Canh thức vọng Giáng Sinh: Lịch sử ơn cứu độ

Đêm thanh bình, Ảnh Nguyễn Trung Tây


I. Hoạt Cảnh #1: Vườn Địa Đàng

1. Hoạt Cảnh #1: Vườn Địa Đàng (15’)

A. Cảnh Trí: 1 cây nằm bên góc, cây Biết Lành Biết Dữ. Vai Ađam nằm giữa sân khấu, mặt quay vào trong. Sân khấu tối không có ánh sáng.
B. Diễn Viên: 1 Nam vai Ađam. 1 Nữ vai Evà
C. Y Phục: Trước khi ăn trái cấm, Ađam: Áo trắng (Áo Giúp Lễ), Evà: Áo trắng (Áo Giúp Lễ). Sau khi ăn trái cấm: Ađam: Áo bà ba đen, quần đen, đầu quấn khăn rằn, Evà: Áo bà ba trắng, quần đen.

2. Lời Dẫn (cho Hoạt Cảnh #1: Vườn Địa Đàng):

(Bắt đầu Hoạt Cảnh #1, nhạc nền #1, Creation trong CD Lifescapes, Yosemite nhè nhẹ nổi lên khoảng 2’ trước khi giọng Nam và Nữ bắt đầu cất lên khai mạc chương trình canh thức).

Nam: Dòng lịch sử cứu độ là dòng lịch sử của tình yêu. Bởi Chúa thương yêu con người, từ trong hỗn loạn, Ngài dựng nên bầu trời trong xanh và trái đất với biển cả sông ngòi. Trên trời cao, Ngài dựng nên vầng hồng soi sáng ban ngày, mặt trăng chiếu rọi ban đêm. Trên mặt đất, Ngài dựng nên Vườn Địa Đàng với hoa thơm cỏ lạ tươi tốt quanh năm, với dòng sông lững lờ reo vui kỳ công của tạo hóa, với chim hót trên cây chào mừng ánh sáng bình minh. Từ bùn đen, Ngài dựng nên tượng đất, Ngài thổi hơi vào, và tượng đất trở thành con người sống, con người được Chúa thương yêu, con người được sống trong Vườn Địa Đàng có hoa thơm cỏ lạ, ngập tràn hương hoa thiên đàng.

Nữ: Từ những ngày đầu tiên, khi Giavê Thiên Chúa dựng nên trời và đất, mặt đất hoang vu không cây cối, không một bóng người. Một giòng suối từ mặt đất vươn cao, tưới ướt đẫm toàn thể địa cầu. Từ trong bùn đất, Thiên Chúa dựng nên tượng đất. Ngài thổi hơi vào, và tượng đất trở thành con người, biết đi, biết nói, và biết cô đơn trống vắng.

(Sau khi giọng Nữ vừa dứt, đèn “spotlight” chiếu vào vai Ađam đang nằm trong tư thế ngủ gần cây Biết Lành Biết Dữ. Vai Nam từ từ đứng lên, dáng vẻ ngượng nghịu của một người mới biết đi. Nhạc nền, #1, Creation được thay thế bằng #9, Black Bear Ballet, CD Yosemite. Nhạc nền Black Bear Ballet nổi lên trong khi vai Ađam khoan thai đi tới đi lui chung quanh sân khấu hai ba vòng. Sau cùng, vai Ađam dừng lại ngay trước cây Biết Lành Biết Dữ).

Nam: Chúa phán cùng Ađam, “Nhà người có quyền ăn mọi cây cối thuộc về khu vườn, nhưng riêng cây Biết Lành Biết Dữ, nhà người không được đụng tới, bởi vì ngày nào ngươi ăn trái của cây này, nhà ngươi sẽ chết”.

(Vai Ađam từ từ nằm xuống ngủ, dưới gốc cây Biết Lành Biết Dữ).

Nữ: Biết con người cô độc trong vườn Địa Đàng, Thiên Chúa dựng nên từ xương sườn người nam một người con gái. Đích thân Chúa mang người thiếu nữ tới.

