Trang 57
Người nhà cảm tạ một khi ,
Cúng năm cắc bạc tiền đi Non Bồng .
Xuống thuyền xuôi nước thẳng xông ,
Ghé nhà chủ Phối xem lòng Đạo Ba .
Ngồi chơi đạo-lý bàn qua ,
Mấy bà có biết lúa mà bay không ?
Có người đạo-lý hơi thông ,
Xin ông bày tỏ cho tôi hiểu rày .
Điên nghe liền mới tỏ bày :
Lúa bay về núi dành rày ngày sau .
Hỏi qua tu-niệm âm-hao ,
Không biết câu nào trái ý Đạo Ba .
Buồn đời Điên mới bước ra ,
Tay gay chèo quế dạo thì khắp nơi .
Đi hoài chẳng có nghỉ ngơi ,
Miệng cũng rao mời Tiên-cảnh Bồng-Lai .
Có người xuống bến bằng nay ,
Mách chơi ít tiếng người rày mạng vong .
Nhà ngươi thiệt chẳng có lòng :
Đòi đã hai lần sao chẳng chịu đi ?
Thương đời ta luống sầu-bi ,
Đò đi tới chốn ăn thì bao nhiêu ?
Điên rằng tôi chẳng ham nhiều ,
Bao nhiêu tự ý cho nhiều chẳng ham .
Điên nầy bụng chẳng có tham ,
Ghe đã chở đầy chật nứt trong mui .
Già đây cũng chở cầu vui ,
Vậy chú hãy ngồi ngay chỗ sau đây .
Thấy người lòng dạ tà-tây :
Thân tôi làm vầy ông chẳng cho vô ?
Trang 58
Trong mui đã mát lại khô ,
Tôi có đủ tiền mà trả cho ông .
Trong mui dòm thấy trống không ,
Bước nhầu vào đó máu hồng trào ra .
Cho người hung bạo biết Ta ,
Thuyền Người biến mất vậy mà còn chi .
Trở lên Chợ-Mới một khi ,
Chèo lên chèo xuống vậy thì cũng rao .
Năm xưa đây có máu đào ,
Mà nay chưa có người nào chơn tu .
Nào Điên có muốn kiếm xu ,
Mà trong trần-hạ đui mù không hay .
Hỏi ông người ở đâu rày ,
Trả lời rằng ở Non cày Vua Nghiêu .
Tới đây trong dạ buồn hiu ,
Bỏ ghe Điên cũng đánh liều chưa thôi .
Giả ra một Kẻ Hàn Nồi ,
Khắp trong hàng xóm đi rồi sạch trơn .
Tới đâu cũng tỏ thiệt hơn ,
Nhà tôi vốn thiệt có đờn năm dây .
Tôi còn mắc cái nợ nầy ,
Nên mới làm vầy cho giải quả-căn .
Nhà tôi đâu phải khó-khăn ,
Đem theo trong xách bạc hằng tám mươi .
Nhiều người nghe nói reo cười ,
Thân tôi lao-lý anh cười tôi chi ?
Giã từ Chợ-Mới một khi ,
Thuyền đi xuôi ngược đến thì Ba-Răng .
Ít ai biết được Đạo hằng ,
Ghé am thầy pháp nói rằng lỡ chơn .
Trang 59
Trước sau bày tỏ nguồn cơn ,
Vì thương lê-thứ chi sờn lòng Đây .
Có người lối xóm muốn gây ,
Xin sáu trái bắp liền quày xuống ghe .
Ghe Điên vốn thiệt ghe be ,
Mà lại Điên nhè nước ngược thẳng xông .
Ra oai thuyền chạy như dông ,
Người nhà xuống bến trong lòng ngại nghi .
Ông nầy chẳng biết người chi ,
Chèo quế vậy thì mạnh bạo quá tay .
Thần Tiên mà chẳng ai hay ,
Cứ biếm nhẻ hoài buồn dạ Người Xưa .
Đời nay mỏng tợ màn thưa ,
Khuyên trong lê-thứ chẳng thừa một câu .
Thân Nầy chẳng nệ mau lâu ,
Miễn cho bá-tánh gặp chầu vinh-huê .
Thương trong trần-hạ thảm-thê .
Lao-khổ nhiều bề chớ chẳng còn vui .
Nhiều người nghèo khổ hẩm-hui .
