Cảm Nhận Về Nhạc Sĩ Xưa Và Nay

Ngọc Dung


Cách đây nhiều chục năm, nhiều ca khúc của các nhạc sĩ có tên tuổi luôn được hâm mộ và tồn tại đến tận bây giờ, không chỉ trong lớp người lớn tuổi, bậc ông bà hay cha mẹ chúng ta yêu thích mà ngay cả giới trẻ, đã lớn và lứa tuổi mới lớn cũng có khá nhiều bạn yêu thích và tìm nghe. Buồn Tàn thu của cố nhạc sĩ Văn Cao hay Giọt mưa thu của cố nhạc sĩ Đặng Thế Phong những ca khúc tiền chiến hay không phải là tiền chiến rất nhiều thể loại của nhiều dòng nhạc mà các nhạc sĩ như Đoàn Chuẩn - Từ linh, Nguyễn Văn Thương, Phan Huỳnh Điểu,Dương Thiệu Tước, Phạm Duy, Từ Vũ, Cung Tiến Nguyễn Xuân Khoát, Ngọc Bích, Tuấn Khanh vv...vvvv.. Một số bài nhạc của các nhạc sĩ như Trịnh Công Sơn, Ngô Thụy Miên, Phạm Đình Chương, Nguyễn Ánh 9 vv...vvv... Những nét nhạc, lời ca bật ra trong một lúc nào đấy đã để lại dấu ân của tác giả và reo vào lòng người nghe những dấu ấn khó phai mờ, có những ca khúc người ta hát say mê mà không hề biết tên tác giả là ai vẫn gây xúc động cho người nghe. Và cho đến bây giờ người ta vẫn còn nghe đi nghe lại. Trong khi những bài hát mới ra đời, tuy được các ca sĩ trẻ thể hiện thành công và nhiều fans hâm mộ xong chẳng mấy chốc đã đi vào quên lãng và chẳng đọng lại chút ấn tượng nào.
.
Cho đến bây giờ thời gian đã trôi qua nhiều năm nhưng nhìn lại chúng ta vẫn thấy rằng nền âm nhạc Việt Nam đã có những bước tiến dài ở nhiều mặt từ sáng tác, biểu diễn và muôn màu muôn vẻ. Những bài hát bắt nguồn từ cảm xúc nồng cháy, bộc lộ tâm tình sâu kín của tác giả của các nhà thơ, nhà văn, về tình yêu thiên nhiên, với quê hương, với những người thân yêu từng câu từng chữ được phổ nhạc luôn là sự truyền cảm mà luôn sống mãi mãi với thời gian. Điều đó chứng tỏ rằng sức mạnh truyền cảm của những bài hát cách đây thật nhiều năm vẫn luôn luôn sống mãi và tồn tại trong lòng người nghe

Nói lại một chút, cách đây nhiều chục năm người nhạc sĩ chỉ đơn giản lá sáng tác viết một bài hát rồi xong và như thế là đã thành công lắm rồi. Nhưng ngày nay với quan niệm mới, với bước tiến mới về mọi mặt, với phương tiện đại chúng của thế kỷ mới người nhạc sĩ sự đòi hỏi phải toàn năng hơn và người sáng tác phải được am hiểu nhiều lĩnh vực hơn từ thu âm, và điều âm, đặc biệt sự điều âm phải tinh tế và quyết định các âm thanh đẹp nhất để chinh phục người nghe. Người nhạc sĩ phải đổ công sức nhiều thời gian hơn cả khi họ sáng tác và ghi âm. Xong với các nhạc sĩ Việt Nam bây giờ thì những người hoàn chỉnh nhất cũng chỉ đếm được trên đầu ngón tay trong khi các nhạc sĩ hải ngoại họ đã tiến quá xa rất nhiều.

