Những bước nhỏ của hành trình dài ( Gm. Bùi Tuần)

Theo cách tính phân chia ngày tháng thời giờ, những ngày cuối cùng năm 2008 đang dần đi vào qúa khứ. Và luân phiên niên hiệu 2009 đang dần đi vào thay thế khoảng trống qúa khứ đó, cùng mở ra một thời gian tương lai năm mới.

Có thật đúng như thế không?

Không ai chối cãi điều đó. Nhưng nhìn lại năm cũ 2008 cùng hướng về năm mới 2009 có gì khác biệt không?

Theo phương diện toán học với những con số ngày tháng, giờ phút có lẽ không khác gì bao nhiêu, trừ khi cứ bốn năm một lần, vào năm Nhuận, lại có có thêm một ngày nữa, như ngày 29.02.2008. Nhưng trong sinh họat đời sống có nhiều khác biệt nơi từng người, nơi từng hoàn cảnh cuộc sống xã hội về địa lý cũng như tâm lý, về cách sống niềm tin tôn giáo cũng như nếp văn hóa nghệ thuật.

1.Big ist beautiful!

Xưa nay trong sinh hoạt đời sống đạo đời những biến cố, như bầu cử Tổng thống, bầu cử Quốc Hội 2008, Đại Hội giới trẻ thế giới 2008, lễ hội Olympia 2008, lễ mừng kỷ niệm ngày khánh thành, ngày thành lập, ăn mừng chiến thắng thể thao Cup Âu châu, Cup Á châu…được tổ chức to lớn hoành tráng hấp dẫn tới mức có thể.

Điều này không phải là sai, có khi còn cần thiết nữa. Vì thời đại ngày hôm nay là thời đại luôn thay đổi cùng khuyến khích phát triển. Nên cần phải được trình bày sao cho càng có nhiều người biết đến tham gia hưởng ứng tích cực.

Thời đại ngày hôm này cũng là thời đại của truyền thông. Nên những biến cố hầu như thế đều được trực tiếp truyền hình truyền thanh ngay tại chỗ phát đi khắp thế giới.

Thời đại ngày hôm nay là thời đại của quảng cáo, của tiêu thụ. Nên càng cần phải làm sao cho hấp dẫn gọt dũa trúng tâm lý thị hiếu con người.

Mặt nổi bên ngoài của những biến cố thì phổ thông như thế, nhưng mặt nội dung thì lại khác.

Một biến cố lớn hoành tráng này đã diễn ra lại có biến cố to lớn hoành tráng khác nối tiếp xảy ra liền sau đó. Vì diễn xảy ra với tốc độ nhanh cùng nhiều. Nên người xem, người tham dự hầu như bị qúa tải không còn thời giờ hay sức chất chứa thu nhận nội dung của biến cố, hay lễ mừng đã diễn ra. Và có khi người ta còn không nhớ gì của biến cố đã xem hay đã tham dự, ngoài dư âm một vài hình ảnh hấp dẫn mới lạ thích thú !

Sau những biến cố lễ hội hoành tráng hấp dẫn, điều còn ghi nhớ trong tâm trí con người hầu như chỉ là những hình ảnh vẻ bên ngoàì cùng chiều số lượng nhiều hơn nội dung chất lượng của nó: Big ist beautiful!

2. Nhiều chấm nhỏ làm thành con đường dài

Tuy vậy đời sống con người phát triển lại không tùy thuộc vào những biến cố to lớn hoành tráng to lớn.

Như khi còn trẻ tuổi thanh thiếu niên hầu như ai cũng có những mơ ước to lớn hoành tráng. Và điều này cần thiết để cho khả năng tiềm ẩn nơi mỗi người phát triển nhân cách. Nhưng dần trong đời sống qua học hỏi cùng lớn lên trưởng thàng chín mùi, nhìn lại càng nhận ra không phải những điều to lớn hấp dẫn đã gíup xây dựng bản lãnh đời sống nhân cách mình, mà lại là những việc nhỏ trong đời sống. Những việc đó hầu như không mấy khi để ý chú tâm tới, những việc phải cố gắng hy sinh rất nhiều, những việc diễn xảy ra hằng ngày hằng trong đời sống.

Những biến cố to lớn, việc đạt lên tới đỉnh cao sáng chói bao giờ cũng có gía riêng của nó: lên cao và xuống thấp.

Tựa như người leo núi. Lúc leo sườn núi lên cao đi từng bước một, phải đổ mồ hôi gắng sức mệt nhọc mới đạt tới đỉnh cao. Và khi bàn chân khi đạt tới đỉnh cao ngọn núi, lúc đó một cảm giác khoan khoái vui mừng hạnh phúc trào dâng trong tâm hồn hiện ra trên khuôn mặt làn da thớ thịt cùng trong ánh mắt.

