Nếu bạn đã từng bị mụn nhọt, bạn không bao giờ quên được nỗi khó chịu này. Một cảm giác nhức nhối khó tả. Trong mọi sinh hoạt hằng ngày, bạn phải để ý, không để mụn nhọt này bị vật gì đụng phải. Bạn sẵn sàng hét lớn lên khi có ai vô tình chạm vào nó. Và tệ hại hơn nữa, nếu chẳng may các nhọt cư ngụ ngay trên những chỗ trọng yếu như lưng, mông, sau gáy..., bạn sẽ biết thế nào là cảm giác ngồi không được, nằm cũng chẳng xong.

Tại sao chúng ta bị mụn nhọt?
Theo y học, mụn nhọt xuất hiện do loại vi khuẩn Staphylococcus xâm nhập qua một chỗ trầy trên da, tấn công vào một chân lông, chân tóc, hoặc một tuyến dầu dưới da.

Để ứng phó với sự tấn công này, hệ miễn dịch của cơ thể đưa các bạch cầu đến chỗ bị tổn thương nhằm tiêu diệt vi khuẩn. Trận chiến giữa bạch cầu với vi khuẩn tạo nên sự sưng phồng trên vùng da chỗ đó. Đây là triệu chứng mở đầu của mụn nhọt. Vùng da tổn thương bị cứng, sưng đỏ lên, gây cảm giác nhức nhối. Đôi lúc, vết sưng đỏ này chỉ hiện lên một chút rồi xẹp xuống. Trong một số trường hợp khác, vết đỏ không xẹp mà từ từ hình thành một đầu trắng. Đầu trắng này kéo dài trong nhiều ngày, có thể gây những biến chứng như nóng sốt... Sau đó, nó sẽ vỡ, tống cùi nhọt bên trong ra, rồi dần dần lành lại.

Mụn nhọt không chỉ gây đau nhức mà còn có thể để lại sẹo hoặc đưa đến những biến chứng nguy hiểm. Dù sao, trong hầu hết những trường hợp bị mụn nhọt, với một chút kiến thức căn bản về y học, bạn vẫn có thể tự chữa lành trong thời gian ngắn nhất mà không cần tốn tiền bác sĩ.

Đắp vải nóng
Đây là phương pháp trị liệu tốt và cần thiết nhất cho mụn nhọt. Khi mụn nhọt bắt đầu ửng đỏ lên, bạn nên dùng một miếng vải nhỏ thấm nước nóng (dĩ nhiên đừng nóng quá) đắp lên phần da bị sưng đỏ. Xả lại nhiều lần bằng nước nóng để giữ ấm cho miếng vải này. Làm như thế chừng 3-4 lần một ngày, mỗi lần chừng 20-30 phút. Tiếp tục tiến trình này trong vòng từ 5 đến 7 ngày, mụn nhọt sẽ dần dần có đầu trắng và tự động vỡ ra.

Phương pháp trên làm mụn nhọt vỡ nhanh hơn và cũng mau lành hơn. (Nếu để tự nhiên, mụn nhọt có khi kéo dài cả tháng, và bạn sẽ đau khổ không ít). Phương pháp này được thí nghiệm với kết quả tốt trên nhiều bệnh nhân, do bác sĩ Rodney của Bệnh viện Nebraskan ghi nhận.

Có nên nặn mụt nhọt hay không?
Theo bác sĩ Rodney, chúng ta chỉ nên nặn mụt nhọt khi nó không có dấu hiệu sưng phồng lớn, mụn đã có đầu trắng cưng cứng với cùi nhọt bên trong. Khi nặn, hãy dùng một cây kim hơ lửa hoặc nhúng cồn sát trùng, chích vào đầu trắng cho mủ chảy ra và nặn hết cùi trắng. Khi nặn cùi, nên nhẹ tay, nếu mạnh quá có thể làm vỡ các hạch dưới da, gây nhiễm trùng nghiêm trọng hơn.

Rửa sạch vết thương, tay và dụng cụ
Sau khi nặn hết cùi, điều quan trọng nhất là phải rửa sạch tất cả những thứ bị mủ dính vào. Những mủ này chứa rất nhiều vi khuẩn, có thể tạo nên mụn nhọt tại một chỗ khác nếu không được rửa sạch. Nếu tay không rửa sạch sau khi nặn mụn nhọt thì khi ăn, vi khuẩn có thể theo đường tiêu hóa vào cơ thể và tạo ra những bệnh khác.

Sau khi nặn mụn nhọt, nếu mủ vẫn còn rỉ đôi chút, bệnh nhân chỉ nên tắm đứng. Việc ngâm mình trong bồn tắm sẽ tạo cơ hội cho vi khuẩn phiêu lưu trong nước, tấn công những chỗ trầy da khác. Khi tắm, nên dùng các loại xà phòng chuyên sát trùng (antisepticlantibacteria soap) là tốt nhất.