Không đất cậm dùi mà chẳng ai thương .
Con thuyền đương lướt gió sương ,
Bỗng nghe tiếng khóc tư-lương ai-hoài .
Có người ở xóm bằng nay ,
Bị mất trộm rày đồ-đạc sạch trơn .
Du-thần bày tỏ nguồn cơn :
Rằng người nghèo-khó đương hờn phận duyên .
Điên nghe vội-vã quày thuyền ,
Dùng khoa coi bói giải phiền phàm nhơn .
Coi rồi bày tỏ thiệt hơn ,
Khuyên cô đừng giận đừng hờn làm chi
Trang 60
Rồi đi dạo xóm một khi ,
Đi lên nhà thì giã gạo mà chơi .
Vào nhà nói chuyện một hơi ,
Gặp người bán thuốc cũng thời ghé vô :
Mua một ve uống hỡi cô ,
Uống vô bổ khỏe trị nhiều chứng phong .
Uống thì pha nước nóng trong ,
Chớ đừng pha rượu nó hòng kỵ thai .
Hai thằng ở xóm bằng nay ,
Nó nói ngày rày thuốc chẳng có hay .
Người cha đi lại thấy rầy :
Thiệt mấy đứa nầy cãi-cọ làm chi .
Bước ra nhà nọ một khi ,
Đi lên đi xuống kiếm thì xe lôi .
Gặp xe chẳng có lên ngồi ,
Chạy trước đi rồi ngừng lại chỗ kia .
Xóm nầy kẻ ghét người ưa ,
Ghé vào nhà nọ nhổ bừa cái răng .
Nhổ rồi lui tới lăng-xăng ,
Liền bước xuống thuyền Thầy Tớ thả trôi .
Vàm-Nao rày đã đến rồi ,
Quày thuyền ghé lại bằng nay Chợ-Đình .
Hát hai câu hát huê-tình ,
Đậu xem dân-chúng Chợ-Đình làm sao .
Sáng ngày chợ nhóm lao-xao ,
Giả Bận Áo Màu ai cũng dòm xem .
Mấy thằng trai trẻ thấy thèm ,
Đứng xa quanh-quẩn nói gièm với nhau .
Đứa nầy nói để cho tao ,
Đứa kia xạo-xự áo màu quá ngon .
Trang 61
Nhắc ra động tấm lòng son ,
Buồn cho lê-thứ sao còn ham vui .
Ở đây một buổi ghe lui ,
Về trên Bảy-Núi ngùi-ngùi thương dân .
Thầy Trò chẳng nại tấm thân ,
Rảo khắp Non Tần bận nữa thử coi .
Chơn-tu thì quá ít-oi ,
Nhiều người ẩn-sĩ quá lòi tánh tham .
Đi lần ra đến núi Sam ,
Đến nơi rảo khắp chùa am của người .
Dạy rồi bắt quá tức cười ,
Thầy tu nhiều kẻ biếng lười quá tay .
Trẻ già biến hóa ai hay ,
Dạo trong Bảy-Núi chẳng nài công lao .
Rú-rừng lúc thấp lúc cao ,
Giả ra Nghèo-Khó vào nhiều am-vân .
Tu hành nhiều kẻ tham sân ,
Làm sao cho đặng mau gần Phật-Tiên .
Ai ai cũng cứ ham tiền ,
Ấy là đem sợi xích-xiềng trói thân .
Lìa xa Bảy-Núi lần lần ,
Xuống thuyền trực chỉ lên gần Hà-Tiên .
Đến đây giả Kẻ Không Tiền ,
Rảo khắp thị-thiềng xin-xỏ bá-gia .
Đi rồi cũng quá thiết-tha ,
Trở về non cũ đặng mà dạo chơi .
Non Tiên gió mát thảnh-thơi ,
Nhưng nhớ việc đời lụy ngọc nhỏ sa .
Xuống trần lúc hát lúc ca ,
Mà trong lê-thứ có mà biết chi .
Trang 62
Nam-mô hai chữ từ-bi ,
Trần-hạ nói gì đây cũng làm thinh .
Tu thời nhàn hạ thân mình ,
Phần Điên khuyên nhủ mặc tình ghét ưa .
Thiên-cơ ai dám nói thừa ,
Mà trong bá-tánh chẳng ưa Điên Khùng .
