Tâm tình vụn vặt nhân mùa lễ TẠ ƠN

Thu lại về. Mầu đỏ au và vàng ươm của lá úa quyện với sắc xanh của lá tươi làm cho cảnh vật rực rỡ hẳn lên. Mùa thu muôn đời vẫn quyến rũ, cái quyến rũ của sắc thu vàng và mầu lá úa. Văng vẳng đâu đây tiếng hát vấn vương day dứt, cho một mối tình vừa mới chia xa, cho một vĩnh biệt của kẻ ở người đi.

Lá và thu, thu và lá. Cả hai như không thể rời nhau. Mấy cây phong trước nhà, sau vườn, cùng với vài ba cây hồng dòn, hồng mềm khi lá đang đổi mầu, thì đẹp tuyệt, cái đẹp dìu tôi trở về với những ký ức thơ ngây ngày nào, trong ca dao hay trong văn chương sách vở, trong âm nhạc nghệ thuật hay trong đời thường. Thế nhưng khi lá thu rụng xuống rồi thì hỡi ơi, chúng trở thành một hoà hợp hết sức thực tiễn: thu lá mệt nghỉ...

Nhưng nếu mùa thu chỉ gợi nhớ những cuộc tình chia xa, những vĩnh biệt nghìn trùng, những nhớ nhung da diết mà thôi, thì u ám quá, bởi vì dù mùa thu trong mưa có mở ra cả một mùa tiễn đưa, trên sân ga hay lối vào nghĩa trang, khiến cho thu kia trở nên vàng úa hắt hiu chăng nữa, thì mùa thu nơi đây cũng đưa ta vào bầu không khí của một mùa lễ lớn, mùa lễ Tạ Ơn.

Với tôi, Lễ Tạ Ơn có lẽ mang một ý nghĩa đặc biệt nhất trong các ngày lễ ở Hoa Kỳ. Nó lại có cái đậm đà sâu xa mà không lễ nào có được. Nó không phải là dịp để ngưòi ta đi mua sắm--họa chăng là gà tây—vì thế còn gọi là lễ Gà Tây mà! Đây cũng không phải là dịp để tổ chức vui chơi, nhộn nhịp, đình đám theo kiểu trần tục, như người ta đang làm trong dịp Christmas. Hai ngày lễ chính hợp với hai ngày cuối tuần thành ra một chuỗi ngày nghỉ dài nhất trong năm. Để nhà nhà xum họp, người người tề tựu, tìm đến với nhau như một ngày lễ đúng nghĩa của gia đình. Người ta khấu đầu cảm tạ Thượng Đế đã mưa ân huệ xuống cho con dân nước này, những di dân tỵ nạn đã trải qua những thời kinh hoàng tang tóc. Người ta chân thành tạ ơn Trời đã cho mưa thuận gió hoà để làm tươi thắm những mùa gặt hái, luá bông trĩu hạt, hoa trái xum xuê. Kể sao cho hết nhưng ơn của Trời. Có lẽ chính vì thế mà người ta dễ mở lòng ra chia sẻ, thi ân hoặc trả nghĩa. Biết bao nhiêu lần ta đã chịu ơn của người khác: từ một khóe nhìn chia sẻ, một nụ cười khích lệ, một lời nói ủi an, cho đến những giúp đỡ cụ thể, những hỗ trợ chân tình, lớn có, nhỏ có, thiên hình vạn trạng. Trong ý nghĩa này, xin hầu quý bạn đọc vài ba mẩu chuyện nhỏ như một chút tâm tình chắt chiu nhân mùa lễ Tạ Ơn.