Có nên dùng thuốc sát trùng hay không?
Theo bác sĩ Rodney, việc này không cần thiết lắm vì tình trạng nhiễm trùng ít xảy ra. Dù sao, một số bác sĩ khác cẩn thận hơn vẫn đề nghị dùng các loại thuốc bôi ghẻ có kháng sinh như Batritracin hoặc Neosporin, có bán tại các hiệu thuốc tây.
Tiếp tục đắp vải nóng

Sau khi nặn hết cùi ra, nên tiếp tục đắp vải nóng thêm chừng 2-3 ngày. Trong những ngày này, khi vết nhọt vẫn còn chảy mủ thêm chút ít, việc đắp vải nóng sẽ làm nó mau lành hơn.

Những thứ thay thế cho vải nóng
Có nhiều thứ có thể thay thế cho vải nóng đắp lên mụn nhọt. Từ lâu, người châu Âu có thói quen dùng nửa trái cà chua luộc vừa ấm, đắp lên mụn nhọt, hoặc dùng nửa củ hành tây, tỏi đâm nhuyễn... Tất cả đều với mục đích giữ ấm, giúp mụn nhọt mau có đầu trắng.
Những thuốc chữa mụn nhọt của Việt Nam cũng tương tự, từ việc dùng một khoanh bầu, khoanh bí hay dưa chuột luộc đắp vào mụt nhọt cho đến việc sử dụng các loại thuốc dán mụn nhọt của các tiệm thuốc Bắc... đều không ra ngoài mục đích giữ ấm kể trên.

Biện pháp phòng ngừa
Bạn đã biết mụn nhọt tạo nên do sự xâm nhập của vi khuẩn qua các vết trầy trên da. Để tránh sự xâm nhập này, hãy cẩn thận với các vết trầy trên da. Nên sát trùng và dán băng keo trên vết trầy (đừng làm da bị trầy khi nặn mụn) và những vết đỏ, vết phồng trên da.

Tắm gội thường xuyên bằng xà phòng sát trùng (thường có các chữ như antiseptic, antibacteria, hoặc kill germ... trên nhãn hiệu).

Mụn - Cách Trị

Công dụng thần kỳ của các sinh tố

Bác sĩ Mary E., chuyên gia về sử dụng sinh tố để chữa bệnh có đề ra các phương pháp chữa mụn sau đây:

1. Sự kết hợp 2 loại sinh tố A và E có thể làm giảm từ 50% đến 75% mụn trong vòng 4 đến 6 tuần lễ. Mỗi ngày 2 lần, trước bữa ăn, uống 1 viên sinh tố E 400 IU và 2 viên sinh tố A 25.000 IU (tổng cộng 400 IU sinh tố E và 50.000 IU sinh tố A).
Sau 4-6 tuần (khi mụn đã gần hết), uống 1 lần mỗi ngày (tổng cộng E - 400 IU và A - 25.000 IU mỗi ngày) để giữ cho mụn đừng trở lại.
Lưu ý: Lượng sinh tố A quá cao trong cơ thể có thể có hại. Tuyệt đối không nên uống nhiều hơn liều lượng kể trên. Chất Beta-carotene có cùng công dụng như sinh tố A nhưng không gây hại, tuy nhiên hơi đắt tiền hơn, thường bày bán chung với sinh tố A.

2. Nếu mụn chỉ đến trong thời gian có kinh kỳ, bạn có thể dùng sinh tố B6 loại 25 mg. Mỗi ngày uống 2 lần vào bữa cơm. Uống liên tục chừng 1 tháng sẽ thấy có kết quả. Nếu muốn kết quả tốt hơn, có thể tăng lên dùng loại 50 mg, mỗi ngày uống 4 lần là tối đa. Quá nhiều B6 cũng có hại.

Thuốc trị mụn
Có một số thuốc trị mụn bán rộng rãi trong các tiệm thuốc tây không cần đơn. Trong những loại này, bác sĩ Fulton khuyến khích bạn nên mua những thuốc chứa chất benzoyl peroxide. Có nhiều loại bán trên thị trường dưới dạng nước, kem sệt... Bạn dùng loại nào cũng được, nhưng nhớ đừng dùng loại có chất dầu (oilbased). Bác sĩ này cũng khuyên bạn nên thoa thuốc vào buổi chiều, để chừng một giờ, rồi rửa thật sạch trước khi đi ngủ. Nhớ đừng thoa thuốc mụn trong khi ngủ, không tốt.

