mạn trong sương khuya, dòng sông Seine thơ mộng mang bóng dáng tình nhân.

Paris Có Gì Lạ Không Em?

“Paris có gì lạ không em?
Mai anh v�? em có còn ngoan
Mùa xuân hoa lá vương đầy ngõ
Em có tìm anh trong cánh chim...

...Anh sẽ cầm lấy đôi bàn tay
Tóc em anh sẽ g�?i là mây
Ngày sau hai đáu mình xa cách
Anh vẫn được nhìn mây trắng bay...

...Paris có gì lạ không em?
Mai anh v�? mắt vẫn lánh đen
Vẫn h�?i lòng mình là hương cốm
Chả biết tay ai là lá sen?�?

Ngô Thụy Miên sở trư�?ng v�? nhịp 2/4 & 4/4, tuy nhiên ca khúc Paris Có Gì Lạ Không Em với nhịp 3/4 tạo nét duyên dáng, hay, dễ thương, vừa thôi thúc vừa khoan thai, được giới thưởng ngoạn âm nhạc đón nhận trong suốt nhi�?u thập niên qua.
Từ Paris v�? Sài Gòn, Nguyên Sa mang theo tình yêu nồng cháy mà hình ảnh dấu yêu được bắt gặp khi quê hương bị ngăn cách, bị chia lìa làm xoa dịu trái tim. Với màu áo, mái tóc của nơi chốn đã bị ngập chìm trong bóng tối được khơi dậy như ân tình của tình cảm. Trong những tháng ngày di cư với bao nỗi buồn, đau thương khi lạc bước thì �?o Lụa Hà �?ông làm xoa dịu tâm hồn:

“Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát
Bởi vì em mặc áo lụa Hà �?ông
Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng
Thơ của anh vẫn còn nguyên lụa trắng...

...Em ở đâu hởi mùa thu tóc ngắn
Giữ hộ anh màu áo lụa Hà �?ông
Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng
Giữ hộ anh bài thơ tình lụa trắng�?.

Ngô Thụy Miên ch�?n 16 câu thơ trong 28 dòng ở bài thơ, và nhạc phẩm �?o Lụa Hà �?ông rất phổ thông làm sống lại hình ảnh áo lụa thướt tha, dịu dàng bên cạnh hình ảnh sư tử bị gán ghép cho bóng hồng ở địa danh Hà �?ông đã đi vào văn chương.
Ở thập niên 50, 60 thơ Nguyên Sa là tiếng lòng được chép tay cho nhau trong tuổi h�?c trò, thập niên 60, 70 Ngô Thụy Miên đã ch�?n ba bài thơ tình hay nhất trong thi tập của Nguyên Sa để phổ thành ca khúc, giữ nguyên được ý thơ, dòng thơ. Và, duy nhất, mối giao cảm giữa nhạc sĩ được tạo dựng, nối kết từ nguồn thơ thi nhân. Có lẽ, cảm nhận được đi�?u đó, không còn nhạc sĩ nào khác phổ thơ Nguyên Sa, trong đó có bằng hữu gần gủi với nhau qua nhi�?u thập kỷ.
Năm 1974, Ngô Thụy Miên ra đ�?i băng nhạc Tình Khúc Ngô Thụy Miên có 3 nhạc phẩm �?o Lụa Hà �?ông, Paris Có Gì Lạ Không Em, Tuổi Mư�?i Ba.
Th�?i qua trôi qua, biến thiên cuộc đ�?i, từ phương tr�?i xa ở mi�?n nam bán cầu, Hoàng Thanh Tâm nối kết âm hưởng của Ngô Thụy Miên ch�?n 12 trong số 28 câu thơ trong bài Tháng Sáu Tr�?i Mưa của Nguyên Sa:

“Tháng sáu tr�?i mưa, tr�?i mưa không dứt
Tr�?i không mưa anh cũng lạy tr�?i mưa
Anh lạy tr�?i mưa phong t�?a đư�?ng v�?
Và đêm ơi xin cứ dài vô tận...

