Trường phái nghi ngờ
Nguyễn Trung Tây
Hồi còn nhỏ học lớp Giáo Lý Thêm Sức trong giáo xứ, tôi không có thiện cảm với thánh Tôma Tông đồ, bởi ý nghĩ tại sao trên đời lại có những người cứng lòng tin đến như thế. Chúa đã phục sinh rõ ràng như thế -- hiện ra cùng nhiều môn đệ -- người người khắp cùng thiên hạ đều xôn xao bàn tán về bản tin Phục Sinh, thế mà thánh Tôma lại bướng bỉnh khăng khăng không chịu tin vào chứng từ của Phêrô, của Maria Mađalêna, của hai môn đệ trên đường Emmau, và bao nhiêu người khác. Trong giờ Giáo Lý Thêm Sức của ngày hôm đó, chán nản với ông Tôma cứng lòng đá sỏi, tôi mơ màng gật gù ngủ quên mơ tưởng tới hình bóng của Đức Giêsu Phục Sinh. Giá mà Đức Giêsu hiện ra với tôi bây giờ. Chắc chắn tôi sẽ tin liền, và tôi sẽ vòng tay cung kính xin Chúa cho con bánh sô-cô-la, kẹo dừa, kem chuối ướp lạnh. Tôi cũng sẽ xin Chúa làm phép lạ để tôi khỏi phải đi học nữa, nhưng sẽ ở nhà để đá dế, thả diều, tạt loong... Đức Giêsu Phục Sinh chưa kịp hiện ra thì ông Quản bất ngờ xuất hiện ngay trước mặt. Giơ cao tay, ông Quản yêu quý của giáo xứ không đánh khẽ, mà thật thà quật tôi mấy cái roi mây thật mạnh về tội ngủ gật trong giờ Giáo Lý! Giời ạ! Tôi tỉnh giấc mơ!

Lớn lên một chút xíu, vào mỗi mùa Phục Sinh, lắng nghe bài Phúc Âm nói về niềm tin cứng cỏi của Tôma, tôi lại càng cảm thấy thương hại cho thánh Tôma tông đồ nhiều hơn. Tôi chép miệng tiếc cho Tôma, bởi vào những giây phút hệ trọng cần phải có mặt trong cả một cuộc đời ba năm bỏ hết tất cả để đi theo Chúa thì thánh Tôma lại vắng mặt! Từ thương hại, tôi lại chuyển đổi sang thương cảm, bởi ý nghĩ tại sao trên đời này lại có những người chậm lụt đến như thế. Trong khi thiên hạ bao nhiêu người đã có cơ hội chiêm ngắm, tâm sự, và chuyện trò với Đức Giêsu Phục Sinh, trong khi tin mừng Phục Sinh tưng bừng nổ tung chiếu sáng trên vòm trời đêm đen nhân loại còn hơn cả pháo bông cháy rực rỡ trên cầu Harbor của phố cảng Sydney vào phút Giao Thừa, thế mà ngài tông đồ yêu quý lại cứ ngây nga ngây ngô như người ngủ trưa mới thức dậy. Lại một lần nữa tôi chép miệng,

— Đến là chán!

Không cần phải đoán già đoán non, tôi tin rằng nếu thánh Tôma mà sống bên Úc, chắc chắn không sớm thì muộn ngài cũng sẽ mất việc, bởi thánh tông đồ có vẻ hơi chậm lụt. Mà những người rùa bò, vô trễ về sớm thì thường được anh cai xếp, bà chủ hãng nhìn ngó với ánh mắt thiếu thiện cảm. Trong hãng, có chuyện chi xảy ra, cần phải giảm bớt con số nhân công, thánh Tôma của thiên niên kỷ 2000 sẽ cầm đơn gõ cửa văn phòng chính quyền liên bang xin tiền trợ cấp thất nghiệp là cái chắc.

Tôi biết lịch sử nhân loại cũng có nhiều nhân vật kỳ tài xuất thân từ trường phái nghi ngờ như thánh Tôma. Thời trước Công Nguyên, thiên hạ có Trang Tử, nằm ngủ mơ thấy mình hóa bướm. Khi thức dậy, Trang Tử thắc mắc đi ra đi vô gãi đầu gãi tai nghi ngờ không biết là Trang Tử đã ngủ mơ, hóa ra bướm, hay là bướm ngủ mơ, hóa ra Trang Tử.

Tới thời của Đức Giêsu, xuất hiện thánh Tôma.