Xuống thuyền chèo quế thung-dung ,
Đi dạy đủ chỗ khắp cùng thử coi .
Rạch-Giá chợ nọ thoi-loi ,
Gần nơi ven biển cá mòi nhiều hơn .
Tới đây giả Kẻ Có Cơn ,
Khi say khi tỉnh lúc hờn số căn .
Dương-trần đi lại lăng-xăng ,
Chê chê nhạo nhạo cười rằng quân điên .
Ở đâu mà tới thị-thiềng ,
Lính chẳng bắt xiềng nó lại bót đi .
Lòng thương vì tánh từ-bi ,
Dạy-dỗ chuyện cùng mà chẳng ai nghe .
Dạy rồi Điên lại xuống ghe ,
Long-Xuyên , Sa-Đéc nói ròng vè-thơ .
Vợ chồng nghèo khổ bơ-vơ ,
Ở nơi giữa chợ lại khờ lại quê .
Buồn trong lê-thứ ủ-ê ,
Sóc-Trăng chợ ấy thuyền kề đến nơi .
Đến đâu thì cũng tả-tơi ,
Nói rõ việc đời sắp khổ sắp lao .
Thị-thiềng thiên-hạ lao-xao ,
Chẳng có người nào tu niệm hiền-lương .
Thấy trong trần-hạ thảm thương ,
Đâu có biết đường chơn chánh mà đi .
Trang 63
Lìa xa đô-thị một khi ,
Thuyền-loan trực-chỉ đến thì Bạc-Liêu .
Chợ nầy tàn-ác quá nhiều ,
Phố-phường dân Thổ dân Tiều nhiều hơn .
Đi cùng thành-thị ráo trơn ,
Cà-Mau đến đó thiệt hơn tỏ bày .
Cho trong bá-tánh chợ nầy ,
Rõ việc dẫy đầy lao-lý về sau .
Đường đi lao-khổ sá bao ,
Miễn cho trần-hạ biết vào đường tu .
Tu-hành đâu có tốn xu ,
Mà sau thoát khỏi lao-tù thế-gian .
Thầy Trò lắm cảnh gian-nan ,
Chừng nào hết khổ mới an tấm lòng .
Đằng-vân đến tỉnh Gò-Công ,
Vì thương dân-thứ mới hòng đến đây .
Xưa kia bão-lụt tỉnh nầy ,
Mà sau cảnh khổ xứ nầy gần hơn .
Yêu dân lòng nọ chẳng sờn ,
Thầy hát Tớ đờn dạy cũng khắp nơi .
Khỏi đây Bà-Rịa tách vời ,
Đến đó vậy thời trời mới sáng ra .
Chợ nầy đông-đúc người ta ,
Nhiều đuông chà-là lại với nho tươi .
Đến đây Thầy Tớ hóa mười .
Nói nói cười cười bán thuốc Sơn Đông .
Ai ai đều cũng ngóng trông ,
Coi lũ khách nầy hát thuật làm sao .
Hát mà trong bụng xáo-xào ,
Nói chuyện bên Tàu máu đổ tuôn rơi .
Trang 64
Cả kêu dân-chúng hỡi ôi !
Sao không thức tỉnh việc đời gần bên .
Khổ đà đi đến như tên ,
Rán lo tu niệm tìm nền vinh-hoa .
Vinh nầy của Đức Phật-Bà ,
Của Ông Phật-Tổ ban mà cho dân .
Tu cho nhàn toại tấm thân ,
Đừng làm tàn-ác xa lần Tiên bang .
Hát kêu bớ kẻ giàu sang ,
Rán lo làm phước làm doan mới là .
Đến lâm cảnh khổ có Ta ,
Với lịnh Phật Bà cứu vớt giùm cho .
Tu hành phải rán trì mò ,
Gặp Lão Đưa Đò đừng có khinh-khi .
Dạy rồi Thầy Tớ liền đi ,
Biên-Hòa đến đó vậy thì xem qua .
Đến đây dạy-dỗ gần xa ,
Khuyên trong bá tánh vậy mà tỉnh tâm .
Ngày nay gặp Bạn Tri-Âm ,
Rán mà trì chí đặng tầm huyền-cơ .
Tân-An dạy-dỗ kịp giờ ,
Chẳng dám chần chờ đi thẳng Tây-Ninh .