(Từ trong hậu trường, Evà xuất hiện, chậm rãi bước tới gần Ađam. Vai Evà lay gọi vai Ađam, và kéo Ađam đứng lên. Cả hai cùng nhảy một điệu nhạc tươi vui theo nhạc nền #9, Black Bear Ballet. Sau cùng Ađam biến mất vào trong sân khấu. Sau khi Ađam bỏ đi, vai Evà chậm rãi tiến lại gần cây Biết Lành Biết Dữ. Vai Evà bắt đầu diễn theo tình tiết của những giọng đọc Nam #1, Nam #2, và Nữ).

Nam #1: Nơi khu vườn vắng lặng, người thiếu nữ đang đi thơ thẩn lang thang một mình.

Nam #2: Chị Hai.

Nam #1: Người con gái giật mình. Nàng ngơ ngác nhìn quanh quẩn.

Nam #2: Chị Hai.

Nam #1: Một lần nữa, tiếng gọi lại vang lên. Người thiếu nữ dương cao cặp mắt to tròn nhìn lên cành cây trước mặt, hình dạng thân quen của chú nhỏ nhập nhòe, lẫn lộn trong đám lá xanh.

Nữ: Rắn con! La hét om xòm làm người ta sợ hết hồn! Làm gì leo lên đó ngồi như khỉ vậy?

Nam #2: Cả ngày hôm nay chưa ăn gì hết. Đói bụng quá! Em leo lên đây tính kiếm vài trái chín ăn dằn bụng.

Nam #1: Thật là bất ngờ, sau câu nói của chú bé trên cành cây, khuôn mặt hồng hào của người con gái chợt biến đổi dần dần sang màu xanh xám. Trong thinh lặng, chú nhỏ bỗng dưng bật cười, giọng điệu thách thức:

Nam #2: Ha! Ha! Ha! Em biết chị Hai không dám ăn, đúng không? Chị Hai biết tại sao Chúa cấm chị Hai không?

Nam #1: Người thiếu nữ vẫn yên lặng, chú nhỏ tiếp tục nói.

Nam #2: Chúa sợ chị Hai biết sự thật. Coi nè, suốt từ nãy tới giờ em nuốt hơn cả chục trái rồi. Tin em đi, chị không chết đâu mà sợ!

Nữ: Đừng nói chơi nghe rắn con!

Nam #2: Ai giỡn với chị làm chi. Không tin chị ăn thử đi.

(Nhạc nền, #3, The Legend of Hetch Hetchy, CD Yosemite, nổi lên).

Nam #1: Người thiếu nữ ngước nhìn lên cành cây. Trái chín mượt mà nhảy múa mời gọi. Nàng ngơ ngác ngẩng mặt nhìn lên, bầu trời trong xanh cao thẳm xa vời. Nàng đăm chiêu cúi mặt nhìn xuống, đất đen lung linh rộng mở. Nàng xa xôi nhìn về hướng trước mặt, cánh cửa khu Vườn rộng mở thênh thang.

Nam #1: Nàng ngước lên nhìn một lần nữa, trái chín to tròn lơ lửng đong đưa. Mùi thơm của trái chín nương theo gió chiều ngào ngạt bay vào khứu giác của người thiếu nữ. Nàng giơ tay hái một trái gần nhất, bỏ vào miệng. Chưa hết, nàng còn hái một trái khác mang lại cho chàng thanh niên.

(Vai Evà chạy vô sân khấu, quay ra ngay sau đó với vai Ađam. Vai Evà đưa trái táo cho vai Ađam).

Nam #1: Cả hai cùng ăn, và rồi cả hai cùng biết.

(Cả hai vai Ađam và Evà cởi bỏ áo giúp lễ trắng cho rớt xuống sân khấu. Cả hai kinh ngạc và hốt hoảng nhận ra bộ quần áo bà ba nông dân trên người. Cả hai đứng nghiêm gần ngay cây Biết Lành Biết Dữ, mặt buồn, đầu cúi xuống lắng nghe lời phán của Thiên Chúa. Nhạc nền #1, Creation, CD Yosemite nổi lên khoảng nửa phút trước khi giọng Nam #1 đọc).