Cứu Bồ

Thằng bé 9 tuổi lớp ba đang ngồi chăm chú làm bài. Cả lớp im phăng phắc. Cô giáo đang chấm bài trên kia. Bỗng dưng thằng bé thấy nóng nóng ở giữa hai chân. Chết rồi, nước ở đâu ra mà làm ướt sũng cả một khoảng phía trước quần, ngay ở chỗ dây kéo. Và một vũng nước từ từ tích tụ ở ngay bên dưới bàn chân nó. Ngực thằng bé phập phồng liên hồi như trống ngũ liên. Tim nó tưởng như ngừng đập. Hơi thở nó như hụt hẫng. Thế này là thế nào? Có bao như thế đâu! Mấy thằng con trai mà “phát hiện” ra vụ này thì chương trình phát thanh của chúng nó sẽ không có hồi chấm dứt. Lại còn lũ con gái nữa, chúng nó mà khám phá ra thì chỉ có nước “độn thổ.”

Trong giờ phút ‘thập tử nhất sinh’ này, thằng bé chỉ còn biết cúi gầm mặt xuống, và như một tín đồ thuần thành, nó thầm thĩ cầu nguyện: “Lậy Chúa, tình thế đã cực kỳ ‘khẩn trương’ rồi! Xin cứu nguy con ngay tức thì, Chúa ôi! Chỉ năm phút nữa là con chết mất thôi!”

Nguyện xong, vừa ngẩng đầu lên, nó thấy ngay bóng cô giáo đang từ trên đầu lớp bước về phía nó, ánh mắt chăm chăm thế kia thì chắc hẳn là cô đã khám phá ra rồi. Bất thần, đi ngược chiều với cô giáo là con bé Xíu đang khệ nệ bưng cái bình cá vàng đầy nước. Đi đứng thế nào mà con bé trượt chân ngay trước mặt cô giáo; nó té cái ạch làm văng cả bình cả nước rơi vỡ tung tóe vào người thằng bé. Thằng bé cố làm ra vẻ tức tối, nhưng trong lòng nó sướng như mở cờ. Một lần nữa, người tín đồ thuần thành lại thầm thĩ: “Tạ ơn Chúa, Chúa ơi, tạ ơn Chúa!”

Thế là bỗng chốc, từ đối tượng của chê cười chọc ghẹo, thằng bé được chuyển thành đối tượng thương cảm. Cô giáo đưa nó xuống phòng thể dục kiếm đồ mặc tạm trong khi chờ cho chiếc “quần tang vật” đủ thì giờ khô đi. Cả lớp xúm vào dọn dẹp chung quanh ‘hiện trường.’ Lòng thương cảm thật kỳ diệu: nó đã chuyển đổi đối tượng cười chê từ thằng bé sang con bé Xíu. Con bé cố gắng len vào giúp lấy một tay, nhưng tức khắc bị gạt ra ngoài cuộc chiến. “Thôi đi, như vậy đủ rồi cô tí...xíu ơi.” Có tiếng đứa nào hô hoán, đuổi xua, khinh khỉnh.

Tan trường, thằng bé tìm con bé Xíu: “Ê Xíu, mày cố ý làm bể bình cá phải không?” “Chứ sao,” con Xíu đáp, “tao cũng đã một lần ướt quần rồi chứ bộ!”

Tuyệt diệu! Cứ y như là trên sân cỏ, con bé Xíu không biết từ đâu đã chạy về kịp để cứu cho thằng bé thủ thành một bàn thua trông thấy!

Trên sân cỏ cuộc đời mỗi ngày, Chúa vẫn cho bạn và tôi những cơ hội cứu nguy khung thành cho nhiều người như thế. Vấn đề chỉ còn là: liệu chúng ta có đủ nhanh nhậy và phán đoán kịp thời để nắm lấy những cơ hội nhằm cứu bồ hay cứu đời như thế chăng!

Giúp người

Minh từ từ giảm tốc độ vì chợt nhìn thấy vóc dáng bà cụ bên vệ đường đang vẫy tay ra hiệu xin giúp đỡ. Chàng cho xe tấp vào lề, rồi dừng lại phía trước chiếc Mercedes của bà cụ. Khi bước xuống, chàng vẫn để chiếc Pontiac cà rịch cà tàng của mình tiếp tục nổ máy. Tuy môi chàng đã nở tươi một nụ, nhưng có vẻ như bà cụ vẫn còn thoáng lo ngại. Đã hơn một tiếng đồng hồ chờ đợi, vẫy tay mà chẳng có ma nào dừng lại hết cả. Nhưng liệu chàng có làm hại bà cụ chăng? Chàng ăn mặc không chải chuốt gọn gàng chi lắm, lại trông có vẻ nghèo đói thế nào ấy.