Lưu ý: Thuốc chỉ cần dùng loại có chứa chừng 5% chất benzoyl peroxide là đủ. Ngoài thị trường có bán các loại từ 2,3% đến 10%. Kết quả thí nghiệm tại Đại học Y khoa Ohio cho thấy, một liều thuốc chứa 5% chất này cũng tác dụng giống như loại có chứa 10%. Đừng phí tiền vô ích.

Các bạn có làn da khô
Chất benzoyl peroxide khi xức lên làn da khô có thể làm da bị đỏ lên, tuy không có hại nhưng trông không được thẩm mỹ cho lắm. Nên bắt đầu dùng với lượng tối thiểu khoảng 2-3 phần trăm, khi da đã quen dần mới tăng lên.

Khi xức thuốc mụn, đừng ra nắng
Thường đa số các thuốc mụn đều có thể gây phản ứng phụ khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Vì thế, nên tránh ra nắng trong thời gian xức thuốc. Đồng thời, phải cẩn thận với các dụng cụ sưởi điện hoặc bóng đèn sưởi dùng hồng ngoại tuyến (infra-red), thường trang bị trong phòng tắm.

Dùng thuốc một cách hiệu quả
Dầu đóng trên da mặt thường cản trở việc xức thuốc, vì thế nên rửa mặt sạch trước khi xức, trừ khi bác sĩ có chỉ định khác.

Không nên dùng nhiều loại thuốc một lúc
Trong khi các thuốc điều trị mụn có chất benzoyl peroxide được bán tự do không cần đơn thì loại thuốc chứa Retin-A chỉ được bán khi có đơn của bác sĩ. Nếu bạn đang dùng một trong hai loại này, hãy nhớ không được dùng cùng lúc với loại kia. Chúng có thể gây phản ứng không tốt khi gặp nhau.

Thuốc chỉ giúp ngừa mụn, không phải trị mụn
Các thuốc kể trên hoàn toàn không thể làm một mụn đang hiện diện biến mất đi. Nó chỉ có tác dụng ngăn chặn những mụn sắp nổi lên mà thôi. Vì thế, khi bôi thuốc mụn, bạn không phải bôi vào những mụn đã có sẵn, mà phải bôi vào những chỗ hay nổi mụn (thường là các vùng hai bên má, trên trán...) để ngăn không cho mụn nổi lên ở các chỗ này. Một số người hay bôi thuốc lên cục mụn rồi đắp giấy che lại bên ngoài. Việc làm này vô ích và trông không đẹp mắt!

Mẹo vặt:
1. Đang nổi mụn nhiều? Chất xơ (fiber) có thể làm mụn giảm đi. Hãy ăn nhiều đậu, súp lơ trắng hay xanh; hoặc uống mỗi ngày 2-4 viên Fiber-Con. Đây là loại chất xơ đóng thành viên, thường bày bán chung với các loại thuốc trị tiêu chảy ở hiệu thuốc.

2. Mỗi ngày uống đều 5 mg hỗn hợp các chất Calcium Phosphate, Croscamellose Sodium, Folic-acid, và Magnesium Stearate. Thuốc sẽ giúp mụn lặn bớt rõ rệt (trên 85%) trong khoảng từ 4 đến 6 tuần.

Lưu ý: Hỗn hợp này tuy trị mụn rất thần tốc nhưng việc dùng lâu ngày có thể dẫn đến tình trạng thiếu sinh tố B12 trong máu. Nên bắt đầu với liều lượng 5 mg/ngày trong tháng đầu tiên. Sau đó, nếu muốn dùng tiếp hoặc tăng thêm liều, nên đến bác sĩ để xét nghiệm xem có bị thiếu B12 không. Nếu bác sĩ cho phép, có thể tăng thêm 6 mg mỗi ngày trong tháng kế tiếp, sau đó mỗi tháng tăng thêm 1 mg, cho đến 10 mg mỗi ngày là liều tối đa. Trong khi dùng thuốc, nhớ khám bác sĩ về lượng B12 mỗi quý.

3. Đôi lúc mụn nổi lên vì phản ứng của cơ thể đối với chất carbonhydrates (chất này có rất nhiều trong lúa gạo và các loại bột). Trong trường hợp này, có thể uống mỗi ngày một viên Chromium Picolinate 200 mcg, sẽ có kết quả rất rõ. Khoáng chất này có thể tìm mua tại các hiệu thuốc tây.

4. Sau khi bôi thuốc Retin-A, da bị nổi đỏ lên? Đó là vì bạn vừa rửa mặt bằng xà phòng xong đã vội bôi thuốc. Hãy chờ độ 1-2 tiếng sau khi rửa mặt mới làm việc này. Nếu vẫn còn bị đỏ da, hãy tăng thời gian chờ đợi lên 3- 4 tiếng, hoặc giảm bớt liều lượng thuốc. Chỉ nên bôi một lớp thuốc thật mỏng là đủ, vì việc bôi Retin-A quá dày cũng thường làm da bị nổi đỏ.