Tới đây vừa lúc bình-minh ,
Điên ra sức giảng mặc tình nghe không .
Giảng rồi Dầu-Một thẳng xông ,
Thiềng-thị giáp vòng thứ chót là đây .
Thương dân giảng dạy dẫy-đầy ,
Rảo khắp tối ngày chẳng có nghỉ chơn .
Nhiều người hung-ác quá chừng ,
Không biết đời khổ lo mừng lo vui .
Trang 65
Nhắc ra dạ nọ nào nguôi ,
Từ đây Lục-Tỉnh đui cùi thiếu chi .
Nói mà trong dạ sầu-bi ,
Bá-gia chậm chậm khinh-khi Điên nầy .
Đừng ham nói nọ nói nầy ,
Lặng yên coi thử Điên nầy là ai .
Cảm thương Ông Lão Bán Khoai ,
Vì yêu dân-chúng chẳng nài nắng mưa.
Câu nầy nhắc chuyện năm xưa ,
Khuyên trong trần-hạ hãy chừa lòng tham .
Khùng thời quê ngụ núi Sam ,
Còn Điên chẳng có chùa am dưới nầy .
Vua Nghiêu xưa mở đất cày ,
Ngày nay nhường lại cảnh nầy cho Điên .
Xuống trần dạy-dỗ huyên-thiên ,
Dạy rồi thì lại thảm-phiền nhiều hơn .
Cầu xin Phật-Tổ ra ơn ,
Lời Điên khuyên-nhủ như đờn Bá-Nha .
Thị-thiềng khắp hết gần xa ,
Từ đây sắp đến quê nhà Điên đi .
Đừng thấy ngu dại mà khi ,
Thầy thì Huệ-Lựu , Tớ thì Huệ-Tâm .
Đời cùng còn chẳng mấy năm ,
Khắp trong các nước thây nằm bằng non .
Cha thì chẳng thấy mặt con ,
Vợ thì chồng chẳng được còn tại gia .
Khuyên trong lê-thứ trẻ già ,
Tu hành hiền đức Phật mà cứu cho .
Ấy là quí-báu thơm-tho ,
Đừng ham gây-gổ nhỏ to làm gì .
Trang 66
Con thì ăn ở nhu-mì ,
Học theo luân-lý kính vì mẹ cha .
Sau nầy sấu bắt hùm tha ,
Xử người tàn-bạo vậy mà tại đây .
Đời xưa quả-báo thì chầy ,
Đời nay quả-báo một giây nhãn tiền .
Dương-trần phải rán làm hiền ,
Đừng trọng bạc tiền bỏ nghĩa bỏ nhân .
Người hung phải sửa cái thân ,
Từ đây có kẻ Du-Thần xét soi .
Chuyện người chớ móc chớ moi ,
Hãy treo gương thiện mà soi lấy mình .
Ai thương ai ghét mặc tình ,
Phận mình cứ giữ tâm mình cho ngay .
Điên đây vưng lịnh Phương Tây ,
Hầu hạ bên Thầy đặng cứu bá-gia .
Thấy đời lòng dạ tây-tà ,
Cứ theo chế nhạo cười mà người Điên .
Ngồi buồn kể chuyện huyên-thiên ,
Chẳng có ham tiền cũng bị ghét vơ .
Viết cho bá-tánh ít tờ ,
Đi làm ruộng rẫy bỏ hờ theo xem .
Thương người nghèo khổ lấm-lem ,
Thấy cảnh sung-sướng nó thèm quá tay .
Ai mà biết đặng ngày mai ,
Ngày nay yên-tịnh ngày mai thảm-sầu .
Từ rày gặp cảnh buồn rầu ,
Cho người tàn-bạo cứng đầu khinh-khi .
Dương-trần nay đáng sầu-bi ,
Nên Điên mới nói chuyện ni tỏ tường .
Trang 67
Đêm ngày tưởng Phật cho thường ,
Phải rán lo-lường kim-chỉ từ đây .
Thương đời Điên mới tỏ bày ,
Dạy trong trần-hạ ngày rày rán nghe .
Đừng khi nhà lá chòi tre ,
Nhà săng cột lớn bù-xè hay ăn .
Lúc nầy Điên mắc lăng-xăng ,
Dương-trần biết đặng đạo-hằng mới thôi .