Nhìn cụ, chàng nhận thấy nhiều nét lo âu và bất an hằn trên khuôn mặt. Trời se se lạnh. Bà cụ vừa lạnh vừa run, vừa sợ vừa lo.

“Thưa bà, tôi dừng lại để giúp bà đây. Tôi tên Minh. Bà cần gì? Xe bà làm sao thế?”
“Xe xẹp lốp rồi ông ơi.” “Thôi được, bà cứ vào ngồi trong xe cho ấm đã, để tôi thay bánh xe cho. Chuyện nhỏ mà!”

Tuy chỉ có bánh xe bị xẹp, nhưng với bà cụ, như thế cũng đã quá rồi. Minh chui xuống gầm xe tìm chỗ cho con đội, rồi tuần tự làm những điều cần thiết, thay bánh cũ, bỏ bánh sơ-cua vào. Chẳng bao lâu, mọi việc đã gần hoàn tất. Tay chàng hơi dơ bụi đất, và quần áo cũng lấm bụi đường. Khi chàng còn đang loay hoay xiết chăt những con ốc cuối cùng, bà cụ mở kiếng xe xuống, bắt đầu kể chuyện. Hóa ra ba từ xa lái xe đến đây, và cũng còn phải đi xa nữa.

“May quá,” bà nói, “không có ông thì tôi không biết phải đứng chịu trận ở đây cho đến lúc nào. Cảm ơn ông nhiều lắm. Ông tính bao nhiêu để tôi gửi tiền. Ông đừng ngại, tôi có đủ tiền để thanh toán cho ông.”

Minh hết sức do dự, bởi vì chàng dừng lại để giúp bà, chứ có phải làm công để nhận thù lao đâu. Đây chỉ là việc giúp người lỡ độ đường; có biết bao nhiêu người lâm vào hoàn cảnh này hàng ngày, hàng giờ. Chính chàng cũng đã có lần như thế cơ mà. Và kỳ diệu thay, Chúa đã gửi người khác đến giúp chàng. Bây giờ chàng lại có dịp giúp lại một người khác đang cần giúp đỡ. Thế thôi, có gì ầm ĩ đâu!

Nghĩ thế rồi, Minh bảo bà:

“Nếu bà thực sự muốn trả tiền cho tôi như thanh toán một món nợ, thì lần tới đây, nếu gặp ai đó đang cần giúp, thì bà hãy ra tay giúp đỡ người ấy, và chỉ cần nghĩ đến tôi là đủ.”

Nói thế xong, chàng vào xe, đợi cho bà cụ nổ máy phóng đi rồi mới từ từ phóng theo. Thế là kết thúc một ngày có vẻ bình thường như mọi ngày. Tuy nhiên, trên đường về, chàng thấy lòng thơ thới hân hoan vì đã có dịp làm một việc bác ái cho kẻ sa cơ. Chàng nhấn ga, chiếc xe lao vút vào khoảng tối trước mặt.

Chạy được mươi cây số, bà cụ ngừng lại ở một hàng quán bên đường, mong tìm được một chút gì đó bỏ bụng cho đỡ đói, sau một ngày rã rời. Thấy bà cụ bước vào, cô giúp bàn vội đến đưa khăn cho bà lau đi những vệt mồ hôi cò rịn trên trán. Cô có nét cười thật tươi, tưởng như dù công việc chạy bàn có vất vả đến mấy cũng không làm nhạt nhoà nụ cười tươi tắn ấy. Người phụ nữ lại đang mang thai, dễ đến bẩy tám tháng rồi. Ấy thế mà xem chừng cô ta vẫn tỏ ra nhanh nhẹn, thạo việc và gọn gàng. Nhìn người phụ nữ dễ mến này, bà cụ nhớ tới chàng ân nhân vừa giúp thay bánh xe cho bà.