So sánh lại, với quá trình phát triển của những dòng ca khúc cách đây vài chục năm thì phần lớn những ca khúc hiện tại chỉ là sự tái hiện những gì mà công chúng ( người nghe ) đã quá quen thuộc, và âm nhạc thời đại mới này vẫn chẳng tác động gì nhiều đến các nhạc sĩ trong nước vì lẽ đó người công chúng đã tìm nghe những cái mới của nước ngoài mà những ca khúc trong nước do các nhạc sĩ không đáp ứng nổi các Albums mới đại đa phần rất nhiều sáng tác nước ngoài và nhiều người nhạc sĩ chỉ việc dịch cho các ca sĩ hát phải chăng điều đó chứng tỏ thị hiếu về âm nhạc bây giờ đã đi quá xa so với sự tư duy của nhạc sĩ ?

Điều chúng ta quan tâm và tôi muốn nêu ở đây đó là Nội dung của những bài hát bây giờ.
Tôi không nhớ có một nhạc sĩ nào đã từng phát biểu Khi sáng tác thì dù giao hưởng hay ca khúc đều có giá trị như nhau vì chúng đều mang đến những thông điệp Nhưng chúng ta hãy điểm lại hàng loạt các ca khúc viết về chủ đề Tình yêu hay Cuộc sống hay Thiên nhiên .... hôm nay tôi chỉ thấy rằng lời những ca khúc ấy không còn trau truốt nữa, chúng trở nên sáo rỗng, hời hợt và đại đa số các ca khúc của các nhạc sĩ dường như bắt chiếc từ ngữ của nhau, lặp lại những từ ngữ quen thuộc dễ dãi và đôi khi giống y như nhau. Tên bài hát trùng lập nhưng không lý giải được nội dung khác nhau mà từ ngu84 lại na ná giống nhau. ( có thể cho rằng các nhạc sĩ đồng cảm giống nhau chăng về một để tài, xong không thể lời lẽ đơn điệu giống nhau nhiều như thế. )

Tôi không có ý phê phán các nhạc sĩ bây giờ xong là người luôn cập nhật các lời bài hát tôi chỉ nhận được một điều có lẽ rất phũ phàng đó là các nhạc sĩ bây giờ ít có người chịu gầy dựng cho tác phẩm riêng của mình sự tư duy sâu sắc về đời người, về cuộc sống, về tình yêu. Điều mà người nhạc sĩ cần đem đến cho công chúng, cái thông điệp cần thiết và rất quan trọng ấy thì người sáng tác bây giờ không có, họ không mang đến được cho người nghe những ý nghĩ thai nghén ấp ủ từ chính họ, những cảm xúc của họ thật sự nhạt nhẽo, phải chăng người nhạc sĩ dường như không biết trân trọng sáng tác của mình.
Trong sáng tác của họ không có được thông điệp của chính họ, không có tư duy tinh thần, họ không gửi được đến công chúng của họ những tình cảm nồng cháy nữa vì những ngôn từ họ viết thật sự sáo rỗng và quá hời hợt thế nên chẳng mấy ai, chẳng mấy bài hát nào bây giờ có thể được hoan nghênh nhưng sau đó chỉ thời gian ngắn thôi sẽ còn được công chúng nhớ đến nữa.
Trong một ca khúc của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn có một bài hát dường như đã phản ánh rất đúng thực trạng của những ca khúc ngày hôm nay
Những con mắt trần gian
xin nguôi vết nhục nhằn
Những con mắt muộn phiền
xin cấy lại niềm tin

Những câu hát, những ca từ sâu lắng bây giờ chẳng mấy tìm thấy được nữa. Giỏi lắm chúng ta chỉ có thể đếm được trên năm đầu ngón tay của chúng ta tên các nhạc sĩ có những ca khúc đọng lại trong lòng khán giả được mà thôi. Trong khi đó những ca khúc ngày xưa âm điệu thơ ca thấm đẫm những hình ảnh đẹp làm người nghe phải nhớ đến mãi. Ví như chỉ một hình ảnh của người kỹ nữ đêm mưa thôi nhà thơ Kim Minh đã viết và cũng đủ làm nên một tác phẩm tuyệt tác bất tử như Đêm đông mà nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương phổ nhạc thêm lời
Đêm đông
Bên song ngẩn ngơ kìa ai mong chồng
Đêm đông
Thi nhân lắng nghe tâm hồn tương tư
Đêm đông
Ca nhi đối giang ôm sầu riêng bóng
Gió nghiêng chiều lay, gió lay ngàn cây,
gió nâng thuyền mây, gió gieo sầu tương...
Chỉ là chuyện đời thường xong người nhạc sĩ đã gửi gắm vào đây đầy tính nhân bản về thân phận con người vượt qua ý nghĩa thường tình của người kỹ nữ.