Chẳng ham cúng kiến chè xôi ,
Phật Trời chẳng muốn điều tồi ấy đâu .
Muốn cho dân hiểu Đạo-mầu ,
Chớ không có muốn chùa lầu cho cao .
Bao nhiêu cũng biết vàng thau ,
Dạy khôn trần-thế chớ nào dạy ngu .
Sáng ngày con chó sủa tru ,
Chừng heo cắn ổ hiềm-thù mới yên .
Đừng ham giành-giựt của tiền ,
Người hung hay gọi kẻ hiền rằng ngu .
Nay Điên chỉ rõ đường tu ,
Ấy là đủ việc tài bù cho dân .
Thôi thôi nói riết dần lân ,
Tới đây cũng lần ngừng lại bút nghiên .
NAM-MÔ A-DI-ĐÀ PHẬT
BỬU châu công luyện chốn non Tần ,
SƠN thủy môn giang bảo giác dân .
KỲ quái chờ nơi Thiên nhứt định ,
HƯƠNG nồng dành thưởng kẻ tròn ân.
QUYỂN NHÌ
Kệ Dân Của Người Khùng
Đây là quyển thứ nhì mà Đức Thầy đã viết ngày 12
tháng 9 năm Kỷ Mão ( 1939) tại Hòa - Hảo ( 476 câu )
***
Ngồi Khùng trí đoái nhìn cuộc thế ,
Thấy dân mang sưu thuế mà thương .
Chẳng qua là Nam-Việt vô vương ,
Nên tai-ách xảy ra thảm-thiết .
Bạc không cánh đổi thay chẳng biết ,
Vàng bị nghèo mấy chiếc chẳng còn .
Mới mấy năm sao quá hao-mòn ,
Mùa màng thất , đói đau không thuốc .
Thương hại bấy lê-dân đứt ruột ,
Thảm vợ con đói rách đùm-đeo .
Gẫm chữ nghèo thường mắc chữ eo ,
Thêm gạo lúa lại tăng giá mắt .
Nhìn cuộc thế đổi thay quá gắt ,
Máy Thiên-cơ mỗi phút mỗi thay .
Nẻo thạnh suy như thể tên bay ,
Đường vinh-nhục rủi may một lát .
Ai phú-quí vào đài ra các ,
Ta Điên Khùng thương hết thế-trần .
Khuyên chúng-sanh chẳng biết mấy lần ,
Nào ai có tỉnh tâm tìm Đạo .
Trang 72
Trai trung-liệt đáng trai hiền-thảo ,
Gái tiết-trinh mới gái Nam-trào .
Lời Thánh Hiền để lại biết bao ,
Sao trai gái chẳng coi mà sửa ?
Đời tận thế mà còn lần-lựa ,
Chẳng chịu mau cải dữ về lành .
Làm Phật-Nhi phải được lòng thành ,
Thì mới đặng vãng-sanh Cực-Lạc .
Tương với muối cháo rau đạm bạc ,
Nghèo lương hiền biết niệm Di-Đà .
Mà mai sau thoát khỏi tinh ma ,
Lại được thấy cảnh Tiên nhàn-hạ .
Trên Bảy Núi còn nhiều báu lạ ,
Rán tu tâm dưỡng tánh coi đời .
Coi là coi được Phật được Trời ,
Coi phép lạ của Tiên của Thánh .
Cuộc dương-thế ngày nay mỏng-mảnh ,
Mà sang giàu còn hiếp nghèo nàn .
Phải xả thân tầm Bát-Nhã thoàn ,
Sau mới khỏi hùm tha sấu bắt .
Đến chừng đó bốn phương có giặc ,
Khắp hoàn-cầu thiết thiết tha tha .
Vậy sớm mau kiếm chữ Ma-Ha ,
Thì Phật cứu khỏi nơi khói lửa .
Tưởng nhớ Phật như ăn cơm bữa ,
Vọng Cửu-Huyền sớm tối mới mầu .
Chữ Nam-Mô dẹp được lòng sầu ,
Sau thấy được nhà Tiên cửa Thánh .
Ghét những đứa giàu-sang kiêu-hãnh ,
Thương những người đói-rách cơ-hàn .
Trang 73
Cảnh phồn-hoa khó sánh lâm-san ,
Sau sẽ có nhiều điều vinh-hạnh .