Ăn xong, bà khách rút tờ 100 đồng ra trả. Khi cô giúp bàn cầm đồng tiền đến quầy lấy tiền thối, thì bà khách đã vội vàng bước ra xe. Khi cô quay lại thì bà khách đã biến mất. Còn đang bỡ ngỡ, thì cô chợt nhìn thấy có nét chữ viết lại trên tờ giấy lau miệng. Người phụ nữ thổn thức khi đọc những hàng chữ bà khách để lại: “Cô không nợ tôi đồng nào cả. Tôi cũng đã lâm vào hoàn cảnh này rồi. Có người mới giúp tôi, thì bây giờ đến phiên tôi giúp cô. Nếu cô thực sự muốn trả nợ tôi, thì hãy làm thế này: đừng làm gián đoạn cái chuỗi yêu thương này. Hãy nắm lấy cơ hội để giúp đỡ người khác”

Bên dưới tờ giấy lau miệng là bốn tờ giấy 100 đồng nữa.

Đêm hôm ấy, khi về nhà, đầu óc người phụ nữ cứ quanh quẩn mãi với món tiền và những dòng chữ bà khách để lại. Làm thế nào bà ta có thể biết được vợ chồng mình đang rất cần tiền: tháng tới là đi sanh rồi. Không có tiền thì biết tính sao đây?

Nàng biết chồng cũng đang lo như mình. Bây giờ, sau một ngày vất vả, nằm xuống bên chồng, nàng mới thở phào nhẹ nhõm chút ít. Đặt nụ hôn thật nhẹ lên trán chồng, nàng thỏ thẻ: “Rồi cũng đâu vào đấy, vì Chúa an bài mọi sự, anh Minh ơi!”

Thư Gửi Người Yêu

Theo phụng vụ mới, lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam sẽ được mừng kính, nếu không trùng hợp thì cũng cận kề ngày lễ Tạ Ơn tại Mỹ. Nhân dịp nhớ đến các bậc tiền bối đã đổ máu đào chăm bón cho cây đức tin ngày càng tươi tốt, xin mời bạn đọc cùng xem ‘bức thư tình’ gửi người bạn gái của Bartôlômêô Blanco Márquez, người thanh niên 21 tuổi, mà ngày 28 tháng 10 vừa qua, đã được tôn phong Chân Phước Tử Đạo cùng với các vị khác đã hiến mạng sống mình vì Chúa trong thời bách hại tôn giáo năm 1936 tại Tây Ban Nha. Bartôlômêô Blanco Márquez sinh tại Cordoba năm 1914. Ngày 18 tháng 8 năm 1936, khi bị bắt với tội danh “lãnh đạo Công giáo,” chàng đang làm Thư Ký đoàn Công giáo Tiến hành và đại biểu Hiệp Hội Công giáo. Chàng bị hành quyết vào ngày mùng 2 tháng 10 năm 1936, khi vừa tròn 21 cái xuân xanh, đang lúc hô thật lớn “Vạn tuế Chúa Kitô Vua” (xem www.zenit.org, 11/09/07). Đọc lá thư này, ta như nếm cảm được cái vị nồng nàn thánh thiện của một mối tình đôi lứa đã thực sự siêu thăng.

Nhà tù thành Jaen, ngày mùng 1 tháng 10 năm 1936

Maruja yêu dấu nhất của anh:

Nỗi nhớ nhung về em sẽ theo anh xuống mộ phần. Bao lâu nhịp tim anh còn đập, là bấy lâu anh còn thổn thức yêu em. Khi thăng hoa những tình cảm trần tục này thì Thiên Chúa cũng làm cho tình yêu mình dành cho nhau được cao thượng hóa. Dẫu rằng trong những ngày tháng cuối cùng này, Thiên Chúa trở thành nguồn ánh sáng soi cho đời anh và là Đấng anh hằng trông mong, nhưng điều đó không có nghĩa là nỗi tương tư về một người mà anh yêu nhất đời sẽ không còn theo anh mãi cho đến giờ lâm tử.