Nam #1: Giavê Thiên Chúa xuất hiện trong khu Vườn. Và Ngài phán, “Bởi nhà ngươi cãi lời ta, ăn trái cây ta đã cấm, từ nay ngươi sẽ phải mang nặng đẻ đau. Trong đau đớn, ngươi sẽ sinh con đẻ cái. Riêng ngươi, thằng người đất, vì ngươi nghe theo lời vợ, ăn trái cây ta đã cấm nhà ngươi không được đụng đến, từ nay đất đai sẽ bị chúc dữ. Mặt đất sẽ lan tràn gai góc. Ngươi sẽ phải cày sâu cuốc bẫm mới có miếng ăn. Từ bùn đất ngươi đã được ta dựng nên, cũng từ bùn đất nhà ngươi sẽ phải quay về. Ta sẽ sai một thiên thần cầm gươm lửa, gác ngay cổng. Từ nay cánh cửa của Vườn Địa Đàng sẽ được đóng lại”.

(Nhạc nền #1, Creation nổi lớn trong khi cả hai vai Ađam và Evà nắm tay, chạy ra khỏi sân khấu trong hốt hoảng. Sau khi Ađam và Evà biến mất khỏi sân khấu, nhạc nền #1, Creation trở lại âm thanh bình thường, và trở thành nhạc nền cho Hoạt Cảnh #2, Bên Sông Babylon).

II. Hoạt Cảnh #2: Bên Sông Babylon

1. Lời Dẫn (cho bài thánh ca Bên Sông Babylon):

Nữ: Sau khi bị Thiên Chúa mời ra khỏi Vườn Địa Đàng, con người ngày càng đắm chìm trong tội lỗi. Cain giết Abel, án mạng đầu tiên trong dòng lịch sử cứu độ xảy ra. Tội lỗi ngập tràn khắp mặt đất. Bởi thế, Thiên Chúa khiến một trận đại hồng thủy quét sạch tất cả mọi sinh vật trên mặt đất. Nhưng Chúa đã gìn giữ gia đình ông Noah. Sau khi nước hồng thủy khô cạn trên mặt đất, Giavê Thiên Chúa thiết lập nên giao ước đầu tiên với con người. Ngài nói với Noah, “Từ nay sẽ không còn đại hồng thủy tiêu diệt con người nữa”. Nhưng rồi, con cái loài người vẫn tiếp tục ngụp lặn trong tội lỗi. Tháp Babel được dựng nên thách đố quyền năng Thiên Chúa.

Nam: Nhưng dòng lịch sử ơn cứu độ là một dòng lịch sử của tình yêu. Qua tổ phụ Abraham, Chúa bắt đầu thiết lập một dân riêng cho Ngài. Và cũng chính từ dân Do Thái, Chúa mặc khải cho con người biết Chúa thương yêu con người biết bao. Nhưng cũng giống như Ađam và Evà, con người rồi vẫn phản bội Thiên Chúa, thờ phượng tà thần ngoại đạo. Một lần nữa, Thiên Chúa để thành thánh Jerusalem biến thành hoang địa. Chúa lưu đầy dân riêng của Ngài bên Babylon, một đế quốc nằm về hướng đông bắc của vương quốc Do Thái. Chính nơi đây, bên bờ sông Babylon, con người phải nếm mùi tủi nhục của dân lưu vong. Chính nơi đây, bên bờ sông Babylon, ngày lại ngày, họ vọng nhìn về hướng thành thánh Sion, than khóc nỉ non. Bên bờ sông Babylon, cạnh hàng dương liễu, con người ngồi trong bóng tối than khóc.

(Nhạc nền #1, Creation tắt).

2. Trình Diễn Thánh Ca #2: Bên Sông Babylon

(Hoạt cảnh #2 được diễn trong khi ca đoàn trình diễn thánh ca Bên Sông Babylon).

3. Hoạt Cảnh #2: Bên Sông Babylon (5”)


A. Cảnh Trí: Hai cây. Bên góc trái, cây Dương Liễu. Bên góc phải, cây Biết Lành Biết Dữ.
B. Diễn Viên: 7 người, 3 Nam, 4 Nữ
C. Y Phục: Quần áo bà ba lam lũ, dây thừng quấn quanh cổ và người
D. Khí Cụ: Đàn cò, đàn guitar

(Sân khấu trống với đèn chiếu vào cây Dương Liễu. Khi ca đoàn bắt đầu hát bài Bên Sông Babylon, Nam #1, tay cầm đàn cò, tiến ra sân khấu thật chậm rãi trong dáng điệu thất vọng và buồn rầu. Vai Nam #1 ngồi xuống cạnh Cây Biết Lành Biết Dữ, gảy đàn cò theo tiểu khúc #1 của thánh ca Bên Sông Babylon).