Cõi trần-thế hết suy tới thạnh ,
Hết lâm nguy đến lúc khải-hoàn .
Tuy tu hành chịu chữ nghèo-nàn ,
Sau đắc đạo gặp điều cao-quí .
Mặc bá-tánh đời nầy dị-nghị ,
Ta Điên Khùng mà tánh lương-hiền .
Lòng yêu dân chẳng trọng bạc tiền ,
Mà dương-thế cứ theo biếm nhẻ .
Sau lập Hội thì già hóa trẻ ,
Khắp hoàn-cầu đổi xác thay hồn .
Đức Ngọc-Hoàng mở cửa thiên-môn ,
Đặng ban thưởng Phật Tiên với Thánh .
Khuyên trai gái học theo Khổng-Mạnh ,
Sách Thánh Hiền dạy Đạo làm người .
Xem truyện thơ chẳng biết hổ-ngươi ,
Mà làm thói Điêu-Thuyền , Lữ-Bố .
Sau kẻ ấy làm mồi mãnh-hổ ,
Cảnh Núi-Non nhiều thú dị-kỳ .
Nó trọng ai hiền-đức nhu-mì ,
Sát phạt kẻ bội cha phản chúa .
Đến chừng đó thiên-la lưới bủa ,
Mới biết rằng Trời Phật công-bằng .
Nếu dương trần sớm biết ăn-năn ,
Làm hiền-đức khỏi đường lao-lý .
Học tả-đạo làm điều tà-mị ,
Theo dị-đoan cúng kiếng tinh-tà .
Thì sau nầy gặp chuyện thiết-tha ,
Đừng có trách Khùng Điên chẳng cứu .
Trang 74
Thấy bá-tánh nghinh tân yểm cựu ,
Học ai mà ngang-ngược nhiều lời .
Phụ mẹ cha khinh-dể Phật Trời ,
Chẳng có kể công sanh dưỡng-dục .
Thương lê-thứ bày tường trong đục ,
Mặc ý ai nghe phải thì làm .
Lời của người di-tịch Núi-Sam ,
Chớ chẳng phải bày điều huyễn-hoặc .
Cảnh Thiên-Trước thơm-tho nồng-nặc ,
Chẳng ở yên còn xuống phàm-trần .
Ấy vì thương trăm họ vạn dân ,
Nên chẳng kể tấm thân lao-khổ .
Giả Quê Dốt khuyên người tỉnh-ngộ ,
Giả Bán Buôn thức giấc người đời .
Rằng ngày nay có Phật có Trời ,
Kẻo dân-thứ nhiều người kiêu ngạo .
Xuống mượn xác nhằm năm Kỷ-Mão ,
Buồn xóm làng cứ ghét Điên Khùng .
Nếu trẻ già ai biết thì dùng ,
Chẳng có ép có nài bá-tánh .
Nghe Điên dạy sau nầy thơi-thảnh ,
Đây chỉ đường Cực-Lạc vãng-sanh .
Đừng có ham lên mặt hùng-anh ,
Sa địa ngục uổng thân uổng kiếp .
Theo đạo-lý nhứt tâm mới kịp ,
Ngày nay đà gặp dịp tu hành .
Niệm Di-Đà rán niệm cho rành ,
Thì mới được sống coi Tiên-Thánh .
Đức Minh-Chúa chẳng ai dám sánh ,
Xưa mạt Thương phụng gáy non Kỳ .
Trang 75
Bởi Võ-Vương đáng bực tu-mi ,
Nay trở lại khác nào đời trước .
Kẻ gian-ác bị gươm ba thước ,
Nơi pháp-tràng trị kẻ hung-đồ .
Được thảnh-thơi nhờ chữ Nam-Mô ,
Khuyên bổn-đạo rán mà trì-chí .
Xưa Tây-Bá thất-niên Dũ-lý ,
Huống chi ta sao khỏi tiếng đời .
Dòm biển trần cảnh khổ vơi vơi ,
Lao với khổ , khổ lao chẳng xiết .
Ghét bạo chúa là xưa Trụ-Kiệt ,
Mất cơ-đồ lại bị lửa thiêu .
Thương Minh-Vương bắt chước Thuấn-Nghiêu ,
Lòng hiền đức nào ai có biết .
Thương trần-thế kể sao cho xiết ,
Mượn xác trần bút tả ít hàng .
