Bài giảng của Đức Giám Mục Phêrô Nguyễn Văn Khảm trong Lễ Vọng Phục Sinh cử hành lúc 20:30 Thứ Bảy 23.4.2011 tại Nhà thờ Gia Định.

CANH THỨC VƯỢT QUA


Chúa Giêsu là người Do thái, các môn đệ đầu tiên của Người là người Do thái, cộng đoàn Kitô hữu đầu tiên cũng là người Do thái và trong giai đoạn đầu của Kitô giáo, cộng đoàn ấy vẫn cầu nguyện chung trong đền thờ Do thái. Như thế, có mối liên hệ rất chặt chẽ giữa Do thái giáo và Kitô giáo, và nhiều cử hành phụng tự trong Hội Thnh Kitô bắt nguồn từ những ngày lễ của Do thái giáo. Cụ thể là việc cử hành Đêm Canh thức Vượt Qua.

Theo truyền thống Do thái giáo, có bốn đêm quan trọng nhất trong hoạt động của Thiên Chúa: đêm Thiên Chúa tạo dựng đất trời và vũ trụ, đêm Abraham hiến tế người con duy nhất của mình là Isaac cho Thiên Chúa, đêm xuất hành khi Môsê đưa dân ra khỏi đất nô lệ Ai Cập, cuối cùng là đêm tận thế khi lịch sử này chấm dứt.

Kitô giáo tiếp nối truyền thống của Do thái giáo, cho nên trong Đêm Canh Thức hôm nay, Hội Thánh cũng đọc lại các bài đọc Thánh Kinh về tạo dựng, về hiến tế Isaac (nếu đọc đầy đủ), và về cuộc xuất hành. Duy chỉ có một điều khác biệt và là điều hết sức quan trọng, đó là thay vì nói đến đêm tận thế thì Hội Thnh công bố Tin Mừng Chúa Kitô Phục sinh; cũng vì thế, đêm canh thức này còn được gọi là đêm vọng Phục sinh. Và chính Tin Mừng Phục Sinh soi chiếu một luồng sáng mới vào các bài đọc Cựu Ước, đồng thời giúp cho người Kitô hữu hiểu được ý nghĩa phong phú của mầu nhiệm phục sinh.

Phục Sinh chính là công cuộc tạo dựng mới. Trong công trình tạo dựng cũ, Thiên Chúa đã tạo dựng con người và cho họ sống trong hạnh phúc, nhưng con người lại cho rằng sống theo thánh ý Thiên Chúa chỉ làm cho đời mình mất hạnh phúc, nên con người đã tự chọn một hướng đi khác. Trong thực tế, hướng đi ấy chỉ dẫn con người đến sự chết. Phục sinh là công trình tạo dựng mới vì Chúa Giêsu, đại diện cho một nhân loại mới, đã dứt khoát chọn lựa con đường của Thiên Chúa cho dẫu con đường ấy đưa Người đến khổ nạn và thập giá, và Phục sinh minh chứng rằng đó chính là con đường sự sống. Cho nên Phục sinh là công trình tạo dựng mới; cũng vì thế, đêm nay, Hội Thánh cử hành nghi thức rửa tội cho các dự tòng, và sau khi được rửa tội, họ mặc tấm áo mới tượng trưng cho con người mới, tạo thành mới.

Phục Sinh cũng là một hiến tế mới. Abraham ngày xưa đã chấp nhận hiến dâng người con duy nhất của mình là Isaac để bày tỏ niềm tin và sự vâng phục tuyệt đối của ông đối với Thiên Chúa, nhưng cuối cùng khi vung dao sát tế con mình thì đã có bàn tay thiên thần ngăn ông lại. Còn trong cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu, chính Thiên Chúa đã hiến dâng Người Con duy nhất của Ngài cho nhân loại. Không có bàn tay nào ngăn lại những nhát búa đóng đinh Con Thiên Chúa. Cũng không có bàn tay nào ngăn lại lưỡi đòng đâm thấu trái tim Con Thiên Chúa. Người trở thành Con Chiên bị sát tế, nhưng cũng nhờ đó mà sự sống mới được ban tặng cho ta. Cho nên đêm nay, khi vị chủ sự làm phép nước và rẩy lên cộng đoàn, chúng ta hát rằng : “Tôi đã thấy nước từ bên phải đền thờ chảy ra”, nghĩa là từ thân mình Chúa Giêsu bị lưỡi đòng đâm thấu, “và nước ấy chảy đến những ai, thì tất cả đều được cứu rỗi và reo lên : Alleluia, Alleluia”.