Những cố gắng nhỏ nối tiếp nhau là những niềm vui nhỏ giúp đạt tới đích điểm niềm vui to lớn. Nhà văn Pearl S. Buck có suy tư: “ Nhiều người như làm ngơ hay bỏ lỡ cơ hội hạnh phúc nhỏ đang trong tầm tay, mà lại đi chờ đợi uổng công một thứ hạnh phúc to lớn nào đó xa vời!”

3. Bước đi xuống lên và bước đi lên

Ai cũng đều mong muốn đời sống mình toàn vẹn, không bị xé lẻ phân chia thành nhiều mảnh khi trắng khi đen, khi thành công khi thất bại… Nhưng đời sống lại được thêu dệt tạo nên do những mảnh miếng nhỏ như thế. Vì thế chấp nhận những chi tiết việc nhỏ thường đời sống là đón nhận toàn thể đời sống mình rồi.

Một người đạt được đích điểm cao vời, nếu trên đường sống không coi thường những điều tốt đẹp niềm vui nhỏ bé bên vệ đường, như một cuộc gặp gỡ hàn huyên thân tình, như một nụ cười thân thiện, như một chút đăm chiêu tư lự về việc mình làm hay người khác làm… Và biết sống thích nghi bằng lòng, cho dù gặp điều không mấy tốt đẹp, điều gây vướng trở gánh nặng, hay vì qua đau khổ mà khám phá ra gía trị tích cực nào đó.

Nhà phân tâm học C. Jung có nhận xét: “ Thông thường chúng ta nhìn bước thăng tiến đi lên như đích điểm và có nhiều ý nghĩa tích cực. Nhưng tại sao lại không với bước đi xuống?”

Trong đời sống xã hội bước đi xuống nào có gì hấp dẫn, cùng nào có ai thích. Vì nó đâu có hứa hẹn gì mang đến thành công. Con người xã hội xưa nay ai cũng chọn đích điểm thành công đi lên, nhưng chúng ta lại hằng ngày phải đối diện với bước đi xuống. Tên tuổi khuôn mặt của bước đi xuống rất đa dạng. Chúng là những thất vọng, những thất bại, những giới hạn về khả năng tinh thần, giới hạn về sức khoẻ mỗi năm tháng mỗi kém ít đi, mỗi năm thêm tuổi lại lão hóa gìa thêm ra, những lo âu sợ hãi, những lỗi lầm thiếu xót…

Như thế, có thể nói đích điểm và ý nghĩa đời sống nằm ngay trong đời sống. Điều đó tùy thuộc nơi nhìn ra và biết chấp nhận gía trị của bứớc đi lên cùng bước đi xuống.

Trong đời sống đức tin đạo giáo Công giáo, Chúa Giêsu đã chấp nhận bước đi xuống: từ Trời cao là Thiên Chúa đi xuống làm người ở trần gian.

Rồi khi lên 12 tuổi Chúa Giêsu cố ý ở lại đền thờ không hỏi nói gì với cha mẹ, để cho cha mẹ lo lắng đi tìm. Đức mẹ Maria cũng phải sống bước đi xuống rất đau đớn, nhưng đức mẹ Maria không tìm cách làm ngơ hay đẩy ra xa những bước đi xuống đó. Trái lại người “ suy niệm giữ trong tâm hồn” cùng đặt lòng trông cậy vào bàn tay quan phòng dẫn dắt của Thiên Chúa toàn năng.

Đức Mẹ Maria tin tưởng phó thác vào Thiên Chúa, nhưng không ngồi yên than vãn thụ động chờ sung rụng. Đức Mẹ vẫn tích cực vui sống làm việc bổn phận nhỏ từng ngày. Những việc nhỏ hằng ngày góp xạy dựng nên nhân cách đời sống con người hôm qua, hôm nay cùng ngày mai.

Những bước đi xuống xem ra chẳng có ý nghĩa gì tích cực trước mắt, nhưng sau đó lại có một ý nghĩa tích cực sâu rộng. Rất nhiều khi trong đời sống cần thời gian để cho ý nghĩa được phát triển xuất hiện đến mà mình không ngờ trước được.

Cuộc khủng hoảng tài chính kính tế thế giới từ tháng 10.2008 là một thí dụ về bước đi xuống cho hầu hết nền kinh tế các quốc gia trên thế giới. Nhưng từ đống tro tàn đổ nát đó, các quốc gia đang nỗ lực tìm ra phương cách đi lên, không chỉ cứu vãn nền kinh tế cho khỏi bị suy xụp, mà còn là cơ hội tốt giúp suy nghĩ về xây dựng lề lối làm việc mới, lối sống mới nhân bản, hợp tình hợp lý hơn cho ngày mai đang đến.

Big ist beautiful, nhưng bước nhỏ, điều nhỏ cũng không kém gía trị gì!

Ngày cuối năm 31.12.2008
LM. Đaminh Nguyễn Ngọc Long