LUẬN CÔNG

Thời chiến người ta tuyên dương, ghi công anh hùng, liệt sĩ trong nghi thức an táng.

Thời bình khi người lãnh đạo qua đời người ta cũng kể thành tích, tuyên dương công trạng người quá cố để tổ quốc ghi ơn.

Sở dĩ có tình trạng truy phong, truy điệu, liệt kê công đức như thế một là để mọi người tưởng nhớ công ơn người đã khuất. Hai là ca tụng, khen ngợi, truy điệu chiếm một vị thế quan trọng trong nghi thức an táng. Một phần của chương trình an táng.

NHẬP ĐẠO

Nghi thức luận công, khen thưởng dần dà lạc vào nghi thức An táng Thiên Chúa giáo. Nhiều người coi đây như là điều tất nhiên, không thể thiếu trong ngày An táng. Thánh đường không phải là nơi thích hợp kê khai việc lành, ca ngợi công nghiệp ta, càng không thích hợp để đọc diễn văn. Thấy người ta làm, mình học đòi làm theo. Đây không phải mang đạo vào đời mà chính là mang đời vào đạo. Thánh đường là nơi cầu nguyện chung của cộng đoàn.

NGHI THỨC MỒ CÔI

Nghi thức mồ côi là những sáng kiến mới du nhập vào phụng vụ một cách nửa vời, đạo không ra đạo; đời chẳng ra đời. Tự do giải thích sự việc vì phụng vụ không có những hướng dẫn chính thức. Đi tìm hiểu, không biết ai là cha đẻ của những nghi thức mới, nhưng chúng xuất hiện trong phụng vụ, thí dụ như việc đốt nến trong ngày hôn lễ, làm phép khăn tang v.v...

CĂN BẢN

Là Kitô hữu chúng ta cần đặt vấn đề đức tin lên hàng đầu. Tránh mọi hình thức phụng tự làm giảm ý nghĩa dẫn đến hiểu lầm về đức tin. Cộng đoàn tín hữu thành tâm tham dự thánh lễ an táng để cầu cho thành viên cộng đoàn. Việc bác ái trở thành gánh nặng khi có quá nhiều thủ tục rườm rà, bày vẽ thêm. Thánh lễ An táng trở thành ngày tuyên dương công trạng người nằm đó. Điều này hoàn toàn trái với điều Giáo Hội dậy. Tin rằng linh hồn người quá cố sẽ ra trước toà phán xét. Ta là chi mà dám kê khai một loạt công đức người đó trước toà Chúa.

NGHI THỨC AN TÁNG TRONG GIÁO HỘI

Không có nghi thức làm khép khăn tang.

Không có mục dòng họ xếp hàng dài đốt hương khấn bái.

Không có hàng loạt bài kể lể thành tích người quá cố.

Không có chiếu hình ảnh từ lúc còn thơ đến lúc sinh thì.

Không có nhiều đại diện đoàn thể thay phiên nhau nói lời tiễn biệt.

NƠI THÍCH HỢP

Nếu muốn kể lại công đức cho con cháu học hỏi bắt chước tiền nhân. Tư gia thích hợp hơn thánh đường, điều cao quý đó dành riêng cho gia đình, thân quyến, không cho người ngoài. Thánh đường là nơi thờ phượng, không phải nơi phô trương công đức. Kitô hữu đến thánh đường để cầu cho người nằm đó, không đến nghe kể thành tích.

Một số tạm ngưng việc ở sở làm để dự lễ. Sau đó trở lại tiếp tục công việc. Nghi thức phụ thuộc rườm rà làm cho người tham dự thay vì cầu nguyện bị lo ra vì giờ giấc, chương trình làm việc của họ bị đảo lộn.

Nhàm chán nhất là phải nghe điều không muốn nghe. Bị bắt buộc nghe, gây nên hai bất lợi. Một là nghe xong để ngoài tai. Tệ hơn nghe xong rồi đàm tiếu, bình phẩm. Việc bác ái trở nên nguyên cớ cho người ta vấp phạm.

Kể công đức, người nằm đó không nghe, nhưng con cháu hãnh diện. Mục đích chính của lễ An táng là cầu cho người nằm đó. Mọi nghi thức khác chỉ là phụ thuộc, không nhất thiết phải có. Tuyên xưng đức tin và đặt hy vọng vào lòng thương xót Chúa là hai yếu tố không thể thiếu trong lễ An táng. Mọi nghi thức phụng vụ đều phải chú trọng vào ý nghĩa Phục Sinh.

HỌC TỪ THẦY

Đức Kitô cho người mù sáng mắt, kẻ điếc nghe được, người câm biết nói, người què vác chõng ra về và người chết sống lại. Phúc âm ghi rõ ràng, mạch lạc đám tang của Chúa. Không một lời diễn văn, không một câu kể công, kể ơn. Không một lời cảm tạ ngắn gọn. Không rềng rang kèn trống, hoa đăng. Đơn giản, rất đơn giản về hình thức bề ngoài nhưng tràn trề tình yêu, lòng mến. Đức Kitô dùng chính nghi thức an táng của mình để dậy kẻ theo người. Giảm thiểu những hào nhoáng bề ngoài, đơn giản hóa thủ tục rườm rà, làm nổi bật tình yêu Chúa. Chú trọng đến Mầu Nhiệm Phục sinh. Trông cậy vào lượng từ bi Chúa. Công trạng của ta có đáng chi, nhưng cần lòng Chúa xót thương.

Nghi thức an táng gồm các câu:

Lậy Chúa là Cha rất khoan dung. Chúng con tin tưởng và cậy trông vào Chúa. Người là Thẩm Phán khoan dung.

Lời chúc tụng tình yêu vô biên Chúa. Câu ca ngợi khen Chúa là Vị Thẩm Phán đầy độ lượng và khoan dung. Cậy vào lượng từ bi hải hà và lòng Chúa xót thương cứu vớt. Ngôn ngữ dành riêng cầu cho người nằm đó là van xin, khẩn cầu, không phải là kể công đức.

NHÌN VỎ ĐOÁN LÒNG

Như thế hình thức rườm rà, hào nhoáng bên ngoài dành riêng cho những đám an táng của kẻ đặt trọng tâm về hình thức, về tiếng đời, lời khen trần thế. Tránh làm ra vẻ ồn ào, thêm nhiều chi tiết vào nghi thức phụng tự an táng nhưng hãy chú trọng việc biểu lộ đức tin, tin tưởng và phó thác để an ủi nhau trong lúc sầu thương. Nhờ việc cảm nghiệm ơn Chúa xuống trong tâm hồn mà ta tìm được an ủi, khơi dậy trong chúng ta niềm hy vọng Phục Sinh. Mất điểm này, việc an táng mang nặng tính trình diễn.

Lm Vũđình Tường