Phục sinh còn là xuất hành mới. Cuộc xuất hành thời Môsê là xuất hành từ miền đất nô lệ Ai Cập đến vùng đất tự do. Nhưng có vào đất hứa đi nữa thì sau đó Dân Chúa cũng lại rơi vào cảnh nô lệ nhiều lần khác và cuối cùng vẫn phải chết. Còn trong mầu nhiệm Phục sinh, Chúa Giêsu dẫn ta vào cuộc xuất hành mới vì đưa ta ra khỏi cõi nô lệ sâu xa nhất là nô lệ tội lỗi và dẫn đến tự do đích thực là tự do nội tâm, cũng là con đường từ sự chết đến sự sống trọn vẹn. Đêm Vọng Phục Sinh được mở đầu bằng nghi thức làm php nến phục sinh và rước lửa từ cuối nhà thờ lên. Giữa màn đêm tăm tối của thế giới bị sự dữ thống trị, Chúa Kitô Phục sinh xuất hiện như ánh sáng và ánh sáng ấy tiến đến đâu, thì bóng tối bị xua tan đến đó. Và mỗi người trong cộng đoàn cũng được đón nhận ánh sáng ấy vào trong cuộc đời mình. Quả là hình ảnh tuyệt vời về cuộc xuất hành sâu xa nhất của những ai đặt niềm tin vào Chúa Kitô Phục sinh.

Tóm lại, Phục sinh là cuộc tạo dựng mới, hiến lễ mới và xuất hành mới. Hiểu như thế, đêm nay là đêm trọng đại nhất trong mọi đêm. Hội Thánh cử hành đêm Vọng Phục Sinh này để hâm nóng niềm tin của ta vào Chúa Kitô Phục Sinh, đồng thời nhắc nhớ ta nhiệm vụ chuyển giao niềm tin ấy cho các thế hệ mai sau, đặc biệt trong bầu khí gia đình. Hãy thử nhìn lại lịch sử của dân Do Thái : làm sao họ có thể giữ được căn tính dân tộc sau bao nhiêu thế kỷ bị phát tán khắp nơi trên thế giới, trở thành một dân tộc duy nhất không có miền đất cố định để định cư? Chính là nhờ cử hành tôn giáo, đặc biệt là cử hành đêm Vượt qua trong bầu khí gia đình. Trong nghi thức đó, một người con trong nhà cất tiếng hỏi: Tại sao đêm nay lại khác mọi đêm? Người cha sẽ dựa vào Thánh Kinh để giải thích cho con cái và cả gia đình hiểu tại sao đêm nay lại là đêm trọng đại, khác hẳn mọi đêm? Chính nhờ đó, căn tính dân tộc của người Do Thái được bảo vệ và lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác giữa bao thăng trầm của đất nước và dân tộc. Lại chẳng phải là một tấm gương đáng cho các gia đình công giáo noi theo sao? Để đức tin Kitô giáo được chuyển giao cách trung thành và mạnh mẽ từ thế hệ này sang thế hệ khác, làm nên nền tảng cho cuộc sống và sức mạnh cho những dấn thân giữa lòng đời. Và ngọn nến Phục sinh mà ta thắp lên giữa bóng tối mịt mùng khi bắt đầu Đêm Canh thức sẽ không chỉ còn là biểu tượng, nhưng là thực tế đầy thuyết phục trong cuộc sống hằng ngày.

ĐGM Phêrô Nguyễn Văn Khảm