Trước đây, danh thiếp chỉ xuất hiện trong giới quy?n quý, trí thức... ?ến nay, danh thiếp đã trở thành một công cụ giao tiếp phổ biến và không thể thiếu của nhi?u giới. Tuy nhiên, xung quanh nội dung và hình thức của tấm danh thiếp còn có khá nhi?u chuyện đáng bàn.

Bây gi?, chuyện dùng danh thiếp đã được “xã hội hóa? đến mức anh chạy xe ôm đầu phố, chị bán trái cây ở chợ, cô bé hớt tóc gội đầu, chàng thanh niên tẩm quất dạo... cũng luôn thủ sẵn danh thiếp in bằng nhi?u thứ tiếng trong túi.

Khóc cư?i chuyện danh thiếp

In danh thiếp bằng nhi?u thứ tiếng, thư?ng dùng nhất là tiếng Việt và tiếng Anh, hiện đang phổ biến. ?ây là đi?u hết sức cần thiết với những ngư?i thư?ng xuyên giao tiếp với khách nước ngoài. Thế nhưng cũng lắm khi chính những ngư?i Việt lại “gây khó dễ? cho nhau khi trao đổi những danh thiếp toàn bằng tiếng Anh.

Tôi có anh bạn đang làm việc tại một công ty du lịch đã có lần toát mồ hôi hột khi tìm cách liên hệ với một chủ doanh nghiệp tận Khánh Hòa qua cái tên trên danh thiếp “Dr. Pham Van Ly?. Ông bảo vệ tiếp điện thoại một mực khẳng định ở đây không có anh “Lý tiến sĩ? nào cả. Cãi nhau một hồi, bên kia đầu dây mới hay anh bạn tôi tìm ông giám đốc tên Lỳ để xuất hóa đơn. Khổ thật, chữ Dr. vốn thư?ng viết tắt cho chữ doctor (bác sĩ, tiến sĩ), ông chủ doanh nghiệp này “chơi tắt? luôn cho chữ director (giám đốc), lại đặt trước cái tên. Không “bé cái nhầm? mới là chuyện lạ!

Một lần, đang dừng xe ở một chốt đèn ngã tư, tôi được tiếp thị tấm danh thiếp với những dòng giới thiệu “Thanh Tam Hair Institute? mà bối rối. Hair (tóc) thì dễ hiểu rồi; thế còn institute (nghĩa tiếng Anh là viện, h?c viện; còn nghĩa tiếng Mỹ là cơ sở đào tạo kỹ thuật cấp đại h?c), chẳng lẽ đây là H?c viện tóc Thanh Tâm? Khi ngang qua đư?ng Bùi Thị Xuân (theo địa chỉ trên danh thiếp), dòm bảng tiếng Việt mới “bật ngửa?: Viện uốn tóc! Rõ khổ, viện uốn tóc thì phải là hairdressing salon, đằng này, cô chủ nâng cấp cái tiệm hớt tóc nh? của mình thành h?c viện nghiên cứu tóc!

Khổ nhất là việc tìm địa chỉ theo danh thiếp khi các địa danh tiếng Việt bị chuyển ngữ hoàn toàn nhưng lại không theo quy tắc nào. Chẳng hạn, Chợ Lớn thì được dịch sát thành Big Market, chung cư Miếu Nổi được “Ăng-lê hóa? thành Floating Temple Apartment. Thậm chí cái tên đư?ng cũng được “chuyển ngữ?, như đư?ng Bàn C? thành Chess-board street. Cầm những tấm danh thiếp được “dịch? theo kiểu trên, chỉ có... tr?i mới tìm ra địa chỉ!

Khoe... đủ thứ, chẳng biết việc chính là gì !

Danh thiếp là công cụ để những ngư?i tham gia giao tiếp giới thiệu một cách ngắn g?n nhất v? cá nhân hoặc tổ chức của mình. Những nội dung cần phải có trên danh thiếp thư?ng là tên tổ chức (hoặc doanh nghiệp), h? và tên ngư?i, chức danh, địa chỉ, số điện thoại (cơ quan, nhà riêng, điện thoại di động) và e-mail. Thế nhưng, sau khi b? nhi?u th?i gian đến các cơ sở in ấn, xem qua hàng trăm tấm danh thiếp, tôi nhận ra rằng xung quanh không phải ai cũng theo “chuẩn? nói trên.

Có ngư?i không ngần ngại áp cả ảnh chân dung của mình vào tấm danh thiếp, trông như một cái... chứng minh thư. Có ngư?i làm ngh? tư vấn... phong thủy, thực ra là thầy bói, in cả hình âm dương bát quái trên tấm danh thiếp cho oai. Khó chịu nhất là những tấm danh thiếp với nội dung khoe khoang. Chủ nhân của nó có bao nhiêu h?c hàm, h?c vị và chức danh thì in tất tần tật lên danh thiếp. Trước đây trong làng báo có truy?n miệng “giai thoại? v? tấm danh thiếp của một cộng tác viên báo chí. Trên đó, bên dưới h? và tên, ông ta in hàng loạt 5-7 bút danh rồi nhấn mạnh bằng dòng chữ in đậm “Chuyên cung cấp tin, bài cho các báo lớn?! Nay, chuyện tương tự như trên cũng có khá nhi?u. Có một ông ở An Giang, nguyên là kỹ sư nông lâm nghiệp, nay v? hưu nuôi cá và bán cây ăn trái, tự giới thiệu mình trên danh thiếp: “Kỹ sư – chuyên viên thủy sinh - chủ vựa cây ăn trái V. – Phó Ban Quản lý chợ đầu mối trái cây C. – tư vấn viên nông nghiệp?... Xem xong, chẳng biết công việc chính của ông ta là gì. Cũng có những tấm danh thiếp “tiết kiệm? hết mức, trên ấy chỉ in hình minh h?a và số điện thoại, đánh đố ngư?i khác. Cô chủ cơ sở in trên đư?ng Trần Quốc Thảo đưa tôi xem tấm danh thiếp, bên dưới hình vẽ đôi trai gái hôn nhau là dòng chữ v?n vẹn “Grace Chow, mobile:... “, rồi đố tôi tấm danh thiếp này giới thiệu đi?u gì. Tôi chịu!

Ngán ngẩm những danh thiếp màu mè, phản cảm
Hình thức của tấm danh thiếp cũng là đi?u đáng bàn. Theo các chủ cơ sở in lụa, kích cỡ phổ biến của danh thiếp hiện nay là 5 cm x 8,5 cm, hoặc 5,5 cm x 9 cm, in một hoặc hai mặt với một hoặc hai màu, ít khi 3 màu. Thế nhưng cũng có lắm ngư?i phá cách, chơi trội bằng cách dùng danh thiếp khổ nh? hoặc lớn hơn, danh thiếp gấp đôi, gấp ba, thậm chí hình tròn, hình vuông... Ngán nhất là gặp phải những danh thiếp in bằng các phông chữ màu mè, khó đ?c. ?ặc biệt, hiện nay không ít ngư?i dùng chữ viết theo lối thư pháp (calligraphy) để in danh thiếp, khiến ngay cả ngư?i Việt Nam cũng bó tay trước những kiểu chữ ngoằn ngoèo như vậy. Những tấm danh thiếp màu mè kể trên không chỉ hạ thấp giá trị thẩm mỹ của chính bản thân nó, mà còn gây phản cảm cho những ngư?i tham gia giao tiếp.