KHỔNG TỬ HẠ LỆNH CỨU HỎA



Ngày hôm ấy, nhà vua nước Lỗ dẫn đầu quần chúng đến Tích Trạch phía bắc đô thành cử hành hoạt động săn bắn. Theo truyền thống, đầu tiên họ phóng lửa đốt cỏ cây, sau đó mọi người tha thiết muốn thi thố tài năng, đợi thú săn bị ngạt lửa chạy ra để thi triển thân thủ.

Nhưng mùa đông gió bắc thổi rất mạnh, thế lửa vừa bùng lên nên không thể dập tắt, tận mắt nhìn thấy lửa muôn thiêu rụi phía nam đô thành. Lỗ Ai công rất sợ hãi nên ra lệnh cho mọi người cứu hỏa, nhưng lòng của mọi người đều để nơi cuộc đi săn thú, không có ai để ý đến thế của lửa, lửa lớn cũng từ từ không tắt.

Khổng tử kiến nghị với Ai công, nói: “Đại vương, người hưởng thụ cuộc săn bắt thú không có xử phạt, người khổ cực cứu hỏa không có thưởng, cho nên lửa vẫn cháy mạnh. Bây giờ tình trạng rất khẩn cấp, dùng thưởng thì không kịp nữa, hơn nữa nếu người cứu hỏa đều muốn thưởng công, tài sản của quốc gia đã dùng hết sạch nên cũng không đủ để thưởng, cho nên bây giờ chỉ cần hình phạt thì có thể được.”

Ai công nghe rồi thì lập tức kêu Khổng tử truyền lệnh: “Người không cứu hỏa thì chiếu theo trách nhiệm và hành vi về tội chiến bại đầu hàng địch nhân, trị theo tội trách nhiệm hành vi tự ý xông vào vườn thượng uyển.”

Mệnh lệnh chưa kịp truyền đến Tích Trạch, thì lửa đã bị dập tắt rồi.

(Hàn Phi tử: Nội các thuyết thượng-Thất thuật)

Suy tư:

Giữa thú vui chơi và sự nguy hiểm thì ai cũng thích thú vui chơi hơn; giữa thiệt hại cho cá nhân và thiệt hại chung cho mọi người, thì ai cũng thích chọn lựa cái thiệt hại chung; giúp người hoạn nạn và giúp mình thì ai cũng chọn giúp mình trước mọi người. Đó chỉ là lẽ thường tình của con người mà thôi, bởi vì ai cũng có cái tôi ích kỷ, ai cũng có cái tham sân si...

Có một vài người Ki-tô hữu hiểu rõ Lời Chúa, giảng dạy Lời Chúa và thích phê bình người khác không sống Lời Chúa, nhưng chính họ cũng không vượt qua khỏi cái tham sân si của chính mình, để bước vào ánh sáng tự do mầu nhiệm của Lời Chúa mà họ hiểu rất rõ. Họ cũng vì bản thân mà quên mất người bên cạnh, họ cũng vì bản thân mà không ra tay giúp đỡ người khác, họ vì bản thân mà –có khi- vu oan giá họa cho người khác, nên cuộc sống của họ chưa tỏa sáng được tinh thần Phúc Âm...

Khổng tử, trong tình thế cấp bách mà vẫn luận được nhân tình thế thái giữa thưởng và phạt, giữa cá nhân và xã hội, giữa có và không nên mới dập tắt được hỏa hoạn cho cả thành, đó chính là cái trí của thánh hiền.

Người Ki-tô hữu bất cứ trong hoàn cảnh nào xảy đến cho mình, thì họ vẫn luôn nghĩ đến cái cùng cực của tha nhân, để an ủi và cảm thông với họ. Đó chính là không những cứu linh hồn mình khỏi lửa hỏa ngục, mà còn giúp đỡ tha nhân tìm ra Chúa Giê-su đang hiện diện trong cuộc đời của họ.

Lm. Giuse Maria Nhân Tài, csjb.