(2 vai nữ tiến ra sân khấu sau khi Nam #1 ngồi xuống. Cả hai vai nữ dáng điệu buồn rầu. Thật chậm rãi, họ đi tới đi lui chung quanh sân khấu mấy lần rồi ngồi xuống cạnh ngay bên vai Nam #1, lắng tai nghe vai Nam #1 đang tiếp tục gẩy đàn cò).

(Tiếp theo đó, 4 vai còn lại, 2 vai Nam, một người cầm đàn guitar, cùng với 2 vai nữ, bắt đầu tiến ra sân khấu trong giáng điệu thất vọng. 4 vai này cùng tiến về cây Dương Liễu. Vai Nam cầm đàn guitar đứng treo đàn lên cây Dương Liễu, sau đó, đưa tay ngóng nhìn, dáng vẻ đăm chiêu hướng về một góc của sân khấu. 3 người còn lại chia đều ngồi quanh gốc cây Dương Liễu, đầu cúi xuống).

(Sau khi bài thánh ca Bên Sông Babylon chấm dứt, tất cả 7 vai trên sân khấu trở thành bất động, chuẩn bị cho Hoạt Cảnh #3, Trời Cao. Nhạc nền #1, Creation nhè nhẹ nổi lên tiếp nối cho Hoạt Cảnh #3, Trời Cao).

III. Hoạt Cảnh #3: Trời Cao

1. Lời Dẫn (cho bài thánh ca Trời Cao):

Nữ: Sống trong cảnh tăm tối của lưu đầy, con người bắt đầu khóc thương cho thân phận lưu vong của chính mình. Họ ngước mặt lên trời cao, mong chờ những giọt mưa ân sủng tuôn đổ tràn đầy xuống tâm hồn khô cằn, mất hy vọng vào ngày mai. Như những cánh đồng khô cháy trong mùa hạn hán, con người mong đợi từng giờ, từng phút, những giọt nước mát lạnh của trời cao tuôn đổ xuống. Trong từng ngày, từng tháng của đời sống lưu vong bên Babylon, con người mong đợi ngày Thiên Chúa sẽ ra tay cứu độ giải thoát họ khỏi cảnh tù đầy nô lệ. Con người kêu lên, “Trời cao hãy đổ sương xuống”. Con người kêu lên, “Và ngàn mây hãy mưa đấng chuộc tội”. Trong thất vọng, tiếng than khóc của họ vang lên tan loãng vào trong bầu trời đen tối của cuộc sống lưu vọng. Tiếng gọi vang lên chín tầng trời xanh. Tiếng gọi của trời cao hãy đổ sương xuống.

(Nhạc nền #1, Creation tắt).

2. Trình Diễn Thánh Ca #3: Trời Cao

(Nhạc nền #1, Creation nhè nhẹ nổi lên cho Hoạt Cảnh #4, Ngôn Sứ Isaiah).

IV. Hoạt Cảnh #4: Ngôn Sứ Isaiah

1. Lời Dẫn (cho Hoạt Cảnh #4: Ngôn Sứ Isaiah):

Nam: Tiếng than khóc của con người cuối cùng đã vang lên tới trời xanh. Và Chúa nghe thấy tiếng van nài của con người. Thiên Chúa sai Ngôn Sứ Isaiah xuất hiện thông báo cho con người biết, ngày hồng ân sẽ tới, ngày con người hân hoan bước ra khỏi đêm đen bóng tối, tiến vào một cõi ngập tràn ánh sáng. Khi Ngôn Sứ Isaiah xuất hiện, ông thông báo cho dân chúng biết, lời than khóc bên bờ sông Babylon của đoàn người lưu vong đã vọng thấu tới tai Giavê Thiên Chúa. Bởi thế mây ân sủng sẽ tuôn đổ xuống trần gian một đấng Cứu Tinh cho muôn dân.