Hay nỗi buồn mà cố nhạc sĩ Văn Cao diễn tả tuyệt vời mà không nhạc sĩ nào bây giờ có thể diễn tả nổi Từng mùa thu rớt rơi theo lá vàng rơi . Những cuộc chia ly xa cách được nhạc sĩ Dzoãn Mẫn diễn tả Biệt ly nhớ nhung từ đây
Chiếc lá rơi theo heo may
Người về có hay....

....... vv... và vvvv...

Thật sự có rất nhiều nhạc sĩ ngày xưa mà những bài hát của họ, ca từ của họ khi được viết lên, được các ca sĩ thể hiện ngay lập tức làm xao động lòng người thậm chí còn làm đau nhói trái tim đa cảm của người thưởng thức..Những ca khúc ấy khác biệt hẳn với những ca từ trong các ca khúc bây giờ, khác với sự ồ ạt ăn sổi ở thì, nóng vội, sáo mòn rổng tuếch bây giờ em yêu dấu, mắt nai xoe tròn, bím tóc, vai mêm, đong đưa, lắc lư hay tóc em thướt tha quá vội trắng phai mắt ai xoe tròn ... khi đôi chân ấy đi qua mắt anh ....

Có thể bạn cũng tranh luận với tôi là mỗi thời mỗi khác, mỗi lứa tuổi sinh ra theo thế hệ cũng mỗi khác nhau, bởi vì đời sống khác nhau, con người sinh ra theo nhiều môi trường sống khác nhau nên các nhạc sĩ cũng phải có những sáng tác mới thay đổi theo chiều hướng mới. Xong với bản thân riêng tôi thì dường như không hẳn phải như thế. Không thể dùng những điều đó để biện hộ cho những cảm xúc nhạt nhẽo rỗng tuếch của họ. Bởi thực sự bây giờ có quá nhiều những bài hát ra đời mang những lời lẽ ngây ngô, nhạt nhẽo và không có cái riêng của nhạc sỉ. Những bài hát hôm nay chỉ mang những cảm xúc không thật và chạy theo thị trường câu viết quá đơn giản và vô cảm.Giống như một dạng mì ăn liền chứ không phải là trở thành một món ăn ngon được chuyển bị công phu để thưởng thức. Vì thế tôi tin rằng những bài hát bây giờ không sống được lâu, không thể tồn tại trong lòng công chúng như những ca khúc xưa nữa. Trong khoảng một thời gian nữa thôi, chắc chắn không ai trong chúng ta bây giờ còn nhớ hôm nay bài hát này được yêu thích được ca ngợi là tuyệt vời là hay nhất lại còn có thể được chính chúng ta yêu thích nghe lại chứ không nói đến sẽ có một lớp trẻ nữa yêu thích và nhẩm hát theo, tìm mua tìm kiếm cho được những bài hát ấy.

Trên đây là một vài ý kiến riêng của tôi về những sáng tác xưa và nay mà thôi. Tôi không có ý phê phán hay dùng những từ ngữ nặng nề gì để chỉ trích các nhạc sĩ hoặc các sáng tác bây giờ. Tôi chỉ là người thích lời nhạc và thích sưu tầm và tìm đưa những lời bài hát của mọi thế hệ của mọi dòng nhạc mọi thời đại cuả tất cả những nhạc sĩ tôi thích và không thích truyền đạt đến với bạn đọc nên tôi có nhận xét thế mà thôi. Có thể là tôi quá bảo thủ, hoặc tôi không đủ trình độ nhật xét bình luận. Mong mọi người hãy thông cảm.
Thân mến !

Ngọc Dung