Tới thời Trung Cổ, trường phái nghi ngờ xuất hiện thêm một nhân vật nữa làm nổi danh rạng rỡ gia tông, đó là, René Descartes. Cũng tương tự như Trang Tử, như thánh Tôma, Descartes cũng ưa nghi ngờ, hay đặt vấn đề. Có một lần, Descartes nằm ngủ mơ thấy mình đang ngồi trước lò sưởi bập bùng vào một đêm giá lạnh. Khi thức dậy, Descartes nghi ngờ không biết là Descartes đang ngồi trước lò sưởi rồi ngủ mơ là mình đang ngồi trước lò sưởi, hay là thực sự ra là Descartes đang ngủ và nằm mơ là mình đang ngồi trước lò sưởi.

Trong thiên hạ, nghi ngờ cỡ như Trang Tử và Descartes là một trong những cái nhất của đệ nhất thiên hạ nghi ngờ. Trong niềm tin, nghi ngờ cỡ như Tôma là một trong những cái nhất của đệ nhất niềm tin nghi ngờ.

Tôi tưởng là trường phái nghi ngờ đã tuyệt tích giang hồ, trưởng môn nhân Trang Tử, Tôma, và rồi Descartes đã viên tịch, cửa môn đã rêu xanh u tịch sau khi Descarte nằm xuống, nhưng không ngờ có một ngày tôi nhận ra mình đang đứng ngay trên sân gạch của môn phái nghi ngờ. Quay sang nhìn chung quanh, tôi giật mình nhận ra thiên hạ cũng vẫn còn nhiều kẻ nghi ngờ y như mình.

Nghi ngờ xuất hiện khi tôi nghi ngờ, không tin vào sự hiện diện của Thiên Chúa, đặc biệt nơi tha nhân. Trong trường hợp này, tôi đích thực là đệ tử chân truyền của thánh Tôma tông đồ thủa xưa.

Cho nên mới có chuyện kể rằng trong một giáo xứ, nhận ra giáo dân ngày càng gặp nhiều khó khăn với đời sống chứng nhân Kitô, cha xứ lên tòa giảng ngày Chúa Nhật Phục Sinh, ngài nói,

— Tối qua, trong giấc mơ, Chúa hiện ra, báo cho tôi biết, Đức Giêsu Phục Sinh đang hiện diện ở ngay giữa chúng ta. Tôi năn nỉ nói với Chúa xin cho con biết ai trong số những người giáo dân trong giáo xứ mà Chúa trao cho con săn sóc chính là Đức Giêsu Phục Sinh, để con nghênh tiếp và chào đón Người. Nhưng rất tiếc, mặc cho tôi năn nỉ, Chúa tiếp tục lắc đầu từ chối không nói cho tôi biết ai trong số các ông bà, anh chị em trong giáo xứ của chúng ta chính là Đức Kitô Phục Sinh.

Ngay sau thánh lễ của ngày hôm đó, không ai còn nhận ra hình dạng giáo xứ của một thời khó khăn chật vật với đời sống niềm tin, bởi vì người người trong giáo xứ hoàn toàn thay đổi cung cách đối xử với nhau. Ai ai cũng nhẹ nhàng lời ăn tiếng nói với người đối diện, bởi họ nghĩ biết đâu nhân vật mà mình đang đối diện chuyện trò chính là Đức Kitô Phục Sinh. Bắt đầu từ đó giáo xứ trên trần gian của ông cha xứ hiện thành một thiên đàng dưới thế. Ngay khi vừa mới bước chân vào cổng làng, du khách có thể ngửi thấy hương thơm thiên đàng bốc cao ngào ngạt trong bầu không gian.

Thời gian trôi qua, người người trong giáo xứ vẫn thất bại, chưa kiếm ra được ai chính là Đức Kitô Phục Sinh đang hiện diện giữa họ. Nhưng thật là lạ kỳ, sau bài giảng của ngày Chúa Nhật Phục Sinh hôm đó, giáo dân trong xứ tự dưng khỏe mạnh, thôi đau ốm, có những người xấp xỉ sáu chục mà nhìn như bốn mươi. Tin đồn về giáo xứ lạ kỳ với nhiều người khỏe mạnh, ít bệnh tật, nhìn trẻ hơn tuổi thật rất nhiều cuối cùng cũng lan rộng khắp vùng. Phóng viên truyền hình ồn ào kéo tới phỏng vấn ông cha xứ. Trước một dàn phóng viên với ống kính chĩa về mình, cha xứ cười, và ông nói,

— Một trong những bí quyết khiến cho chúng tôi ít khi đau ốm bệnh tật, nhìn trẻ hơn tuổi thật là bởi vì mỗi khi bắt đầu chớm nổi cơn giận với ai, chúng tôi thường thường cầu nguyện bằng một lời kinh rất ngắn:

“Lạy Chúa, xin cho con không nghi ngờ nhưng nhận ra đây chính là Đức Kitô Phục Sinh mà con đang kiếm tìm”.

www.nguyentrungtay.com
LM Nguyễn Trung Tây, SVD