5. Thuốc Retin-A đồng thời có công dụng làm mờ đi các nếp nhăn và các vết đồi mồi trên mặt, có thể coi là một trong những thuốc giữ lại tuổi xuân.

Mụn - Ngăn Ngừa

Rửa mặt kỹ mỗi đêm
Nên rửa hết phấn son trang điểm ngay lúc từ sở làm về. Trong trường hợp bạn muốn làm đẹp ở nhà, cũng cần rửa mặt thật sạch trước khi đi ngủ. Nên dùng loại xà bông nhẹ (mild soap hoặc neutralized soap) rửa thật kỹ cho lớp mỹ phẩm sạch hết, sau đó rửa lại bằng nước càng nhiều lần càng tốt (khoảng 5-6 lần) để làm hết xà bông còn dư. Nên nhớ xà bông cũng có chất dầu mỡ, và có tác dụng như các mỹ phẩm oil-based nếu không được rửa sạch hết.

Giảm tối đa việc trang điểm
Bạn chỉ nên trang điểm những lúc thấy thật sự cần thiết như đi làm, đi dạ hội... Dùng mỹ phẩm loại oilbased hay waterbased đều có hại. Chúng chỉ khác nhau ở chỗ hại nhiều hay ít mà thôi. Nếu ông xã bạn thích nhìn thấy một gương mặt đẹp mỗi đêm trước khi đi ngủ, hãy khuyên và tập cho chàng quen với nét đẹp tự nhiên không son phấn của bạn.

Đổi loại thuốc ngừa thai
Một số thuốc ngừa thai có thể làm bạn nổi mụn nhiều hơn, thường những thuốc này có chứa một trong các chất như Ovral, Norinyl, Loestrin, hoặc Norlestrin. Hãy nhớ lại có phải mụn bắt đầu nổi lên từ lúc bạn bắt đầu dùng thuốc ngừa thai hay không... Nếu có, nên thảo luận với bác sĩ ngừa thai của bạn.

Cẩn thận về thực phẩm
Đối với một số người, chất iốt (iodine) trong thực phẩm cũng là nguyên nhân tạo nên mụn vì chất này có tác dụng ăn mòn các tuyến bài tiết trên da của bạn. Phần lớn các loại thực phẩm đều chứa chất này như nước mắm, muối ăn. Đây là một chất có ích cho cơ thể. Dù sao, nếu bạn bị mụn, nên tránh những thức ăn có quá nhiều iốt như: rong biển, gan bò, thịt gà tây, măng tây (asparagus), bông cải xanh, hành tây trắng.

Nên cứ dùng các thứ trên, nên ăn ít nước mắm lại.
Ngoài ra, các loại sinh tố B, nhất là B12, thường làm mụn nổi nhiều hơn. Chất sắt (iron) và sinh tố E cũng tương tự. Nếu bạn đang uống những sinh tố này và bị mụn nặng hơn, hãy ngưng uống lại.

Nặn mụn
Trên thực tế, bạn chỉ nên nặc các mụn đầu đen để ngăn chặn chúng biến thành tàn nhang mà thôi. Các mụn bọc và mụn tấm hoàn toàn không nên nặn.

Bác sĩ Pochi nói: "Mụn bọc là một vết sưng, và nếu bạn nặn một vết sưng có thể làm nó sưng hơn, hoặc nó sẽ làm độc". Bạn không có cách gì làm mụn bọc lặn nhanh hơn. Ông này nói thêm: "Thông thường mụn bọc kéo dài từ một đến bốn tuần lễ, nhưng chắc chắn nó sẽ lặn sau thời gian này".

Mụn tấm hay mụn đầu trắng là một tuyến bài tiết da bị nghẹt nhưng không bị sưng lớn như mụn bọc. Khi bạn nặn mụn tấm, nó sẽ ra cùi trắng nhỏ như sợi chỉ. Nếu bạn nặn mạnh quá có thể làm cùi này phá vỡ vách chứa cùi và tràn ra bên dưới làn da. Mụn tấm bị vỡ ra một hai ngày sau sẽ sưng lên. Lúc đó nó trở thành mụn bọc, sưng đỏ và lớn hơn nhiều.

Nặn mục bọc
Mụn bọc không nên đụng đến, nó sẽ tự động lặn đi. Dù sao, nếu bạn muốn nặn thì chờ đến lúc chóp mụn nổi nhọn lên và trở thành màu vàng mới có thể nặn được. Việc nặn mụn này có thể làm mụn mau lành hơn hoặc cũng có thể làm mụn sưng to hơn, nhất là khi mụn chưa đủ già và có đầu to để nặn.