Chung quanh anh giờ này là thật nhiều các linh mục—đây quả là một ủi an ngọt ngào cho anh—các ngài đã tuôn đổ kho tàng ân sủng xuống cõi lòng anh và kiện cường tâm trí anh. Anh đang nhìn thẳng vào mắt tử thần, và em hãy tin anh đi, anh không hề thấy lo sợ hay nao núng chi cả.

Những lời anh nói tại toà án của loài người sẽ trở thành lời biện hộ hùng hồn nhất cho anh trước toà án Thiên Chúa. Càng hạ nhục anh, người ta càng làm anh cao thượng hơn; càng muốn kết tội anh, người ta không ngờ lại đang đại xá cho anh; càng làm cho anh thua thiệt thì thực tình họ lại đang cứu anh. Em có hiểu ý anh không? Bởi vì khi giết anh, họ đem đến cho anh đời sống chân chính, và khi lên án anh vì anh đã luôn ôm ẵm những lý tưởng cao cả về đạo giáo, về gia đình và quê hương, họ đâu ngờ rằng họ đang mở tung ra cho anh cánh cửa thiên đàng.

Thân xác anh rồi sẽ được chôn táng trong huyệt mộ tại nghĩa trang thành Jaen. Trong khi còn một vài tiếng đồng hồ nữa mới đến giờ hẹn này, em hãy cho anh yêu cầu em chỉ một điều này là: để ghi nhớ mãi tình yêu đôi ta đã dành cho nhau, mà tới giờ phút này đang dâng cao vời vợi, em hãy hứa với anh là sẽ coi phần rỗi linh hồn là lý tưởng cao cả nhất của đời mình. Có thế đôi ta mới mong có ngày tái hợp mãi mãi trên thiên đàng, một nơi không còn gì có thể chia rẽ đôi ta.
Tạm biệt em, Maruja yêu dấu nhất của anh. Hãy luôn nhớ rằng từ trời cao, anh đang nhìn em âu yếm. Hãy cố trở thành một phụ nữ Công giáo gương mẫu, bởi vì em biết đó, nếu không có phần rỗi linh hồn thì trần thế và những hào nhoáng của nó chẳng có ý nghĩa gì.

Hãy cho anh gửi lời cảm ơn đến từng người trong gia đình em, và nhất là cho anh gửi đến em trọn vẹn tình yêu của anh, đang dâng cao như ngọn triều, ngay trước giờ tử thần đang rình chờ. Đừng quên anh, Maruja nhé. Hãy để tình yêu anh luôn nhắc nhở cho em rằng bên kia đời sống này còn có một đời sống khác tốt đẹp hơn, và niềm khao khát của anh và em sẽ chỉ là làm sao để đạt cho được đời sống ấy.

Hãy can đảm lên! Hãy đổi mới cuộc đời; em còn trẻ và đầy lòng nhân hậu. Thiên Chúa sẽ luôn trợ giúp em. Anh sẽ van xin Ngài ơn này khi anh đến trong vương quốc của Ngài. Thôi tạm biệt em, cho tới thiên thu, nhưng đôi ta sẽ mãi yêu nhau cho đến trọn cả đời sau.

Anh Bartôlômêô Blanco Marquéz
***
Bỗng dưng lại vọng về bên tôi, lâng lâng như làn gió heo may, tiếng nấc nghẹn của người tình ắp đầy nhung nhớ thương yêu...Ngoài kia lá thu vẫn rụng xuống bên thềm: “But I miss you most of all, my darling, when autumn leaves start to fall.”

Mùa Tạ Ơn 2007
Nguyễn Kim Ngân