2. Hoạt Cảnh #4: Ngôn Sứ Isaiah (3”)

A. Cảnh Trí: 2 cây. 7 người của Hoạt Cảnh #2, Bên Sông Babylon, vẫn bất động
B. Diễn Viên: 7 người bất động và 1 vai Ngôn Sứ Isaiah
C. Y Phục: Ngôn Sứ Isaiah mặc khăn đống áo dài của đàn ông Việt Nam.
(Nhạc nền #1, Creation tắt, #10, Reprise: One day, CD Yosemite, nổi lên).

(Vai Ngôn Sứ Isaiah tiến ra từ phiá cánh gà. Đứng yên một chút, nhìn 7 người đang bất động. Sau đó ông chậm rãi đi ngang qua sân khấu. Khi vai Ngôn Sứ tiến ra sân khấu, 7 vai bất động trên sân khấu lay động nhìn về vai Ngôn Sứ, ánh mắt đầy ngạc nhiên. 7 diễn viên này dõi nhìn theo những bước chân của diễn viên Ngôn Sứ trong khi ông đi ngang qua sân khấu một vòng. Vai Ngôn Sứ quay lại nhìn 7 người trên sân khấu, rồi đứng giữa sân khấu, mặt quay về khán giả, dáng vẻ đang đọc).

Nam: Ta, Ngôn Sứ Isaiah, báo cho các ngươi biết. Một chồi non sẽ xuất hiện từ gốc cây Jesseh. Và từ rễ nhà của David, một mầm non sẽ mọc lên. Mầm non này chính là Đấng Cứu Thế. Trên Ngài thần khí của Giavê sẽ ngự trị. Thần khí này chính là thần khí của khôn ngoan và trí tuệ. Thần khí này chính là thần khí của mưu lược và anh hùng. Thần khí này chính là thần khí của hiểu biết và khôn ngoan. Ngài sẽ không phân xử theo mắt thấy tai nghe. Người sẽ phân xử công minh cho người bị bóc lột, áp bức. Miệng Ngài sẽ là cây gậy diệt tan bọn cường hào. Hơi thở Ngài sẽ giết chết bọn ác nhân. Tín nghĩa sẽ là đai lưng thắt ngang bụng Ngài. Tín thành sẽ là dây đai Ngài thắt bên hông. Khi Ngài tới, sói sẽ ở với chiên, beo sẽ nằm bên cạnh dê con, bê và sư tử con sẽ ở chung một chuồng, bò và gấu sẽ trở thành bạn bè thân thiết, sư tử cũng như bò cùng đều ăn cỏ, trẻ thơ sẽ chơi ngay bên cạnh hang rắn lục, bé ngây thơ còn bú sữa sẽ thò tay vào hang rắn mãng xà, và không ai sẽ làm hại ai, bởi vì qua Đấng Cứu Thế, vinh quang và bình an của Thiên Chúa sẽ ngự trị trên khắp toàn thể trái đất.

(Vai Ngôn Sứ đi ngang qua sân khấu, rồi biến mất sau hậu trường. 7 vai trên sân khấu dõi nhìn theo bước đi của vai Ngôn Sứ. Sau đó họ lại trở thành bất động. Đèn sân khấu từ từ mờ đi. Nhạc nền #10, One Day tắt. Nhạc nền #1, Creation nổi lên).

V. Hoạt Cảnh #5: Ngôn Sứ Gioan Tiền Hô

1. Hoạt Cảnh #5: Ngôn Sứ Gioan Tiền Hô (3”-5”)


A. Cảnh Trí: 2 cây, Dương Liễu và Biết Lành Biết Dữ.
B. Diễn Viên: 7 người vẫn ngồi bất động
C. Y Phục: Ngôn Sứ Gioan Tiền Hô với áo lông quấn quanh người, vai thắt dây.
(Từ phiá bên hậu trường, vai Gioan tiến ra trong khi giọng Nam bắt đầu đọc).