Kể rõ ràng những việc lầm-than ,
Mặc làng xóm muốn nghe thì chép .
Việc tu tỉnh Khùng không có ép ,
Cho giấy vàng Điên chẳng có nài .
Lòng yêu dân chẳng nệ vắn dài ,
Cho bổn-đạo giải khuây niệm Phật .
Việc xảy đến Đây truyền sự thật ,
Ấy là lời của Phật giáo-khuyên .
Rán nghe lời của kẻ Khùng-Điên ,
Phật , Tiên , Thánh hãy nên trọng kỉnh .
Bịnh ôn-dịch cũng đừng mời thỉnh ,
Cõi ngũ-hành chẳng khá réo-kêu .
Hãy gìn lòng chớ khá dệt-thêu ,
Nói xiên-xỏ cũng không no béo .
Trang 76
Đời Ngươn-Hạ ngày nay mỏng-mẻo ,
Khuyên thế-trần hãy rán kiêng-dè .
Mặc tình ai lên ngựa xuống xe ,
Ta chẳng có ham nơi phú-quí .
Trong bổn-đạo từ nay kim-chỉ ,
Đói với nghèo sắp đến bây giờ .
Vì thương đời nên Lão kể sơ ,
Cho bá-tánh rõ lời châu ngọc .
Nước Nam-Việt ai là thằng ngốc ,
Người đời nay như ốc mượn hồn .
Chim tìm cây mới gọi chim khôn ,
Người hiền-đức mới là người trí .
Theo Phật-Giáo sau nầy cao quí ,
Được nhìn xem Ngọc-Đế xử phân .
Lại dựa kề Bệ-Ngọc Các-Lân ,
Cảnh phú-quí nhờ ơn Phật-Tổ .
Thấy bá-tánh nhiều điều tai-khổ ,
Khùng thương dân nên phải hết lời .
Dạo Lục-Châu chẳng có nghỉ-ngơi ,
Mà lê-thứ nào đâu có biết .
Dạy Đạo chánh vì thương Nam-Việt ,
Ở Cao-Miên vì mến Tần-Hoàng
Trở về Nam đặng có sửa-sang ,
Cho thiện-tín được rành chơn-lý .
Trong Sáu-Tỉnh nhiều điều tà-mị ,
Tu-hành mà vị-kỷ quá chừng .
Thì làm sao thoát khỏi trầm-luân ,
Khuyên bổn-đạo rán tầm nẻo chánh .
Chừng lập Hội xác thân mới rảnh ,
Nếu không thời khó thấy Phật Trời .
Trang 77
Khùng dạy dân chẳng dám nghỉ-ngơi ,
Đi chẳng kể tấm thân già cả .
Cảnh trần-thế mặc ai thong-thả ,
Chớ lòng ta chẳng đắm hồng-trần .
Có thân thì rán giữ lấy thân ,
Để đến việc ăn-năn chẳng kịp .
Yêu những kẻ tâm đầu ý hiệp ,
Mến những ai biết kiếm Đạo-mầu .
Cảnh Tây-Thiên báu ngọc đầy lầu ,
Rán tu tỉnh tìm nơi an dưỡng .
Kẻ hiền-đức sau nầy được hưởng ,
Phép Thần-Linh của Đức Di-Đà .
Lại được thêm thoát khỏi Ta-Bà ,
Khỏi luân chuyển trong vòng Lục Đạo .
Đức Diêm-Chúa yêu người hiền thảo ,
Trọng những ai biết niệm Di-Đà .
Lại được gần Bệ-Ngọc Long-Xa ,
Coi chư quốc tranh-giành châu-báu .
Trai nhỏ tuổi kính thành trưởng lão ,
Gái bé thơ biết trọng tuổi già .
Rán tỉnh tâm dẹp được lòng tà ,
Thì được thấy Phật , Tiên , Thần , Thánh .
Việc hung-dữ hãy nên xa lánh ,
Theo gương hiền trau sửa làm người .
Sau tà-tinh ăn sống nuốt tươi ,
Mà bá-tánh chẳng lo cải thiện .
Miệng dương-thế hay bày nói huyễn ,
Sách Thánh Hiền ghét kẻ nhiều lời .
Khuyên chúng-sanh niệm Phật coi đời ,
Cõi Hạ-Giái rồng mây chơi giỡn .