...Da em trắng anh chẳng cần ánh sáng
Tóc em m�?m anh chẳng tiếc mùa xuân
Trên cuộc đ�?i sẽ chẳng có giai nhân
Vì anh g�?i tên em là nhan sắc

Anh sẽ vuốt tóc em cho đêm khuya tròn giấc
Anh sẽ nâng tay em cho ng�?c sát vào môi
Anh sẽ nói thầm như gió thoảng trên vai
Anh sẽ nhớ suốt đ�?i mưa tháng sáu�?

Hoàng Thanh Tâm viết thêm 4 câu cho ca khúc được tr�?n vẹn, và giữ được chất tình nồng nàn, tha thiết, say đắm, đam mê:

“Mình dựa vào nhau cho thuy�?n ghé bến
Sưởi ấm đ�?i nhau bằng những môi hôn
Mình cầm tay nhau nghe tình dâng sóng vỗ
Hãy biến cuộc đ�?i bằng những tối tân hôn�?.

Bài thơ Tháng Sáu Tr�?i Mưa của Nguyên Sa trên Sáng Tạo số 31 tháng 9-59 mang nỗi nhớ thương trong tình đôi lứa mà ở thập niên 1940 Vũ Hoàng Chương bày t�? trong bài Mư�?i Hai Tháng Sáu. Bài thơ nầy được Ngô Thụy Miên phổ nhạc "Tình Khúc Tháng Sáu" vào năm 1970 nhưng đến năm 1984 mới xuất hiện trong Ca khúc Tháng Sáu Tr�?i Mưa.

Ca khúc Lúc Chết do Trần Duy �?ức phổ thơ Nguyên Sa như linh cảm hình ảnh cuối cùng của cuộc đ�?i với dòng tâm sự:

“Anh cúi mặt hôn lên lòng đất
Sáng ngày mai giư�?ng ngủ lạnh côn trùng
Mư�?i ngón tay s�? soạn giữa hư không
Và đôi mắt đã trũng sâu buốn ảo ảnh...�?

Dòng thơ Nguyên Sa được đi vào cung bậc của phái nữ, ca khúc "Tương Tư" do Mộng Lan phổ nhạc qua bài thơ Tương Tư và ca khúc Hoa Lan Giữa Tóc Th�? phổ nhạc trong bài thơ Hải Âm. Hai ca khúc nầy do Tr�?ng Nghĩa - Mộng Lan thực hiện qua CD Hoa Lan Giữa Tóc Th�? năm 1996.

Trong 4 thi tập, hàng trăm bài thơ của Nguyên Sa đã cống hiến cho đ�?i, đóng góp cho n�?n thi ca Việt Nam, trong đó ở tập I với những bài th�? tình trác tuyệt được ch�?n l�?c và tạo dựng thành ca khúc dễ thương nhất được nghe với dòng thơ diễm lệ, chất ngất yêu thương.

Trong 40 năm cầm bút, tác phẩm Nguyên Sa được viết dưới nhi�?u thể loại. Truyện dài: Vài Ngày Làm Việc Ở Chung Sự Vụ, Giấc Mơ 1,2,3. Truyện ngắn: Gõ �?ầu Trẻ, Mây Bay �?i. Biên khảo: Descartes Nhìn Từ Phương �?ông, Một Mình Một Ngựa, Một Bông Hồng Cho Văn Nghệ, Hai Mươi Khuôn Mặt Nghệ Sĩ Việt Nam Ở Hải Ngoại. Giáo khoa: Luận Lý H�?c, Tâm Lý H�?c. Bút ký, Hồi ký: �?ông Du Ký, Nguyên Sa...

Khi xa cõi trần, Nguyên Sa để lại những dòng thơ trữ tình, lãng mạn được viết thành ca khúc, tiếng nói yêu thương đã một th�?i đi vào lớp h�?c, mãi mãi là tiếng tơ lòng ngự trị ở trần gian.

Vương Trùng Dương