Nam: Có tiếng kêu trong sa mạc, “Này ta sai thần sứ của ta đi trước mặt các ngươi để dọn đường. Hãy dọn đường cho Chúa, hãy bạt lối cho Người. Mọi thác ghềnh sẽ được lấp đầy. Mọi núi đồi sẽ bị hạ thấp. Mọi đường lối quanh co sẽ trở nên thẳng tắp. Mọi chỗ gồ ghề sẽ trở nên bằng phẳng. Và mọi người sẽ nhìn thấy ơn cứu rỗi của Thiên Chúa, Chúa chúng ta”.

Nữ: Trong sa mạc, Gioan Tẩy giả xuất hiện rao giảng về ngày cứu rỗi qua bí tích thanh tẩy. Mọi người từ khắp xứ Judea và cả dân thành Jerusalem tiến vào trong sa mạc, xin được Gioan làm phép rửa và thú nhận những lầm lỗi của chính mình. Gioan mình mặc áo lạc đà, ngang lưng thắt dây đai bằng da thú. Ngôn Sứ của bí tích thanh tẩy ăn châu chấu và mật ong. Ngày từng ngày, trong hoang địa bên bờ sông Jordan, Ngôn Sứ Gioan kêu gọi: “Hãy dọn đường cho Chúa. Hãy chuẩn bị tâm hồn bởi ngày Chúa đến đã gần kề lắm rồi”.

(Khi vai Gioan tiến ra, 7 người trên sân khấu thôi bất động. Họ xếp hàng đợi chờ tới phiên mình được thanh tẩy trong nước. Vai Gioan cúi xuống, với hai tay bụm lại như đang múc lấy nước, đứng lên thả cao xuống đầu từng người xin được rửa tội. Trong khi đang nhận nước từ vai Ngôn Sứ, vai nhận phép thanh tẩy quỳ, đầu cúi xuống. Sau khi được thanh tẩy, họ đứng lui ra sau, thành một hàng không cần thẳng. Khi nghe giọng trong hậu trường đọc tới đoạn, “thú nhận những lầm lỗi của chính mình”, các người đã được thanh tẩy, giơ tay đấm ngực. Sau cùng trước mặt các người đã được thanh tẩy, vai Gioan đọc).

Nam: Ta là Gioan Tiền Hô, ta báo cho anh chị em biết, Đấng đến sau tôi sẽ quyền thế hơn tôi. Tôi không xứng đáng cúi xuống mà cởi quai dép cho Ngài. Phần tôi, tôi đã thanh tẩy anh chị em trong nước. Nhưng Ngài, Ngài sẽ thanh tẩy anh chị em trong Thánh Thần.

(Sau đó Gioan Tiền Hô đi đầu dẫn 7 người ra khỏi sân khấu, biến mất đằng sau cánh gà).

VI. Hoạt Cảnh #6: Đêm Bình An

1. Lời Dẫn (cho bài thánh ca Đêm Bình An):

Nữ: Hãy dọn đường, hãy vui lên, vì ngày trọng đại đã tới, ngày Thiên Chúa nhập thể đã tới. Đêm nay, đêm thánh vô cùng. Đêm nay tầng xanh vương hướng dịu dàng của mầu nhiệm Nhập Thể. Đêm nay, đêm bình an. Đêm nay, Thiên Chúa mặc lấy thân xác loài người trong hình ảnh một hài nhi ngây thơ. Trần gian ơi, đây niềm ước mong đã tới. Trần gian ơi, đây giờ Ngôi Hai đã ra đời. Hỡi mùa đông u mê tăm tối, hãy lui đi cho thần nhạc lên ngôi...

2. Trình Diễn Thánh Ca: Đêm Bình An

Diễn Viên: 6 thiên thần và 6 mục đồng

(Trong khi ca đoàn đang hát Đêm Bình An, các thiên thần và mục đồng rước Chúa Hài Đồng đi một vòng chung quanh nhà thờ. Sau cùng các thiên thần và mục đồng đi về phiá cuối nhà thờ, sau đó từ từ tiến lên cung thánh với Linh Mục Chủ tế. Các thiên thần cùng với mục đồng mang Chúa Hài Đồng vào hang đá, và đặt Ngài nằm trên máng cỏ. Thánh Lễ Nửa Đêm bắt đầu).

www.nguyentrungtay.com

LM Nguyễn Trung Tây, SVD